Skala MRC – co mierzy, gdzie jest stosowana, jak przebiega badanie?

Stopień nasilenia dolegliwości, w szczególności duszności, może być określany przy wykorzystaniu różnego rodzaju skali. Jedną z nich jest zmodyfikowana skala nasilenia duszności (modified Medical Research Council). Jej zadaniem jest ustalenie przy jakiej intensywności wysiłku występuje u osoby chorej duszność oraz w jakim nasileniu. Z tego artykułu dowiesz się również, przy jakich chorobach jest wykorzystywana skala MRC i jakie objawy bierze się pod uwagę przy określaniu stopnia duszności.  

Skala MRC – gdzie jest stosowana i w jakich chorobach? 

Jest to większość chorób płuc, ponieważ ich najważniejszym i najczęstszym objawem jest właśnie duszność. Zazwyczaj wśród przyczyn duszności możemy wymienić takie choroby jak: astmę, zatorowość płucną, czy odmę. Pozostałe choroby, w których jednym z często pojawiających się symptomów są właśnie duszności to:  

• zapalenie płuc,  
• choroba wieńcowa (niedokrwienna serca),  
• wysiękowe zapalenie osierdzia 
• zaostrzenie przewlekłej obstrukcyjnej choroby płuc.    

Jakie objawy bierze się pod uwagę przy skali MRC? 

Duszności najczęściej pojawiają się w wyniku nieprawidłowej pracy układu krwionośnego lub oddechowego. Można je podzielić na duszności spoczynkowe i wysiłkowe. Objawy duszności to między innymi:  

• spłycony oddech, 
• przyspieszony oddech, 
• ruchomość skrzydełek nosa, 
• zaangażowanie dodatkowych mięśni oddechowych, 

• wyraźny świst pojawiający się przy oddychaniu, 
• stridor (szmer krtaniowy). 

Inne możliwe objawy duszności to:  

• kaszel,  
• uczucie ucisku w klatce piersiowej,  
• świsty podczas wdechu i wydechu,  
• krwioplucie,  
• odksztuszanie ropnej wydzieliny,  
• gorączka,  
• silny ból za mostkiem – te symptomy jednak zazwyczaj świadczą o zaawansowanej chorobie układu oddechowego albo krążeniowego.  

Kiedy dokonuje się oceny stanu pacjenta wg skali MRC?  

Skala nasilenia duszności MRC (Medical Research Council) stosowana jest przez lekarza wtedy, gdy chce on określić stopień nasilenia duszności u pacjenta. Najczęściej używa się jej u pacjentów z zaawansowaną chorobą płuc, na przykład w przypadku przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. 

W jaki sposób pacjent jest oceniany?  

Najważniejszym kryterium oceny jest to, przy jakim wysiłku pojawiają się duszności. Czy może wyłącznie w czasie intensywnej aktywności fizycznej, w czasie marszu po płaskim podłożu, czy może już w momencie, gdy pacjent się ubiera i wychodzi z domu? Odpowiedzi na te wszystkie pytania są bardzo istotne, ponieważ od tego zależy stopień w skali MRC. Stopień 1 to duszności przy intensywnym wysiłku fizycznym. Natomiast stopień 4 to duszności w czasie ubierania się i wychodzenia z domu.  

Czy wymagane są dodatkowe badania?  

Wszystko zależy od tego, czy pacjent wykazuje jakieś niepokojące objawy i czy był już wcześniej zdiagnozowany. Jeżeli skala MRC jest jego pierwszym tego rodzaju badaniem i lekarz ma wątpliwości, co do stanu zdrowia, podejrzewa jakąś jednostkę chorobową, może zlecić dodatkowe badania. Najczęściej są to badania czynnościowe płuc, tj. gazometria/pulsoksymetria, test wysiłkowy (6MWD), EKG + NT-proBNP (troponina). 

Możliwości terapeutyczne 

Pojawiają się nowe metody leczenia chorób płuc. Najważniejsze zalecenia dotyczą jej najwcześniejszego zdiagnozowania pacjenta oraz rozpoczęcia jego leczenia. Tym, co daje dobre rezultaty jest również rehabilitacja oraz łączenie ze sobą różnych rodzajów leków. Obecnie stosowana farmakoterapia nie zawsze daje oczekiwanie rezultaty. Cały czas trwają poszukiwania nowych metod leczenia, aby poprawić jakość życia pacjentów.  

Bibliografia: 

1. Małgorzata Fedyk-Łukasik, Katarzyna Krzanowska, Tomasz Grodzicki, Przewlekła niewydolność serca i przewlekła obturacyjna choroba płuc – problem schorzeń współistniejących, Choroby Serca i Naczyń 2008;5(2):68-75. https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/view/12086  

1. Małgorzata Wierzbicka, Witold Sztyfter, Mariola Popko, Klasyfikacja zwężeń krtaniowo-tchawicznych, Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska 2009; 6 (2): 149–15 http://www.otolaryngologia.org.pl/orl2/otol_pol/teksty.php?plik=pokaz_numer.php&rok=2009&nr=4  

1. Jacek Polański, Anna Krystyna Chudiak, Joanna Rosińczuk, The questionnaires used in the assessment of selected symptoms in lung cancer, Medycyna Paliatywna w Praktyce 2016;10(3):89-97. https://journals.viamedica.pl/palliative_medicine_in_practice/article/view/47463  

1. Ryszarda Chazan, Nowe możliwości terapeutyczne w POChP, Pneumonol. Alergol. Pol. 2013; 81: 154–161, https://journals.viamedica.pl/advances_in_respiratory_medicine/article/view/27520/31977