Rak brodawkowaty tarczycy to nowotwór złośliwy. Jak go wykryć i wyleczyć?

Rak brodawkowaty tarczycy jest złośliwym nowotworem endokrynnym. Ze względu na początkowy brak objawów klinicznych, zwykle rozpoznaje się go, dopiero gdy daje już przerzuty do węzłów chłonnych. U kogo najczęściej występuje ten typ nowotworu i na czym polega jego leczenie.? Czy rokowania przy raku brodawkowatym tarczycy są dobre? 

Czym jest rak brodawkowaty tarczycy?

Rak brodawkowaty tarczycy (ang. papillary thyroid cancer, PTC) – ICD10: C73 – to najczęstszy złośliwy nowotwór gruczołu tarczowego – stanowi 50-80% wszystkich przypadków. Zaliczany jest do guzów nabłonkowych; może mieć charakter wieloogniskowy i występować na obu płatach tarczycy jednocześnie. Zgodnie z klasyfikacją Światowej Organizacji Zdrowia (ang. World Health Organization, WHO) wyróżnia się pięć podtypów PTC: 

• mikrorak – inaczej ukryty rak tarczycy. Ma wielkość ≤1 cm, w większości przypadków nie daje objawów klinicznych i jest rozpoznawany, dopiero gdy pojawią się przerzuty, 
• podtyp otorebkowany – przypomina gruczolaka. Guzek jest dobrze odgraniczony od innych tkanek, 
• podtyp pęcherzykowy, 
• podtyp z rozległym twardnieniem, 
• podtyp oksyfilny. 

Kto jest narażony na zachorowanie na nowotwór tarczycy?

Na raka brodawkowatego mogą zachorować osoby w różnym wieku, ale najczęściej rozwija się on u osób od 30. do 50. roku życia, w tym dwukrotnie częściej u kobiet. Przyczyny choroby nie zostały do końca poznane. Szacuje się, że u 3-5% chorych ma ona podłoże genetyczne – ryzyko rozwoju PTC jest wyższe u osób z zespołem Gardnera oraz zespołem Carneya typu 1. Innymi czynnikami ryzyka są:  

• nadmiar jodu w diecie, 
• współistnienie łagodnych chorób tarczycy.  

Badania prowadzone w latach 1995–2015 sugerują, że może istnieć zależność między nadwagą i otyłością a częstszym występowaniem PTC. Wiele przypadków raka brodawkowatego tarczycy wykryto też u osób narażonych na wysokie dawki promieniowania jonizującego, co miało miejsce po katastrofie jądrowej w Czarnobylu. 

Jakie objawy powoduje rak brodawkowaty tarczycy?

Rak brodawkowaty tarczycy charakteryzuje się powolnym rozwojem, co wiąże się z brakiem występowania objawów na wczesnych etapach choroby. Jedyną zmianą w tym okresie jest zgrubienie na szyi. Z czasem mogą pojawić się:  

• chrypka,  
• zaburzenia połykania, 
• ból w przedniej części szyi.

Diagnostyka i leczenie raka brodawkowatego tarczycy

Podstawową metodą diagnostyczną raka tarczycy jest badanie ultrasonograficzne oraz biopsja asporacyjna cienkoigłowa (BAC) pod kontrolą USG. Ultrasonografia pozwala na ocenę narządu, w tym jego wymiarów, echogeniczności i obecności zmian ogniskowych oraz przerzutów. BAC umożliwia pobranie komórek gruczołu tarczowego do badania mikroskopowego. Wynik podawany jest na podstawie 6-stopniowego systemu klasyfikacji, który określa ryzyko raka i wskazuje dalsze postępowanie diagnostyczne: 

• kategoria I, biopsja niediagnostyczna – za jej pomocą nie można określić typu zmiany, ale często wskazuje na torbiele oraz zapalenie tarczycy, 
• kategoria II – oznacza wykrycie zmiany łagodnej, np. wola guzkowego lub zapalenia tarczycy. Postępowanie medyczne polega na leczeniu zachowawczym, 
• kategoria III – stwierdza się ją przy nieokreślonej zmianie pęcherzykowej. Konieczne jest powtórzenie badania po 3-12. miesiącach i w indywidualnych przypadkach wdrożenie leczenia operacyjnego, 
• kategoria IV – nadaje się ją przy wykryciu zmiany nienowotworowej oraz przy podejrzeniu lub wykryciu raka pęcherzykowego. Niewielkie guzy o rozmiarze <1 cm mogą być leczone zachowawczo, w pozostałych przypadkach zaleca się leczenie chirurgiczne, 
• kategoria V – oznacza wykrycie zmian o dużym prawdopodobieństwie złośliwości, zalecana jest operacja, 
• kategoria VI – świadczy o rozpoznaniu raka brodawkowatego tarczycy, wskazana jest operacja. 

Badania dodatkowe, takie jak RTG klatki piersiowej czy tomografia szyi, zlecane są w ramach przygotowania do operacji, a ich celem jest określenie stopnia rozwoju raka. Osoby z wykrytym rakiem brodawkowatym tarczycy poddawane są leczeniu chirurgicznemu. Wskazane jest wycięcie tarczycy wraz z regionalnymi węzłami chłonnymi. 

Uzupełniającą metodą leczniczą może być jodowanie tarczycy z użyciem izotopu jodu-131, mające za zadanie zniszczenie przetrwałych komórek nowotworowych. Ze względu na brak wytwarzania hormonów tarczycy po wycięciu gruczołu, konieczna jest suplementacja tyroksyny. 

Rokowania przy raku brodawkowatym tarczycy

Pacjenci często zadają pytanie, ile się żyje z rakiem brodawkowatym tarczycy. Rokowania przy tym typie nowotworu są dobre, pod warunkiem że nowotwór zostanie wcześnie wykryty i usunięty. Gorsze rokowania mają starsi pacjenci oraz ci, u których guz ma duże rozmiary lub gdy wykryto typ pęcherzykowy albo nowotwór z rozległym twardnieniem. 

Bibliografia: 

1. Abdullah M., Junit S., Ng K., Jayapalan J., Karikalan B., Hashim O., Papillary Thyroid Cancer: Genetic Alterations and Molecular Biomarker Investigations, International Journal of Medical Sciences 2019, 16(3): 450-460. 
2. Campos A. R., Alonso D. R., Cámara S. O., Rak brodawkowaty wykryty przypadkowo w resztkowym miąższu tarczycy po totalnej tyroidektomii z powodu łagodnej choroby tarczycy przed dziesięcioma latami, Polish Journal of Surgery 2020, 92, 1. 
3. Górnicka B., Trudności i pułapki w diagnostyce cytologicznej zmian ogniskowych tarczycy, Onkologia po Dyplomie 2015, 05.