Robisz porządki w swoim ogrodzie? Może grozić ci aspergiloza!

Zanim chwycimy za motykę, szpadel i grabie, musimy wiedzieć, że ogrodowe prace to nie tylko wysiłek, ale także… ryzyko zachorowania na poważną chorobę płuc. Do tego odkrycia doszli angielscy naukowcy. Jak tłumaczą, zarodniki pleśni obecne w kompoście i zbutwiałych po zimie liściach, mogą wywołać aspergilozę. Standardowe leczenie może tutaj nie pomóc.

Naukowcy nie mają wątpliwości

Jaki jest związek między pracami w ogrodzie a chorobą płuc? Odpowiedź na to pytanie poznali naukowcy z Wielkiej Brytanii. Przeanalizowali oni próbki grzybów pochodzące z całego kraju, które pobrano w latach 2005-2017 (w sumie było to 218 próbek pobranych od pacjentów, z gleby, kompostu, cebulek roślin, a także z powietrza). Statystycznie 7 na 10 badanych próbek pochodziło od osób zarażonych. Badania genetyczne wykazały, że zarodniki grzybów z rodzaju Aspergillus rozprzestrzeniły się na pacjentów bezpośrednio ze środowiska.

Badacze wskazują też na bardzo istotne zagrożenie: część osób została zarażona szczepem odpornym na standardowe leki przeciwgrzybicze stosowane w leczeniu aspergilozy.

„Zrozumienie genetycznych podstaw ewoluującej oporności grzybów na leki wymaga pilnej uwagi, ponieważ taka oporność osłabia naszą zdolność do zapobiegania tej chorobie i do jej leczenia” – uważa prof. Matthew Fisher z londyńskiego Imperial’s School of Public Health, jeden z autorów badania, które opublikowano w „Nature Microbiology”.

Z kolei dr Johanna Rhodes, inna autorka badania, dodała:

„Nie byliśmy pewni, w jaki sposób dochodzi do lekooporności – czy rozwija się ona już w płucach podczas leczenia infekcji, czy też zarodniki pleśni, które infekują chorych, są już odporne na leki. Nasze badanie wykazało, że możliwe są obie drogi i potwierdza obawy, że odporne na leki zarodniki grzybów obecne są już w środowisku i są w stanie infekować ludzkie płuca, powodując trudniejsze do leczenia choroby”.

Zarodniki grzybów z rodzaju Aspergillus występują w powietrzu, ale również w glebie i rozkładającej się materii organicznej – w tym w gnijącej trawie, liściach czy w kompoście – a także na roślinach i drzewach.

„Dlatego też pracując w ogrodzie, gdy przerzucamy liście zbutwiałe po zimie czy usuwamy resztki kompostu, zarodniki unoszą się w powietrzu i dostają do płuc wraz z każdym wdechem” – alarmują naukowcy z Imperial College London.

Aspergiloza – co to za choroba?

Aspergiloza to choroba znana od lat. Wywołana jest przez Aspergillus, pospolitą pleśń. Większość ludzi codziennie wdycha zarodniki Aspergillus bez zachorowania. Jednak osoby z osłabionym układem odpornościowym lub problemami z funkcjonowaniem płuc są narażone na zarażenie się aspergilozą. Rodzaje powikłań powodowanych przez Aspergillus obejmują reakcje alergiczne, infekcje płuc i innych narządów.

Do zakażeń najczęściej dochodzi przez układ oddechowy, rzadziej natomiast przez uszkodzoną skórę czy drogą pokarmową.

Zdaniem naukowców winne są niektóre środki przeciwgrzybicze stosowane do ochrony roślin – konkretnie preparaty zawierające azole. Substancję tę zawiera również część leków stosowanych w leczeniu aspergilozy. Problem w tym, że część zarodników jest już na nią odporna, gdyż pochodzą z grzybów, które wcześniej zostały spryskane już podobnym środkiem.

Objawy aspergilozy

Różne typy aspergilozy mogą powodować różne objawy. Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna (ABPA) objawia się podobnie jak astma, symptomy to:

• świszczący oddech,
• duszność,
• kaszel,
• gorączka (w rzadkich przypadkach).

Objawy alergicznego zapalenia zatok obejmują:

• duszności,
• katar,
• ból głowy,
• zanik węchu.

Objawy aspergillomy obejmują:

• kaszel,
• kaszel krwią,
• duszność;

Objawy przewlekłej aspergilozy płucnej obejmują:

• utratę masy ciała,
• kaszel,
• kaszel krwią,
• zmęczenie,
• duszność.

Aspergiloza inwazyjna zwykle występuje u osób, które już chorują na inne schorzenia, więc ustalenie, które objawy są związane z infekcją Aspergillus, może być trudne. Jednak objawy inwazyjnej aspergilozy w płucach obejmują: gorączkę, ból w klatce piersiowej, kaszel, kaszel krwią, duszność. Jeśli infekcja rozprzestrzeni się z płuc na inne części ciała, mogą wystąpić inne objawy.

Czy każdy zachoruje?

Uspokajamy: jeśli cieszysz się dobrym zdrowiem, nie musisz obawiać się aspergilozy. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby, które już cierpią na chorobę płuc (np. astmę czy POChP), mają osłabiony układ odpornościowy, chorowali kiedyś na gruźlicę, grypę lub COVID-19.

Źródło: https://www.nature.com/articles/s41564-022-01091-2; dostęp online 26.04.2022r