Ropień okołoodbytniczy – kiedy zgłosić się do lekarza? Jak wygląda leczenie?

Dość częstym schorzeniem dotyczącym okolic odbytu jest ropień okołoodbytniczy. Powstaje w wyniku szerzenia się zakażenia gruczołów odbytowych na okoliczne tkanki. Jest to choroba bakteryjna, leczenie polega w głównej mierze na nacięciu, ewakuacji i drenażu ropnia.

Główny objaw ropnia okołoodbytniczego to ból w okolicy okołoodbytniczej, nasilający się przy oddawaniu stolca i zmianie pozycji ciała. Czasami jednak objawy ogólne są jedynymi symptomami ropnia okołoodbytniczego. Leczenie domowe nie jest dobrym pomysłem ze względu na możliwe powikłania oraz uporczywe dolegliwości.

Ropień okołoodbytniczy – przyczyny

Ropień okołoodbytniczy, czyli występujący w okolicy odbytu zbiornik ropy (płynnej treści o gęstej konsystencji, powstającej w wyniku zakażenia bakteryjnego), powstaje w wyniku szerzenia się zakażenia krypt oraz gruczołów odbytowych lub zakażenia skóry. Bakterie znajdujące się w ropniach to głównie beztlenowce, Escherichia coli pochodzące z przewodu pokarmowego oraz gronkowce. Około 90% ropni powstaje w wyniku zakażenia gruczołów odbytowych Hermanna. Dopóki szerzące się zakażenie nie przebije skóry okolicy odbytu, mówi się o ropniu okołoodbytniczym. Ropnie okołoodbytnicze występują najczęściej u mężczyzn w wieku 30–40 lat. Palenie tytoniu zwiększa ryzyko powstania ropni. Narażeni na ropień są również chorzy z przewlekłymi zapalnymi chorobami jelit. Ropnie okołoodbytnicze u niemowląt płci męskiej (odbytowo-odbytnicze) również występują stosunkowo często. Inne stany predysponujące do powstania ropnia okołoodbytniczego to zabieg operacyjny okolicy odbytu i uszkodzenie skóry przez ciało obce. W świetle dotychczasowych badań nie wykazano związku między nieprawidłowym przestrzeganiem higieny okolicy odbytu i krocza a zwiększoną liczbą zachorowań.

Ropień okołoodbytniczy – klasyfikacja

Istnieje wiele klasyfikacji szeregujących ropień okołoodbytniczy. ICD-10, czyli Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób, koduje ropnie odbytnicze na pozycji K61.1. Ropnie podzielić można ze względu na położenie względem mięśni zwieraczy oraz dźwigacza odbytu. Mogą to być wówczas:

• ropnie okołoodbytowe – występujące w około 80%,
• ropnie międzyzwieraczowe,
• ropnie kulszowo-odbytnicze,
• ropnie naddźwigaczowe.

Ropień okołoodbytniczy – objawy

Objawy ropnia okołoodbytniczego zależą od wielkości zmiany oraz lokalizacji. Główny objaw to ból okolicy odbytu, który nasila się szczególnie podczas oddawania stolca oraz przy zmianie pozycji ciała. Początkowo są to bóle nawracające, napadowe, z czasem zaczynają występować w sposób ciągły. Dodatkowo w okolicy odbytu można zaobserwować obrzęk oraz zaczerwienienie. Czasami możliwe jest wyczucie zgrubienia na skórze w okolicy odbytu lub w ścianie kanału odbytu podczas badania palcem przez odbyt. Pacjent cierpiący na ropień okołoodbytniczy unika oddawania stolca, aby zapobiec dolegliwościom bólowym. Objawy z innych układów ciała to zaburzenia w oddawaniu moczu (częstomocz, bolesne oddawanie moczu spowodowane przejściowym zakażeniem dolnych dróg moczowych). W niektórych przypadkach mogą pojawić się objawy ogólne, takie jak: wzrost temperatury ciała, dreszcze, złe samopoczucie. Z odbytu może wydzielać się ropno-śluzowa wydzielina z domieszką krwi. Dodatkowo chory może się skarżyć na świąd okolicy odbytu, zatrzymanie oddawania moczu oraz stolca. Ropnie okołoodbytnicze zlokalizowane nisko są łatwe do odnalezienia i leczenia, natomiast ropnie okołoodbytnicze zlokalizowane wysoko nie są widoczne. Można je podejrzewać tylko na podstawie objawów ogólnych. Lekarz weryfikuje rozpoznanie na podstawie rozmowy z pacjentem, badania palcem przez odbyt, wziernikowania odbytu oraz badania ultrasonograficznego (USG) jamy brzusznej.

Ropień okołoodbytniczy – leczenie

Z każdym podejrzeniem ropnia okołoodbytniczego należy zgłosić się do lekarza. Małe, powierzchowne, wczesne ropnie okołoodbytnicze można leczyć zachowawczo poprzez usunięcie treści ropnia strzykawką oraz antybiotykoterapię. Większość ropni okołoodbytniczych wymaga interwencji chirurgicznej. Skórę w okolicy ropnia nacina się, by treść ropna mogła swobodnie odpływać. Zakłada się drenaż w celu usunięcia wydzieliny. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu dożylnym ogólnym, regionalnym dordzeniowym, a w przypadkach ropni powierzchownych – w miejscowym. Nie zaleca się rutynowej antybiotykoterapii, ponieważ wykazano, że nie wpływa ona na przebieg gojenia oraz zapobieganie nawrotom. Niewskazane są nasiadówki czy maści na ropień okołoodbytniczy. Niezwykle ważna jest higiena po wykonanym zabiegu. Należy pamiętać o regularnych zmianach opatrunku, oczyszczaniu rany. Konieczne jest dbanie o regularność wypróżnień, zapobieganie zaparciom. W terapii ropnia okołoodbytniczego leczenie farmakologiczne ma drugorzędne znaczenie. Stosuje się leki przeciwbakteryjne lub przeciwgrzybicze w przypadku uogólnienia choroby. Dodatkowo przy występowaniu zaparć zaleca się środki zmiękczające stolec.