Ropień okołomigdałkowy jako powikłanie po leczeniu anginy. Metody leczenia

Ropień okołomigdałkowy jest najczęstszym miejscowym powikłaniem anginy paciorkowcowej. Występuje z jednej strony i jest wynikiem nagromadzenia się ropy w okolicy migdałka podniebiennego. Charakterystycznymi objawami są bardzo silny ból gardła i szczękościsk. Ropień okołomigdałkowy wymaga natychmiastowego leczenia.

Ropień okołomigdałkowy powstaje najczęściej w wyniku nieprawidłowo leczonej anginy paciorkowcowej. Narażeni są na niego głównie nastolatki i osoby dorosłe, chociaż zdarza się, że pojawia się także u małych dzieci. Jest to jedna z częstszych przyczyn konsultacji na ostrym dyżurze laryngologicznym. Diagnozuje się go na podstawie objawów klinicznych i badania przedmiotowego. Lekarz może zlecić także badanie ultrasonograficzne lub tomografię komputerową szyi. Nieleczony ropień okołomigdałkowy prowadzi do groźnych dla zdrowia powikłań.

Jak wygląda ropień okołomigdałkowy?

Ropień okołomigdałkowy ma postać owrzodzenia lub zbiornika wypełnionego treścią ropną. Jest umiejscowiony zwykle po jednej stronie (rzadko zdarza się, że występuje obustronnie) między torebką otaczającą migdałek podniebienny a powięzią pokrywającą mięśnie bocznej ściany gardła. Może osiągnąć duży rozmiar i powodować problemy z przełykaniem, mówieniem i oddychaniem.

Objawy ropnia okołomigdałkowego

Objawy ropnia okołomigdałkowego przypominają dolegliwości, które występują w przebiegu anginy. Pierwszym symptomem jest ból gardła. Jest on mało charakterystyczny ze względu na obecność w czasie infekcji migdałków poprzedzającej ropień. Po 2–5 dniach na tylnej ścianie gardła pojawiają się owrzodzenie oraz niesymetryczne zaczerwienienie i obrzęk, a odczucia bólowe znacznie narastają i lokalizują się po jednej stronie. Dołączają się także inne objawy:

• wysoka gorączka,
• nieprzyjemny, cuchnący zapach z ust,
• nadmierne ślinienie,
• szczękościsk, czyli trudności z otworzeniem ust,
• utrudnione i bolesne przełykanie,
• problemy z mówieniem, zmiana głosu,
• ból i obrzęk po jednej stronie twarzy, żuchwy i szyi,
• przykurcz mięśni szyi,
• ból ucha (otalgia),
• powiększenie węzłów chłonnych po stronie ropnia,
• znaczne pogorszenie samopoczucia, uczucie rozbicia i osłabienia.

Przyczyny powstania ropnia okołomigdałkowego

Ropień okołomigdałkowy jest miejscowym powikłaniem nieleczonej lub nieprawidłowo leczonej anginy (wywołanej paciorkowcami) lub ostrego zapalenia migdałków (za które odpowiada gronkowiec złocisty). Objawy ropnia rozpoczynają się w trakcie choroby lub zaraz po niej. Niekiedy zdarza się, że ropień okołomigdałkowy pojawia się mimo braku wcześniejszej infekcji bakteryjnej. Za przyczynę uważa się rozprowadzanie drobnoustrojów przez gruczoły ślinowe. Ropień może pojawić się u osób, które zmagają się z chorobami zębów i dziąseł lub zdiagnozowano u nich przewlekłe zapalenie migdałków.

Leczenie ropnia okołomigdałkowego

Leczenie ropnia okołomigdałkowego najczęściej obejmuje antybiotykoterapię poprzedzoną nakłuciem zmiany i usunięciem z niej treści ropnej. Część pobranej wydzieliny zostaje poddana badaniu mikrobiologicznemu w celu ustalenia rodzaju bakterii i jej wrażliwości na środki farmakologiczne. Punkcja polega na wewnątrzustnym nacięciu błony śluzowej między migdałkiem a boczną ścianą gardła i założeniu drenażu. Zabieg trwa kilka minut i odbywa się w znieczuleniu miejscowym, jednak pacjent może odczuwać dyskomfort i nieprzyjemne uczucie związane z nagłym wypływem ropy.

Antybiotyk na ropień okołomigdałkowy najczęściej jest podawany dożylnie lub w formie zastrzyku domięśniowego, ze względu na trudności z przełykaniem i szybszy efekt terapeutyczny. Terapia trwa 10–14 dni. Wybór antybiotyku zależy od wyniku posiewu, zwykle stosuje się penicylinę, klindamycynę lub amoksycylinę. Konieczne jest także stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz leczniczych płukanek gardła z nadmanganianu potasu. Jeżeli ropień znacznie utrudnia przyjmowanie płynów, lekarz może zlecić nawadnianie w formie kroplówki. Jeżeli punkcja ropnia okołomigdałkowego nie przyniesie pożądanych efektów, jego przyczyną było przewlekłe zapalenie migdałków lub z racji lokalizacji niemożliwe było nacięcie ropnia, konieczne jest przeprowadzenie zabiegu usunięcia migdałków (tonsillektomia).

Domowe leczenie po nacięciu ropnia okołomigdałkowego

Po zabiegu nacięcia ropnia okołomigdałkowego przez kilka dni należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń lekarskich. Odpowiednie postępowanie w domu pozwoli na szybsze gojenie się rany, złagodzenie podrażnienia i dolegliwości bólowych. Do najważniejszych zasad należy:

• unikanie spożywania gorących i ostrych pokarmów,
• spożywanie płynnych lub półpłynnych pokarmów,
• zaprzestanie palenia papierosów i picia alkoholu,
• stosowanie chłodnych okładów na okolicę szyi,
• kontynuowanie antybiotykoterapii.

Warto stosować także domowe sposoby, które łagodzą ból. Jednym z najskuteczniejszych jest płukanie gardła ziołowymi płukankami (szałwią lub naparem z rumianku).