Czym jest sklerotyzacja podchrzęstna i jak ją leczyć?

Ból stawów nie zawsze pojawia się u osób starszych, zdarza się, że jest to dolegliwość, z którą borykają się też młode osoby. Bardzo często jest on spowodowany sklerotyzacją podchrzęstną, czyli zmianami w obrębie struktury kości. Jak to leczyć? Czy to w ogóle możliwe? 

Czym jest sklerotyzacja podchrzęstna? 

Sklerotyzacja podchrzęstna dotyczy zmian destrukcyjnych, do których dochodzi wokół warstwy podrzchęstnej kości. Najczęściej pojawia się w miejscach, gdzie narząd ruchu jest najmocniej przeciążony. Z powodu ubytków chrząstki stawowej stawy zaczynają się o siebie ocierać – jest to spowodowane brakiem amortyzacji. W efekcie dochodzi do nadbudowywania kości. W ten sposób organizm stara się niejako zrekompensować braki. Sklerotyzacja bardzo często występuje przy zwyrodnieniach stawów. Zazwyczaj pojawia się w obrębie: 

• stawów kręgosłupa, 
• stawów krzyżowo-biodrowego, 
• stawu biodrowego, 
• stawu kolanowego, 
• stawu barkowego.

Przyczyny sklerotyzacji stawów 

Sklerotyzacja podchrzęstna z reguły ma związek z różnego rodzaju chorobami zwyrodnieniowymi stawów. Jej rozwojowi sprzyja też wiek, ponieważ wraz ze starzeniem się organizmu dochodzi do degradacji tych delikatnych struktur. Dolegliwość ta może być również spowodowana: 

• brakiem ruchu, 
• siedzącym trybem życia, 
• częstymi urazami stawów, 
• nieodpowiednią dietą, 
• nadwagą, 
• urazami kości, 
• wyczynowym uprawianiem sportu, 
• źle wykonywanymi ćwiczeniami, 
• przeciążeniem stawów. 

Jak objawia się sklerotyzacja? 

Sklerotyzację podchrzęstną można rozpoznać po tym, że wywołuje wiele nieprzyjemnych dolegliwości, które ograniczają ruchomość stawów, a także uprzykrzają codzienne życie. Zalicza się do nich: 

• stan zapalny stawów (w tym wszelkiego rodzaju ból, obrzęki, zaczerwienienie, zwiększona ciepłota wokół chorego stawu), 
• osteofity, czyli deformacje kości, które kształtem przypominają płomień świecy, 
• poranna sztywność – po przebudzeniu pojawiają się trudności w wykonywaniu prostych ruchów, 
• zmiany patologiczne wokół stawu, które można dostrzec na zdjęciu RTG. To puste ubytki w kościach czy zwężenie szpary stawu, 
• objaw próżniowy, czyli nagromadzenie się w torebce stawowej gazu z powodu powstałych zmian zwyrodnieniowych.  

W przypadku zaawansowanej sklerotyzacji podchrzęstnej może dojść do wyłonienia się szpiku kostnego z powodu zniszczeń struktury kostnej wokół stawu. Po zauważeniu objawów, które mogą świadczyć o sklerotyzacji, konieczna jest jak najszybsza wizyta u lekarza rodzinnego, który skieruje chorego do reumatologa lub ortopedy. Brak reakcji może przyczynić się do niebezpiecznych konsekwencji zdrowotnych, obejmujących narząd ruchu.

Jak zdiagnozować sklerotyzację? 

Chcąc zdiagnozować sklerotyzację podchrzęstną, lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad. Pacjent musi powiedzieć o dolegliwościach, które go niepokoją, swoim trybie życia, pracy, jaką wykonuje oraz aktywności fizycznej.  Dzięki tym informacjom specjalista jest w stanie stwierdzić, jakie może być podłoże powstałej patologii. 

W przypadku diagnostyki sklerotyzacji bardzo ważne jest wykonanie badania obrazowego RTG, na którym widać, jaki jest stopień zaawansowania choroby. Oprócz tego często wykonywane są badania laboratoryjne takie jak: 

• CRP, czyli badanie poziomu białka ostrej fazy, 
• OB, czyli odczyn Biernackiego, 
• aglutynacja lateksowa, pozwalająca na określenie obecności czynnika reumatoidalnego.

Leczenie sklerotyzacji 

Sklerotyzację podchrzęstną leczy się objawowo, farmakologicznie. Przyjmowane leki (preparaty przeciwzapalne i przeciwbólowe) mają złagodzić stan zapalny i spowolnić degradację struktur stawu. W ciężkich przypadkach konieczna jest operacja. Wówczas pacjentowi najczęściej w miejsce zniszczonego stawu wszczepia się endoprotezę. 

Bibliografia: 

1. Aggarwal M., Rao J., Przewlekłe stany zapalne – jak je rozpoznać i wyeliminować, Vital, Białystok 2022. 
2. Rupiński R., Ból ostry i przewlekły w chorobach układu ruchu, Medical Education, Warszawa 2018. 
3. Zimmermann-Górska I., Terapia w chorobach reumatycznych, PZWL, Warszawa 2019.