Skręcenie stawu skokowego – jak szybko wrócić do zdrowia? Poznaj sposoby sportowców

Skręcenie stawu skokowego to dość powszechna, uciążliwa kontuzja. Co ważne, może dotyczyć nie tylko osób, które regularnie uprawiają sport. Czasem wystarczy krzywo postawić nogę… i problem gotowy. Jak sobie radzić z takim urazem? Co przyniesie ulgę w bólu oraz w jaki sposób przebiega leczenie? 

Czym jest skręcenie stawu skokowego? 

Skręcenie stawu skokowego potocznie nazywane jest skręceniem kostki i stanowi jeden z najczęstszych urazów nóg. Dochodzi wówczas do uszkodzenia więzadła skokowo-strzałkowego przedniego, czyli najważniejszego stabilizatora stawu skokowego. Obrażenia mogą także objąć więzadło piętowo-strzałkowe. 

Do skręcenia stawu skokowego może dojść podczas aktywności fizycznej, ale również w trakcie wykonywania codziennych czynności. Uraz powstaje na skutek: 

• wywinięcia stopy do zewnątrz (skręcenie zewnętrzne) – wówczas uszkodzeniu ulega więzadło skokowo-strzałkowe; 
• wywinięcia stopy do wewnątrz (skręcenie boczne) – wówczas uszkodzeniu ulega więzadło trójgraniaste.

Przyczyny skręcenia stawu skokowego 

Do skręcenia stawu skokowego dochodzi najczęściej na skutek nieuwagi lub zmęczenia, np. po dużym wysiłku, kiedy mięśnie i więzadła słabiej stabilizują ruch. Uraz może być także spowodowany nierównomiernie rozwiniętymi mięśniami stóp albo nóg. Zdarza się także, że przyczyną skręcenia jest wadliwa biomechanika ruchu, zaburzenia czucia głębokiego, płaskostopie czy słabość mięśni i więzadeł.  Do urazu bardzo często dochodzi powtórnie, a więc jeżeli kiedyś skręciłaś kostkę, to z dużym prawdopodobieństwem stanie się to ponownie. 

Różne stopnie skręcenia stawu skokowego 

Skręcenie stawu skokowego może mieć różne stopnie, ortopedzi wyróżniają trzy: 

• stopień I – mówi się o nim, kiedy doszło do nadciągnięcia wiązadeł oraz torebki stawowej. Można go rozpoznać po niezbyt dużej opuchliźnie i bólu odczuwanym podczas stawiania stopy na podłożu. W tym przypadku nie pojawia się jednak tzw. uczucie niestabilności stopy; 
• stopień II – mówi się o nim, gdy dojdzie do rozerwania torebki stawowej oraz zerwania (częściowego) wiązadeł. Charakteryzuje się sporą opuchlizną, dość silnym bólem, problemami z chodzeniem (pojawia się utykanie). Stopa jest częściowo niestabilna; 
• stopień III – mówi się o nim, gdy doszło do rozerwania torebki stawowej. Wyróżnia się bardzo silnym bólem, obrzękiem oraz całkowitą niestabilnością stopy. 

Pierwsza pomoc przy skręceniu stawu skokowego 

W przypadku uszkodzenia stawu skokowego powinno się postępować według popularnego wśród sportowców schematu PRICE, który określa procedury pierwszej pomocy przy urazie: 

• P – protection, czyli ochrona – należy odpowiednio zabezpieczyć stopę, by nie doszło do kolejnego urazu; 
• R – rest, czyli odpoczynek – trzeba odciążyć stopę i ograniczyć ruch, by nadwyrężone tkanki mogły się zregenerować; 
• I – ice, czyli schładzanie – robienie zimnych okładów z lodu lub zmrożonych kompresów żelowych to najpopularniejsza metoda na zmniejszenie obrzęku; 
• C – compression, czyli kompresja – w przypadku urazy stopy ważne jest, by zastosować ucisk. Dzięki temu zmniejszy się stan zapalny oraz obrzęk.  
• E – elevation, czyli uniesienie – konieczne jest trzymanie kończyny w górze, powyżej linii serca. Dzięki temu obrzęk będzie dużo mniejszy. 

Powyższe działania powinny być zastosowane w momencie, gdy tylko dojdzie do skręcenia stawu skokowego. Dzięki nim dolegliwości bólowe oraz obrzęk będą mniejsze. Gdy dojdzie do urazu, absolutnie nie wolno też obciążać nogi, bo może dojść do kolejnych, poważniejszych uszkodzeń, które będą wymagały długiej rekonwalescencji.  

Postępowanie pourazowe w przypadku skręcenia stawu skokowego 

Po kilku dniach od skręcenia kostki zaleca się wprowadzenie POLICE, który wśród sportowców nazywany jest „protokołem postępowania pourazowego”. Dzięki niemu szybciej powrócisz do zdrowia i pełnej sprawności: 

• P – protection (ochrona) – stopa powinna być zabezpieczona, najlepiej zastosować taping sztywny, można ją także okręcić bandażem elastycznym; 
• OL – optimal loading (optymalne obciążanie) – już nawet następnego dnia od momentu urazu warto stopniowo dopuszczać uszkodzony staw do ruchu. Jest to ważne, ponieważ wówczas tkanki będą zmobilizowane do szybszego gojenia się. Oczywiście nie wolno przeciążać nogi; 
• I – ice (schładzanie) – zimne okłady należy robić nie tylko w momencie, gdy dojdzie do urazu, ale też w kolejnych dnach. Dzięki temu obrzęk będzie się zmniejszał; 
• C – compression (kompresja) – cały czas, do momentu pełnej regeneracji, stopa powinna być zabandażowana. Niewielki ucisk pozwala zmniejszać stan zapalny oraz opuchliznę; 

• E – elevation (uniesienie) – ta sama zasada, co przy PRICE. Noga powinna jak najwięcej czasu być uniesiona tak, by znajdowała się powyżej linii serca, by ograniczyć rozrost powstałego obrzęku. 

W przypadku skręcenia kostki fizjoterapeuci często stosują pinoterapię z użyciem ostrych igieł, którymi uciskają i tym samym stymulują wybrane punkty na ciele. Regularne zabiegi mogą być traktowane jako terapia pomocnicza, która przyspieszy regenerację uszkodzonych tkanek. Trzeba jednak pamiętać, że igłowanie powinno być wykonywane jedynie przez certyfikowanych specjalistów. Podczas leczenia stawu skokowego często zaleca się też stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.

Jak długo trwa leczenie skręcenia stawu skokowego? 

Czas leczenia stawu skokowego zależy od wieku i stanu zdrowia osoby, która doznała urazu. Istotna jest też odpowiednie zachowanie w momencie, gdy dojdzie do skręcenia. Liczy się także rozległość urazu – im poważniejszy, tym rekonwalescencja jest dłuższa.  Jeśli doszło do urazu I stopnia, dolegliwości miną po kilku dniach. W przypadku II i III stopnia często zleca się stabilizację gipsem. Wówczas podawane są też zastrzyki przeciwzakrzepowe z heparyną. Silne skręcenia goją się zazwyczaj kilka tygodni. Na szczęście rzadko się zdarza, by konieczne było leczenie operacyjne. 

Bibliografia 

1. https://www.rehasport.pl/stopa-i-staw-skokowy/skrecenie-stawu-skokowego,5204,n,4329 [dostęp: 14.03.2023]. 
2. https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165580,skrecenie-stawu-skokowego [dostęp: 14.03.2023]. 
3. https://nowaortopedia.pl/baza-wiedzy/ortopedia/stopaa/340-skrecenie-stawu-skokowego [dostęp: 14.03.2023]. 
4. https://ckr.pl/skrecenie-stawu-skokowego/ [dostęp: 14.03.2023].