Sperma, czyli życiodajny płyn ustrojowy. Jaki jest jej skład?

Sperma jest jednym z płynów ustrojowych w ciele człowieka. W jej składzie znajdują się przede wszystkim plemniki, białka, hormony, a także pierwiastki niezbędne dla funkcjonowania organizmu. Na jej temat powstało wiele współczesnych mitów i legend. Jakie składniki odżywcze znajdują się w spermie?  

Co to jest sperma? 

Sperma to płyn ustrojowy produkowany przez męskie narządy płciowe, w którym znajdują się plemniki. Proces produkcji spermy trwa około 2,5 miesiąca. W tym czasie nasienie przechodzi z jąder, przez najądrza, nasieniowody i pęcherzyki nasienne, gdzie oczekuje na wytrysk, który następuje przez cewkę moczową. Do tego dochodzi podczas szczytowania w trakcie stosunku seksualnego lub masturbacji. Ejakulat ma objętość między 2 a 5 mililitrów (około łyżeczki do herbaty). Prawidłowo zbudowana sperma powinna zawierać ponad 20 milionów plemników w jednym mililitrze. 

Sperma zawiera mikro- i makroskładniki niezbędne do utrzymania w odpowiedniej kondycji plemników. Jej odczyn jest średnio zasadowy, pH wynosi 7,2. Od jej jakości w dużym stopniu zależy powodzenie zapłodnienia. Co ciekawe, plemniki stanowią ledwie 1 procent składu spermy. 

Z czego zbudowana jest sperma?  

Sperma to mieszanina białka i cukrów prostych. Jak obliczono, 100 ml nasienia zawiera 5 040 mg białka i 102 mg cukrów, przede wszystkim fruktozy, która jest źródłem energii dla spermy, a jej niski poziom może wpływać na problemy z płodnością.  

Wszystkich mikroskładników znajdujących się w spermie nie sposób wymienić, bo w śladowych ilościach zawiera ona praktycznie wszystkie mikroelementy potrzebne do życia. Największe znaczenie mają w 100 ml: 

• sód – 300 mg,  
• potas – 109 mg,  
• magnez – 11,0 mg, 
• cynk 16,5 mg, 
• chlorek – 142 mg,  
• wapń – 27,6 mg.  

Składniki odpowiedzialne za zapach i smak spermy, to: 

• putrescyna,  
• spermidyna i kadaweryna,  
• witaminy C i B12,  
• aminokwasy i lipidy,  
• cholesterol i mocznik,  
• niektóre hormony – endorfiny, prolaktyna i oksytocyna.  

Ważną rolę odgrywa także spermina – związek chemiczny o właściwościach przeciwzapalnych. Jeszcze kilkanaście lat temu przemysł kosmetyczny pokładał w nim nadzieje, upatrując w spermie antidotum na starzenie się skóry. 

Jaki jest smak, kolor i konsystencja spermy?  

Zdrowa sperma ma śliską konsystencję i jest szaro-perłowa. Jej smak może zmieniać się pod wpływem diety. Jeśli w codziennym jadłospisie dominuje mięso, a przy tym są spożywane wysoko przetworzone produkty – sperma może być kwaskowata, a nawet gorzka (zwłaszcza jeśli mężczyzna pije alkohol i pali papierosy). W przypadku diety lekkostrawnej lub wegetariańskiej nasienie może być znacznie łagodniejsze w smaku. Kondycja, stres i zażywane leki mają znaczący wpływ na konsystencje, kolor i smak spermy.  

W trakcie współżycia niektóre kobiety mają awersję do połykania nasienia. Jak oszacowano, nawet 12 proc. wszystkich kobiet ma świecie ma alergię na spermę. Podobny problem dotyka również samych mężczyzn, jednak jest to zjawisko marginalne. 

Fakty i mity na temat spermy 

Skład spermy i jej wpływ na organizm od wielu lat jest przedmiotem badań naukowych. Krąży także wiele teorii, które przypisują spermie niezwykłe właściwości. Nie wszystkie informacje są jednak słuszne. 

Sperma na depresję 

Odkryto, że wśród hormonów wchodzących w skład spermy znajduje się serotonina poprawiająca nastrój i melatonina ułatwiająca zasypianie. Niestety badania, które miały potwierdzać korzystny wpływ spermy na nastrój, okazały się niezbyt wiarygodne. Owszem, satysfakcjonujący seks może poprawić nastrój, jednak ilość spermy nie ma działania terapeutycznego.  

Sperma na zmarszczki i zdrowe zęby 

Choć nasienie jest odżywczym płynem ustrojowym, to zawarte w nim ilości minerałów czy witamin są zdecydowanie zbyt małe, by miały jakiekolwiek znaczenie większe znaczenie w kontekście poprawy skóry. Przemysł kosmetyczny próbował stworzyć preparaty na bazie spermy, ale nie stanowiło to przełomowego odkrycia.  

A jak wygląda kwestia poprawy uzębienia? Sama obecność cynku i wapnia w nasieniu nie wpływa na poprawę stanu zębów.  

Jak poprawić jakość spermy? 

Płodność mężczyzny zależy od jakości spermy. Co ciekawe, naukowcy alarmują, że w ostatnim półwieczu jakość spermy obniżyła się aż o 50 proc. Oto czynniki, które mają na to wpływ: 

• niehigieniczny i stresujący styl życia,  
• niskiej jakości dieta (wysoko przetworzone produkty), 
• stan środowiska naturalnego.  

Wiele jednak można zrobić, aby uzyskać poprawę nasienia. Do działań profilaktycznych należą: 

• zmiana nawyków żywieniowych,  
• ograniczenie lub rezygnacja z używek,  
• większa aktywność fizyczna,  
• równowaga pomiędzy pracą a życiem prywatnym. 

Na sprawność i płodność mężczyzny ma także wpływ regularne uprawianie seksu, które jest bodźcem dla jąder do produkcji nowych plemników.  

Bibliografia: 

1. Owen D. H., Katz D. F., A Review of the Physical and Chemical Properties of Human Semen and the Formulation of a Semen Simulant, Journal of Andrology, Vol. 26, No. 4, July/August 2005. 
2. Okręglicka K., Wiktorowicz K., Nitsch-Osuch A., Wpływ sposobu żywienia na płodność mężczyzn, Forum Medycyny Rodzinnej 2019, tom 13, nr 3, 133–140.  
3. Ochwanowska E., Stanisławska I., Łyp M. i in., Wpływ dymu tytoniowego na płodność mężczyzn, Medycyna Środowiskowa – environmental Medicine 2017, Vol. 20, no. 2, 46-51.