Rehabilitacja w domu – jak wygląda i kto może z niej skorzystać?

Pacjentom, którzy nie mogą samodzielnie się poruszać, po wypisie ze szpitala NFZ finansuje odbycie rehabilitacji w domu. Rehabilitacja w miejscu zamieszkania jest możliwa m.in. u osób po udarze mózgu i z chorobami zwyrodnieniowych stawów biodrowych i kolanowych. W tym artykule opisaliśmy zasady udzielania świadczeń rehabilitacyjnej porady lekarskiej i fizjoterapii w warunkach domowych. 

Rehabilitacja w domu pacjenta

Narodowy Fundusz Zdrowia gwarantuje dostęp do rehabilitacji w domu osobom, które wymagają rehabilitacji leczniczej, a ze względu na brak możliwości samodzielnego poruszania się nie mogą dotrzeć na wizyty u specjalistów udzielających świadczeń. W miejscu zamieszkania pacjent może otrzymać rehabilitacyjną poradę lekarską oraz odbyć fizjoterapię (wizyty specjalisty i zabiegi).

Procedury udzielne w ramach NFZ, które mogą wchodzić w skład rehabilitacyjnej porady lekarskiej to m.in.:

• ogólna ocena stanu zdrowia,
• wydanie skierowań na konsultacje i badania dodatkowe,
• określenie zakresu ruchu w stawach, ocena czucia, odruchów, chodu,
• ocena percepcji wzrokowej i słuchowej oraz kontaktu emocjonalnego z otoczeniem,
• ocena samodzielności,
• ocena bezpieczeństwa i ryzyka upadku,
• interpretacja badań diagnostycznych i obrazowych,
• planowanie i koordynowanie programu rehabilitacji,
• wydanie skierowania na fizjoterapię,
• końcowa ocena procesu usprawniania.

Jeśli porada dotyczy rehabilitacji niemowląt w domu, lekarz dodatkowo przeprowadza ocenę rozwoju psychoruchowego i neurofizjologicznego oraz pomiary antropometryczne (takie jak pomiar masy i długości ciała).

W czasie wizyty fizjoterapeuty planowane jest natomiast postępowanie w ramach rehabilitacji ruchowej, które ma za zadanie realizować cel skierowania wydanego przez lekarza. Fizjoterapeuta na początku ocenia i opisuje stan pacjenta, wykonuje badanie czynnościowe narządu ruchu oraz inne badania potrzebne do odpowiedniego dopasowania planu fizjoterapii. Następnie bierze udział w realizacji tego planu. Po zakończeniu programu ponownie przeprowadza ocenę stanu pacjenta i udziela zaleceń co do dalszego postępowania.

Zobacz także: Prądy TENS – metoda elektrycznej stymulacji nerwów

Rehabilitacja w domu pacjenta w ramach NFZ – komu przysługują zabiegi?

Przepisy prawne dość dokładnie regulują, kto (i w jakim czasie) może skorzystać z zabiegów fizjoterapeutycznych w warunkach domowych w ramach NFZ.

W okresie 12 miesięcy od powstania uszkodzeń przysługują one pacjentom z zaburzeniami funkcji motorycznych spowodowanymi:

• ogniskowymi uszkodzeniami mózgu (stanami po zatorach mózgowych, udarach krwotocznych mózgu, urazach),
• uszkodzeniem rdzenia kręgowego.

W czasie 6 miesięcy po operacji/urazie świadczenia te przysługują:

• po zabiegach endoprotezoplastyki stawu,
• po złamaniach, obrażeniach i amputacji kończyn dolnych.

Zobacz także: Złamanie nadgarstka – postępowanie, leczenie i rehabilitacja

Z zabiegów fizjoterapeutycznych bez określonego w rozporządzeniu Ministra Zdrowia okresu granicznego skorzystać mogą pacjenci:

• z ciężkimi uszkodzeniami centralnego i obwodowego układu nerwowego,
• z chorobami przewlekle postępującymi, m.in. miopatiami, chorobą Parkinsona, zapaleniem wielomięśniowym, rdzeniowym zanikiem mięśni, guzami mózgu, procesami demielinizacyjnymi, kolagenozami, przewlekłymi zespołami pozapiramidowymi, reumatoidalnym zapaleniem stawów,
• z chorobami zwyrodnieniowymi stawów biodrowych lub kolanowych,
• w stanie wegetatywnym lub apalicznym (gdy pacjent, choć przytomny, nie jest w stanie nawiązać kontaktu z otoczeniem i wykonywać ruchów dowolnych).

Fizjoterapia domowa dla jednego pacjenta może trwać do 80 dni zabiegowych w roku. W czasie jednego dnia przeprowadzane jest do 5 zabiegów. Zabiegi fizjoterapeutyczne obejmować mogą kinezyterapię (wykonywanie ćwiczeń ruchowych), masaże, elektrolecznictwo (leczenie za pomocą przepływu prądu), leczenie polem elektromagnetycznym, światłolecznictwo i termoterapię oraz balneoterapię (terapię wodą).

Źródła:

1. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej, tekst ujednolicony z 2 marca 2018 r.