Schemat żywienia niemowląt w 2020 roku. Rozszerzanie diety

Zostałaś mamą i… no właśnie – nagle okazuje się, że instynkt macierzyński wcale nie działa tak, jak mówiono, że będzie… Masz mnóstwo wątpliwości, jak dobrze opiekować się swoim maluchem, jak karmić dziecko, kiedy i jak rozszerzyć dietę niemowlęcia. Sprawdź nasze podpowiedzi, jakie są aktualne zalecenia dotyczące żywienia niemowląt.

Metody żywienia niemowląt

Okres niemowlęctwa – to czas od narodzin do pierwszego roku życia. Uważa się, że wtedy kształtują się zarówno nawyki żywieniowe, jak i późniejsze stany emocjonalne dziecka. Dla młodych rodziców to czas ogromnej radości, ale również wielu wyzwań, trudności i niepokojów.

Jesteśmy często same z dzieckiem. A nawet nie same, lecz – co gorsza – w towarzystwie Internetu. Tam wszystkowiedzące forumowiczki prześcigają się w „dobrych radach”: co, jak, gdzie kiedy podać dziecku. Trwa debata między osobami, które twierdzą, że najlepiej karmić dziecko przez 3 lata wyłącznie piersią, a takimi, które 2-miesięcznym dzieciom chcą podawać mięso. Jaka jest prawda? Jak skutecznie i przede wszystkim bezpiecznie rozszerzyć dietę niemowlęcia?

Współczesne schematy rozszerzania diety są coraz bardziej „luźne”. Rodzice (i dzieci) mają więcej swobody, bo nie narzuca się odgórnie dokładnie co i kiedy podać. W myśl nowych zaleceń dzieci traktowane są indywidualnie, choć w pewnych ramach. Coraz więcej zwolenników zyskuje też metoda BLW, czyli Baby-Led Weaning, spolszczane jako „bobas lubi wybór”.

Fakty o rozszerzaniu diety niemowlęcia

• Są zwolennicy różnych tez, że należy rozszerzać dietę od 3, 6, 9 lub nawet 12 miesiąca życia dziecka. Większość specjalistów wskazuje wiek między 17 a 26 tygodniem życia jako właściwy moment na rozszerzenie diety.
• Pamiętaj, że każde dziecko rozwija się w innym tempie! W przypadku wcześniaków lub dzieci np. z zaburzeniami napięcia mięśniowego czy schorzeniami układu pokarmowego, uniwersalne zasady nie mają zastosowania.
• Słynne 1000 pierwszych dni może rzutować na zwyczaje żywieniowe i stan zdrowia dziecka przez resztę życia.
• Prawidłowe żywienie dziecka sprzyja również właściwemu rozwojowi mowy (poruszanie wargami, językiem) oraz koordynacji ruchowej (nauka spożywania ręką, łyżeczką itd.)
• WHO rekomenduje wyłączne karmienie piersią przez co najmniej 6 miesięcy, a następnie kontynuowanie karmienia piersią do 2 r.ż. dziecka, obok sukcesywnie wprowadzanych kolejnych posiłków. Jeśli świadomie wybierasz karmienie mlekiem modyfikowanym lub nie masz swojego pokarmu, nie martw się. Dla dziecka najważniejsza jest więź z rodzicem, a nie rodzaj mleka i sposób jego podania (z piersi, butelki, karmienie mieszane).

Kiedy rozszerzać dietę dziecka?

Opinie dotyczące rozszerzania diety niemowlęcia różnią się:

• wg polskich zaleceń: dodatkowe posiłki wprowadzamy nie wcześniej niż w 17 tygodniu życia (ok. 4,5 mies.), ale nie później niż w 26 tygodniu życia (ok. 6,5 mies)
• wg WHO i amerykańskich zaleceń: rozszerzamy dietę po 6 miesiącu życia

Zwyczajowo zaleca się rozszerzanie diety ok. 6 mies. życia dziecka. Trzeba uwzględniać gotowość dziecka – m.in. koordynację ruchów, sięganie po jedzenie i kierowanie go do buzi, zainteresowanie jedzeniem, umiejętność przełykania itd.

Dziecko, żeby być karmione pokarmem stałym, musi przede wszystkim siedzieć, aby uniknąć zakrztuszenia się. Chociaż nie należy sadzać dzieci niesiedzących samodzielnie, do posiłku maluch może siadać z podparciem (np. na kolanach rodzica, w foteliku do karmienia, można wykorzystać też fotelik wymontowany z auta).

Jeśli dziecko odmawia jedzenia, wypluwa, wypycha językiem, nie chwyta jedzenia rączkami i nie wkłada do ust, nie należy na siłę proponować posiłków stałych. Żeby przyzwyczaić dziecko do innych smaków, można zacząć od podawania płynnych przecierów lub soków warzywnych/ owocowych.

Karmienie mlekiem a rozszerzanie diety. Posiłki dla niemowląt

Znasz ten stereotypowy obrazek niemowlaka, który na wszystko i na wszystkich pluje jedzeniem? Zdradzę sekret: jest w tym wiele prawdy. Jak namówić młodego człowieka do jedzenia?

Na początku nie zastępujemy mleka posiłkiem stałym. Nie głodzimy dziecka, żeby chętniej zjadło obiadek! Do 1 r.ż. podstawą żywienia powinno być mleko matki lub modyfikowane. Pozostałe posiłki na tym etapie to głównie degustacja, zapoznanie z nowymi smakami, odkrywanie nowych sposobów żywienia.

Produkty należy stopniowo podawać, obserwując ewentualne reakcje (niestrawność, biegunka, zaparcia, alergie). Sugeruje się, by wprowadzać po jednym nowym produkcie, przez kilka dni „testując” ten sam produkt. Nie jest to wymóg, ale w ten sposób łatwiej rozpoznać, co ewentualnie niekorzystnie działa na młodego człowieka.

• zaleca się zaczynać od warzyw, a później wprowadzać owoce (które zawierają więcej cukru, więc mówi się, że dziecko później będzie niechętne dla mniej słodkich smaków. Jednak nie ma badań, których wyniki by potwierdzały lub zaprzeczały tej tezie)
• posiłki dla dzieci przygotowuj bez soli, cukru, ostrych przypraw. Sprawdzaj skład „gotowców” dla dzieci. To czasem prawdziwa „bomba cukrowa”
• unikaj smażenia, gotuj w wodzie, a najlepiej na parze lub piecz bez tłuszczu
• zaleca się, by do posiłków podawać wodę w kubeczku, w tzw. niekapku, bidonie, przez słomkę
• produkty, z których przygotowujesz jedzenie dziecku, kupuj ze sprawdzonych źródeł
• jeśli stawiasz na BLW, gotuj posiłki na miękko i dziel na małe kawałki lub podawaj w postaci papki

Czego nie podawać niemowlęciu

• unikaj roślin strączkowych- mogą przyczyniać się do bolesnych wzdęć!
• nie podawaj sklepowych wędlin, wędzonych ryb lub mięs, konserw, smażonych ryb i mięs, produktów przetworzonych, o przedłużanej trwałości
• nie podawaj mięsa lub ryby bez obróbki termicznej
• niemowlęta nie powinny jeść grzybów leśnych (mogą za to pieczarki)
• nie stosuj żadnych ulepszaczy smaku, kostek rosołowych. Unikaj gotowych zup lub sosów z proszku,  produktów o przedłużonej trwałości, gotowych dań ze słoików (z wyjątkiem produktów dedykowanych niemowlętom, ale również w nich sprawdzaj skład!)
• NIGDY nie zostawiaj dziecka samego w trakcie posiłku, nawet na chwilę! Moment nieuwagi może skończyć się tragicznym w skutkach zadławieniem. Na wszelki wypadek – ponieważ do wypadku może dojść nawet w obecności rodzica – zapoznaj się z zasadami udzielania pierwszej pomocy niemowlętom

Instruktor dietetyki, Małgorzata Saba, podkreśla: – Pierwsze miesiące i lata odżywiania u dzieci są najważniejsze. Dzieci oswojone ze zdrowymi smakami, będą po nie sięgać również, gdy będą starsze. Jak najwcześniej powinniśmy uczyć dzieci, że warzywa, owoce, później również aktywność fizyczna, są dla nich dobre. A dlaczego? Tak właśnie uczymy dzieci zdrowych nawyków żywieniowych, które później mają wpływ na stan zdrowia i jakość dorosłego życia, na uniknięcie wielu chorób. Współcześnie otyłość i cukrzyca to prawdziwe plagi.

– Najlepszy sposób, aby nauczyć dzieci zdrowych wzorów, to wspólne zdrowe jedzenie, a także wspólne gotowanie – zauważa specjalistka. – Pokażmy, że nasze posiłki smacznie i zdrowo wyglądają i świetnie smakują. Unikajmy wszelkich fast foodów i słodyczy. To rodzice powinni uczyć, także na swoim przykładzie, jaka jest zdrowa ścieżka żywienia. Jeśli sprawia nam to jakąś trudność lub boimy się, że popełniamy błędy, warto wybrać się z dzieckiem do dietetyka, który zna się na żywieniu najmłodszych.