Rewaskularyzacja laserowa – wskazania, przygotowanie, przebieg

Rewaskularyzacja laserowa to rodzaj inwazyjnego zabiegu, który może zostać przeprowadzony u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca i objawami w postaci napadowych bólów w klatce piersiowej. Wyróżniamy dwa typy rewaskularyzacji laserowej: przezsercowy (operacja na otwartym sercu) lub przezskórny (zabieg wykonywany przy użyciu cewnika wprowadzanego do serca z tętnicy udowej). Jak przebiegają oba rodzaje zabiegów i jak się do nich przygotować.

Co to jest rewaskularyzacja laserowa?

Rewaskularyzacja laserowa jest zabiegiem, który polega na utworzeniu przy użyciu lasera małych kanałów w mięśniu sercowym. Operacja umożliwia zwiększenie ilości dostarczanych za pośrednictwem krwi tlenu i składników odżywczych, których mięsień sercowy nie otrzymywał w optymalnych dawkach przez objęte chorobą niedokrwienną tętnice wieńcowe.

Dokładny mechanizm działania rewaskularyzacji laserowej nie został wyjaśniony. Obecnie uważa się, że przepływ krwi do mięśnia sercowego przez stworzone kanały nie może odpowiadać za długoterminową poprawę odczuwaną przez pacjentów (co było oryginalną ideą zabiegu), ponieważ zamykają się one w ciągu doby od operacji. Inne wyjaśnienia efektów związanych z tą metodą dotyczą:

• angiogenezy, czyli tworzenia nowych naczyń krwionośnych na skutek zmian wywołanych zabiegiem,
• odnerwienia współczulnego mięśnia sercowego (dzięki temu mogłyby ustępować objawy bólowe).

Wskazania do operacji rewaskularyzacji laserowej

Rewaskularyzację laserową wykorzystuje się jako alternatywę dla pomostowania tętnic wieńcowych (tzw. by-passy) u pacjentów, których ze względu na stan zdrowia lub przebyte wcześniej operacje nie można zakwalifikować do tego zabiegu. Wykonuje się go zazwyczaj u osób z zaawansowaną chorobą niedokrwienną serca, u których na skutek zaburzeń przepływu krwi przez tętnice pojawiają się napadowe bóle w okolicy serca lub mostka. Rewaskularyzacja laserowa może spowodować ustąpienie tych dolegliwości.

Przygotowanie do rewaskularyzacji laserowej

Przed przyjęciem do szpitala na zabieg rewaskularyzacji laserowej pacjent:

• wykonuje szczepienie przeciwko WZW B (jeżeli nie uzyskał dotychczas pełnego uodpornienia),
• wykonuje badania, takie jak: morfologia krwi, badanie ogólne moczu, rentgen klatki piersiowej, a czasami dodatkowo EKG.

Chory przyjmowany jest na oddział najczęściej dzień przed operacją. W szpitalu personel przygotowuje go do zabiegu.

Jak przebiega rewaskularyzacja laserowa?

Wyróżniamy dwie podstawowe metody rewaskularyzacji laserowej – rewaskularyzację przezsercową oraz przezskórną. Różnią się one metodą wykonania i przebiegiem.

Laserowa rewaskularyzacja przezsercowa

Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. Chirurg robi nacięcie pomiędzy żebrami pacjenta, żeby uzyskać dostęp do serca. Wykorzystuje laser do wytworzenia w mięśniu sercowym kilkunastu – kilkudziesięciu kanałów o szerokości około jednego milimetra. Operacja wykonywana jest w większości przypadków na bijącym sercu – rzadko konieczne jest wykorzystanie maszyny, która na czas zabiegu przejmuje funkcje serca (tzw. krążenia pozaustrojowego). Po zakończeniu tworzenia kanałów chirurg zamyka pierwotne nacięcie.

Laserowa rewaskularyzacja przezskórna

Zabieg wykonywany jest zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym. Lekarz wykonuje niewielkie nacięcie w tętnicy udowej i wprowadza przez nie cewnik. Następnie prowadzi go przez naczynia krwionośne do serca. Za pośrednictwem cewnika emitowana jest wiązka lasera, która wytwarza kanały od wsierdzia (wewnętrznej części ściany serca) do mięśnia sercowego. Następnie cewnik jest usuwany z serca drogą tętnic.

Po zabiegu rewaskularyzacji laserowej

Po rewaskularyzacji laserowej pacjent jest monitorowany w szpitalu przez kilka dni. W początkowej fazie po zabiegu należy ograniczyć wysiłek fizyczny i wypoczywać. Lekarz może skierować chorego na rehabilitację w celu stopniowego powrotu do aktywności.

U wielu pacjentów efekty zabiegu rewaskularyzacji laserowej w postaci ograniczenia odczuwania bólu obserwowane są w okresie bezpośrednio po operacji, u części chorych na rezultaty trzeba poczekać kilka tygodni lub miesięcy.

Bibliografia:

1. Laham R. J., Simons M. i wsp. (2021) Transmyocardial laser revascularization for management of refractory angina, UpToDate.
2. Texax Heart Institute Transmyocardial Laser Revascularization.
3. UT Sauthwestern Medical Center Myocardial Revascularization.