Sarkocystoza – objawy, diagnostyka, leczenie i profilaktyka

Sarkocystoza jest chorobą pasożytniczą, która może występować w dwóch postaciach – jelitowej lub mięśniowej. Do zarażenia dochodzi przez spożycie żywności lub wody zanieczyszczonej formami inwazyjnymi pierwotniaków z rodzaju Sarcocystis. Z artykułu dowiesz się, jakie objawy daje choroba oraz jak się ją diagnozuje i leczy. Poznasz także zasady profilaktyki sarkocystozy.

Co to jest sarkocystoza?

Sarkocystoza jest chorobą pasożytniczą wywołaną przez zarażenie pierwotniakami z rodzaju Sarcocystis – Sarcocystis hominis, Sarcocystis suihominis lub Sarcocystis nesbitti. Rozwijają się one zarówno w organizmie ludzi, jak i zwierząt. U człowieka pojawić się mogą dwa rodzaje choroby – typ jelitowy lub mięśniowy. Sarkocystoza występuje w krajach tropikalnych i subtropikalnych, najwięcej przypadków odnotowuje się w południowo-wschodniej Azji.

Przyczyny sarkocystozy

Jedyną możliwą przyczyną zarażenia jelitowym typem sarkocystozy jest zjedzenie niedogotowanego mięsa wołowego lub wieprzowego zawierającego formy dojrzałe Sarcocystis. Spożycie żywności lub wody zanieczyszczonej postacią pasożyta zawartą w kale skutkuje natomiast wystąpieniem postaci mięśniowej choroby. Do zarażenia nie dochodzi poprzez bezpośrednią transmisję z jednej osoby na drugą.

Sarkocystoza – objawy

Objawy sarkocystozy w przebiegu zarażenia często są bardzo łagodne lub nie występują wcale. Niektórzy pacjenci zgłaszają dolegliwości, które różnią się w zależności od typu choroby.

• w przypadku typu jelitowego sarkocystozy występują objawy w postaci bólu brzucha, biegunki, wzdęć, gorączki i wymiotów, które pojawiają się zwykle w ciągu jednego-dwóch dni od spożycia pasożyta; u większości osób dolegliwości ustępują samoistnie w ciągu 36 godz.,
• w przypadku typu mięśniowego choroby obserwuje się ból i tkliwość mięśni, przejściowy obrzęk, rumień, gorączkę; czasami, szczególnie na początku sarkocystozy, pojawiają się także dolegliwości żołądkowo-jelitowe; objawy charakterystyczne dla typu mięśniowego choroby zaczynają być widoczne zazwyczaj po 9-13 dniach; mediana czasu trwania dolegliwości to 17 dni, jednak u niektórych pacjentów trwające cztery-pięć dni epizody nasilenia objawów pojawiają się nawet przez kilka miesięcy.

Diagnostyka sarkocystozy

Do rozpoznania jelitowej postaci sarkocystozy wykorzystuje się badanie próbki kału. Test może dawać miarodajny wynik dopiero po minimum 11 dniach od zarażenia, co dla zdecydowanej większości pacjentów oznacza, że diagnoza choroby nie może zostać potwierdzona w czasie występowania objawów klinicznych.

Podejrzenie postaci mięśniowej sarkoidozy można wysnuć na podstawie współistnienia czynników ryzyka (np. przebywania na terenach endemicznych dla pasożyta), stanu zapalnego, nieprawidłowości w badaniach krwi oraz wykluczenia innych przyczyn zapalenia mięśni. Potwierdzenie diagnozy tego typu sarkoidozy uzyskuje się wykonując biopsję tkanki mięśniowej.

Leczenie sarkocystozy

W przypadku postaci jelitowej sarkocystozy zwykle nie wdraża się leczenia, ponieważ choroba ma przebieg samoograniczający się. Brakuje danych naukowych odnośnie do sposobu terapii o potwierdzonej skuteczności w przypadku wystąpienia postaci mięśniowej zarażenia. Obecnie w leczeniu tego typu sarkocystozy wykorzystuje przede wszystkim antybiotyki. Czasami pacjentom zaleca się przyjmowanie kortykosteroidów w celu łagodzenia objawów choroby.

Profilaktyka sarkocystozy

W profilaktyce sarkocystozy zwraca się uwagę na:

• niespożywanie niedogotowanego mięsa wołowego i wieprzowego; całkowite zamrożenie także powoduje niszczenie pasożytów,
• przestrzeganie podstawowych zasad higieny rąk,
• unikanie picia oraz używania do mycia żywności i mycia zębów wody, która może być skażona (najlepiej spożywać wodę butelkowaną lub gotowaną przez minimum minutę),
• bardzo dokładne mycie warzyw i owoców czystą wodą; najbezpieczniej jest także gotować je przed spożyciem,
• unikanie pływania w wodzie, która może być skażona pasożytami.

Bibliografia:

1. Italiano C., Freedman D. O. i wsp. (2019) Sarcocystosis, UpToDate.
2. Centers for Disease Control and Prevention (2020) Sarcocystosis FAQs.
3. Fayer R., Esposito D. H., Dubey J. D. (2015) Human infections with Sarcocystis species, Clinical Microbiology Review, 28(2): 295-311.