Soczewki toryczne – czym się cechują? Jak je nosić?

Soczewki toryczne przeznaczone są dla osób z astygmatyzmem. Mają odmienną moc w różnych punktach powierzchni, dlatego olbrzymie znaczenie ma ich prawidłowa orientacja po nałożeniu na gałkę oczną. Ważne jest też, aby miały niską rotację, dzięki czemu przy zmianie kierunku widzenia nie ma przejściowego pogorszenia ostrości obrazu. Czym wyróżniają się soczewki toryczne? Jakie wybrać? Jak prawidłowo je nosić?

Soczewki toryczne – co to takiego? 

Soczewki toryczne to rodzaj szkieł przeznaczonych dla osób zmagających się z astygmatyzmem. Jest to tzw. wada refrakcji wynikająca z asymetrycznej budowy oka. Wówczas nie jest możliwe punktowe skupienie obrazu na siatkówce, ponieważ różne przekroje optyczne mają odmienne moce. Innymi słowy – obraz załamuje się tak w pionie, jak i poziomie, przez co stale jest rozmyty. Nie ma znaczenia czy patrzysz na obiekt z bliska, czy z daleka. 

Wyraźne widzenie umożliwiają w takiej sytuacji soczewki toryczne. Mają one specyficzną konstrukcję, dzięki której zachowują stabilność na oku, w efekcie czego oś cylindra pokrywa się z osią astygmatyzmu. Konstrukcja ta minimalizuje również zaburzenia widzenia po zmianie kierunku patrzenia. W przypadku, gdy ta rotacja jest niewielka, wówczas momenty pogorszenia ostrości obrazu są minimalne, a czasami wręcz niezauważalne.

Soczewki toryczne wewnątrzgałkowe 

Soczewki toryczne są też wykorzystywane przy operacji zaćmy. Obecnie wykonywane zabiegi są mało inwazyjne i wymagają wykonania nacięcia rogówki nie większego niż 2 mm. Po wszczepieniu soczewki torycznej nie zawsze konieczne jest noszenie szkieł korekcyjnych. Chory na zaćmę może dzięki temu odzyskać ostre widzenie.

Cechy soczewki torycznej 

Soczewki toryczne mogą zapewnić astygmatykom ostre widzenie tylko wówczas, gdy zostaną właściwie zaprojektowane. Produkowane są z materiałów polimerowych (hydrożelowych oraz połączenia silikonu z hydrożelem), które przepuszczają powietrze. Poza tym, cechami tego typu soczewek są: 

• średnica zewnętrzna: od 13,0 do 15,5 mm, 
• promień krzywizny tylnej powierzchni: od 8,0 do 9,6 mm, 
• moc soczewki: sferyczna od +8,00 do -10,00D i cylindryczna do -2,75D, 
• centralna grubość soczewki: podawana dla mocy -3,00D.

Soczewki sferyczne a toryczne – czym się różnią? 

Obecnie nadal najpopularniejszą technologią produkcji soczewek progresywnych jest metoda konwencjonalna. Wedle jej założeń powierzchnia progresywna soczewki zawsze znajduje się na jej zewnętrznej powierzchni, powstaje już na etapie tworzenia półfabrykatu. Natomiast wewnętrzna warstwa zostaje wykonana dopiero w laboratorium. Wówczas uzyskuje jedną z dwóch typów powierzchni: 

• tzw. free-form, czyli asferyczną lub atoryczną, 
• klasyczną, czyli sferyczną lub toryczną. 

Soczewki sferyczne przeznaczone są dla osób ze zdiagnozowana krótkowzrocznością lub dalekowzrocznością. Mają taką samą moc na całej powierzchni. Bez względu więc na to, jak ją ułożysz na oku, będziesz dobrze widzieć. Tej soczewki nie da się założyć „do góry nogami”. Soczewki toryczne to znacznie bardziej zaawansowany produkt. Są odpowiednie dla osób z astygmatyzmem, któremu może, choć nie musi, towarzyszyć krótkowzroczność lub dalekowzroczność. Wyróżniają się też odmienną mocą w różnych punktach szkła. W związku z tym, jeśli źle je założysz, nie będziesz widzieć dobrze.

Jak stosować soczewki toryczne? 

Przed rozpoczęciem stosowania soczewek torycznych konieczne jest przeprowadzenie badań okulistycznych w celu właściwego ich dobrania. Dla obliczenia geometrii i mocy soczewek niezbędne jest przekazanie producentowi m.in. informacji na temat mocy korekcji, czy wyników przeprowadzonej keratometrii. Dobór zakończony zostaje zastosowaniem soczewki próbnej. Większość pacjentów otrzymuje zalecenie stosowania tzw. soczewek planowej wymiany. Tylko w przypadku zdiagnozowanej dużej wady refrakcji oraz atypowych wad w budowie oka mogą zostać zalecone soczewki konwencjonalne.  

Zakładanie soczewek torycznych w niczym nie różni się od użytkowania tych sferycznych. O zasadach postępowania zostaniesz poinstruowana przez optyka. Pamiętaj jednak, by przed założeniem i ściągnięciem soczewki umyć dokładnie ręce. Nie stosuj też ich dłużej, niż powala na to producent – to prosta droga do zapalenia spojówek. Nie zapomnij ponadto o właściwym ich ułożeniu. Jak wspominaliśmy, soczewki toryczne mają różną moc w poszczególnych punktach, więc poprawna orientacja jest kluczowa dla ostrego widzenia.

Soczewki toryczne jednodniowe czy miesięczne – które wybrać? 

Soczewki toryczne mogą wymagać wymiany co sześć miesięcy, ale też w odstępach dwuletnich. Wówczas mowa jest o wariancie konwencjonalnym. W przypadku soczewek tzw. planowej wymiany konieczność sięgnięcia po nowe szkła pojawia się znacznie częściej: 

• codzienne, w przypadku soczewek torycznych jednodniowych, 
• co tydzień, w przypadku soczewek torycznych tygodniowych, 
• co miesiąc, w przypadku soczewek torycznych miesięcznych. 

Jeśli na co dzień preferujesz klasyczne okulary, a po soczewki sięgasz tylko od czasu do czasu (np. przed wyjściem na ważne spotkanie), wówczas te jednodniowe, zwane też okazjonalnymi będą najbardziej odpowiednie. Jeśli planujesz nosić soczewki podczas urlopu, wówczas rozważ wariant tygodniowy lub miesięczny. 

Weź też pod uwagę różne tryby noszenia soczewek torycznych. Jedne pozwalają na bezpieczne nieprzerwane użytkowanie przez 8–16 godzin, niektóre możesz mieć założone przez sześć dni i nocy, a jeszcze inne musisz ściągnąć dopiero po 30 dniach. Porozmawiaj z optykiem o swoich potrzebach, a z pewnością pomoże ci wybrać najodpowiedniejszy produkt, który będziesz mogła bezpiecznie stosować. 

Bibliografia: 

1. Czaińska M., Astygmatyzm – charakterystyka wady, Optyka 2016, 5, s. 28-31. 
2. Grygierczyk Sz., Soczewki progresywne: konstrukcja i parametry, cz. I, Optyka 2011, 1, s. 30-32. 
3. Klonowski P. Rejdak R., Zastosowanie wewnątrzgałkowych soczewek torycznych w trakcie operacji zaćmy u pacjentów z chorobami zniekształcającymi rogówkę, OphthaTherapy 2016, vol. 3, nr 4(12), s. 280-285. 
4. Molska M., Korekcja astygmatyzmu przy użyciu miękkich soczewek kontaktowych, Optyka 2015, 1, s. 40-43.