Skrócenie cyklu miesiączkowego. To może być poważny problem? 

Odstępy między kolejnymi menstruacjami są istotnym wyznacznikiem stanu zdrowia. Jeśli gwałtownie się skrócą, mogą zwiastować poważne zaburzenia. O czym świadczy skrócenie cyklu miesiączkowego? Kiedy jest to naturalne, a w jakim przypadku powinno zmobilizować cię do wizyty u lekarza?

Dlaczego cykl miesiączkowy się skraca? 

Na wstępie wypada wyjaśnić, że podręcznikowe cykle trwające równo 28 dni, to w rzeczywistości rzadkość. Występują u zaledwie 15 proc. kobiet. U 85 proc. trwają one od 24. do 35. dni (według niektórych źródeł od 21. do 35. dni). Natomiast u co 5. kobiety cykle są nieregularne przez całe życie, a więc mają zmienną długość. Bywa jednak i tak, że cykl skróci się nagle bez wyraźnej przyczyny. Może to wynikać z szeregu mniej lub bardziej poważnych czynników. Przyjrzyjmy się kilku z nich.

Menopauza 

Menopauza to proces wygaszania aktywności jajników. Dla wielu kobiet jest to trudny etap, ponieważ oznacza utratę zdolności do naturalnego poczęcia dziecka. Najczęściej klimakterium przebiega między 48. a 52. rokiem życia, jednak jego objawy odczuwane są już około 40. urodzin. Niekiedy tyle czasu potrzebuje organizm, aby dokonać przeobrażeń hormonalnych. 

Właśnie dlatego już około czwartej dekady życia mogą wystąpić objawy zwiastujące przekwitanie. Są to m.in. nieregularne cykle. Objawem wygaszania czynności jajników może być początkowe skrócenie czasu między miesiączkami. Towarzyszą mu też inne symptomy menopauzy, jak np.: 

• skąpe krwawienia miesiączkowe (mogą mieć postać plamień), 
• uderzenia gorąca, 
• zlewne poty (zwłaszcza nocą), 
• spadek libido, 
• zaburzenia nastroju.

Zaburzenia hormonalne 

Cykle miesiączkowe regulują hormony na zasadzie mechanizmu sprzężenia zwrotnego. To znaczy, że wahania jednego z nich powodują to samo w przypadku innego. Kluczowe dla prawidłowego przebiegu fazy folikularnej, owulacji i lutealnej są estradiol (E2), progesteron, hormon luteinizujący (LH) oraz hormon folikulotropowy (FSH). Jeśli ich uwalnianie nie odbywa się sprawnie, natychmiast odbija się to na płodności. Przyczyną skróconego cyklu miesiączkowego o podłożu hormonalnym mogą być: 

• zaburzenia w obrębie podwzgórza lub przysadki mózgowej (odpowiadają za uwalnianie LH i FSH), 
• niewydolność ciałka żółtego (odpowiada za wydzielanie progesteronu po uwolnieniu komórki jajowej), 
• cykle bezowulacyjne, 
• skrócone dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego, 
• skrócenie fazy ciałka żółtego.

Nieprawidłowości w obrębie przydatków 

Cykle miesiączkowe mogą się skrócić w przypadku nieprawidłowości w obrębie przydatków, czyli macicy, jajników oraz jajowodów. Najczęściej przyczyną częstych krwawień jest: 

• nieprawidłowa budowa jajników, 
• zespół policystycznych jajników (częściej powoduje wydłużenie cykli, jednak zdarza się, że objawem PCOS są cykle nieregularne – raz krótsze, a innym razem dłuższe), 
• stany zapalne przydatków, 
• wady endometrium (błon śluzowych macicy), przez które nieprawidłowo reaguje ono na działanie hormonów płciowych.

Choroby tarczycy 

Zaburzenia miesiączkowania i rozregulowanie cyklu menstruacyjnego to częste powikłanie schorzeń w obrębie gruczołu tarczowego, zwłaszcza nadczynności tarczycy. Jeśli twoje miesiączki nagle się skróciły, a następnie wracają do normy lub wręcz się wydłużają, może być to znak, że zmagasz się z tą chorobą. Zwykle towarzyszą temu też inne objawy, jak: 

• spadek masy ciała, 
• biegunka, 
• zwiększona potliwość, 
• przyspieszona praca serca, 
• bezsenność, 
• nadpobudliwość i trudności z koncentracją. 

W przypadku niedoczynności tarczycy cykle raczej zachowują swoją długość, ale mogą wystąpić krwawienia o zwiększonej obfitości i czasie trwania. 

Styl życia 

Cykle miesiączkowe mogą się skrócić, jeśli nagle przybrałaś na wadze lub zdecydowałaś się na szybką redukcję masy ciała, co najczęściej wiąże się z poważnymi niedoborami w diecie. Może być to także powikłanie przewlekłego stresu. Warto też wspomnieć o pregnenolonie – steroidzie, który daje początek hormonom nadnerczy i płciowym. Jeśli zostanie zużyty przez kortyzol, niewiele go zostaje do wytwarzania progesteronu. 

Co oznacza skrócenie cyklu miesiączkowego u dziewcząt? 

Skrócony cykl miesiączkowy u dziewcząt, które niedawno przeszły swoja pierwszą menstruację, nie jest niczym niezwykłym. Organizm potrzebuje czasu, aby ustabilizować nowe funkcje hormonalne. Przeważnie zajmuje to 2-3 lata. Najczęściej skrócone cykle miesiączkowe zdarzają się u dziewcząt w wieku 11-12 lat. Ma to związek z: 

• cyklami bezowulacyjnymi, 
• niewydolnością ciałka żółtego, 
• skróceniem fazy folikularnej (od pierwszego dnia krwawienia do owulacji).

Co zrobić, gdy masz skrócony cykl miesiączkowy? 

Choć organizm działa jak maszyna, to jednak jest wyjątkowo wrażliwy. Zmiany w obrębie niektórych narządów wywołują następstwa w całych układach. Jednym z tego przejawów są zaburzenia cykli miesiączkowych. Nie tylko brak okresu czy znaczące wydłużenie cyklu powinno wzbudzić twoją czujność.  

Również jego skrócenie, czyli zbyt częste występowanie menstruacji powinno być dla ciebie sygnałem do pogłębienia obserwacji. O ile jednorazowe skrócenie cyklu nie jest zwykle powodem do niepokoju, bo może np. wynikać ze wzmożonego stresu, to jeśli się powtarza, koniecznie skonsultuj się z ginekologiem. 

Bibliografia: 

1. Bielawska-Batorowicz E., Cieślik I., Cwalina E., Rola płci i wieku w tworzeniu obrazu kobiety w okresie menopauzy, Przegląd Menopauzalny 2003, nr 6, s. 68-73. 
2. Jarząbek-Bielecka G., Sowińska-Przepiera E., Kędzia A., Kędzia W., Problem zaburzeń miesiączkowania u dziewcząt, Endokrynologia Pediatryczna 2019, t. 18, nr 1.66, s. 23-28. 
3. Kanadys K., Lewicka M., Subiektywna ocena wiedzy młodzieży licealnej w zakresie fizjologii cyklu miesiączkowego kobiety, Problemy Pielęgniarstwa 2010, nr 18 (3), s. 292-298. 
4. Liskowska M., Leczenie chorób tarczycy, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Farmaceutyczny, Łódź 2018. 
5. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, Klinika Endokrynologii Ginekologicznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny.