Splot słoneczny – co to jest? Budowa, funkcje, ból

Splot słoneczny odpowiada za niezależne od naszej woli reakcje organizmu, jednocześnie jest to jeden z najistotniejszych splotów w ludzkim organizmie. Stanowi część autonomicznego układu nerwowego, który unerwia organy wewnętrzne. Nadzoruje przemianę materii, wspomaga pracę mięśnia sercowego, odpowiada za ruchy perystaltyczne… a to dopiero początek. 

Co to jest splot słoneczny? 

Splot słoneczny to nagromadzenie neuronów, które są odpowiedzialne za pracę najistotniejszych narządów w ciele. Ich głównym zadaniem jest przenoszenie bodźców. Splot stanowi element układu nerwowego i unerwia organy wewnętrzne, do których przenosi wspomniane bodźce. Gdzie jest splot słoneczny? Jak się okazuje, w jamie brzusznej. Umiejscowiony jest na wysokości pierwszego kręgu lędźwiowego, a konkretnie na przedniej stronie kręgosłupa oraz w tylnej części nadbrzusza. 

Budowa splotu słonecznego 

Na splot słoneczny składa się duża liczba parzystych zwojów, w tym dwa sploty trzewne: lewy oraz prawy. Jego dolny fragment zbudowany jest z tkanki nerwowej, która tworzy z kolei dwa zwoje – zwój krezkowy górny (nieparzysty) oraz zwój parzysty aortalno-nerkowy. Mogą one przybierać różne formy, począwszy od półksiężyca aż do kuli, od której odchodzą gałązki nerwowe unerwiające poszczególne organy wewnętrzne, a także układ pokarmowy. Zwoje składają się z komórek nerwowych. Do splotu docierają także nerwy trzewne, mniejszy i większy. Co więcej, dochodzi do niego także nerw błędny oraz wiele innych połączeń nerwowych. 

Funkcje splotu słonecznego 

Jak już wspomniano, splot słoneczny przenosi bodźce do narządów wewnętrznych, a więc do: 

• jelit, 
• dwunastnicy, 
• wątroby, 
• przepony, 
• żołądka, 
• śledziony, 
• nadnerczy, 
• narządów płciowych, 
• nerek. 

Co więcej, przenosi bodźce także do tych naczyń krwionośnych, które są stosunkowo duże. Oprócz tego: 

• reguluje czynności oddechowe, 
• reguluje metabolizm, 
• reguluje ciśnienie krwi, 
• reguluje oddychanie, 
• odpowiada za termoregulację, 
• wspomaga pracę mięśnia sercowego, 
• wspomaga wydzielanie żółci i soków żołądkowych, 
• wspiera wydzielanie soku trzustkowego, 
• odpowiada za wydzielanie hormonów przez trzustkę i nadnercza, 
• odpowiada za ruchy perystaltyczne, 
• umożliwia prawidłowe funkcjonowanie narządów rozrodczych, 
• umożliwia prawidłowe funkcjonowanie pęcherza moczowego, odbytu oraz żołądka. 

Ból w splocie słonecznym 

Splot słoneczny jest generalnie odporny na różne schorzenia. Do utrudnień w jego pracy może doprowadzić jednak szereg rozmaitych czynników.  Ból w splocie słonecznym jest zwykle bardzo silny, pulsujący i promieniuje na inne organy w obrębie jamy brzusznej oraz klatki piersiowej. 

Czasem odczuwalny jest ból w splocie słonecznym po jedzeniu. Stanowi on zazwyczaj efekt ucisku rozszerzonego żołądka na przeponę, jak również na nerwy, które z żołądkiem sąsiadują. W niektórych przypadkach jest on jednak rezultatem refluksu. Co więcej, ból w tym miejscu może być również efektem przejedzenia. 

Ból w splocie słonecznym może być także rezultatem zażywania substancji psychoaktywnych przez długi czas.  Ponadto może do niego doprowadzić odwodnienie, a także niezbilansowana dieta, bogata w tłuszcze oraz przetworzoną żywność. Mogą go również wywoływać zmiany miażdżycowe będące efektem niezdrowego odżywiania. 

Ból w okolicy splotu słonecznego czasem jest związany ze stresem. Jeśli utrzymuje się przez dłuższy czas, może prowadzić do bezsenności, nadciśnienia, obniżenia sił witalnych czy bóli głowy. Bóle w splocie słonecznym często łączy się również z nerwicą, zwłaszcza z nerwicą serca oraz żołądka, a więc zaburzeniami nerwicowo-lękowymi wegetatywnymi. Silne bóle w okolicach splotu łączą się w tym przypadku z falami gorąca, nadmierną potliwością, atakami paniki, napadami duszności, jak również z kołataniem serca. 

Niektórzy pacjenci odczuwają również ból w splocie słonecznym przy wdechu. Towarzyszą temu takie symptomy jak nocne bóle w klatce piersiowej czy dyskomfort w okolicy serca. Są to zazwyczaj objawy występujące po urazach, a więc np. po wypadkach komunikacyjnych. Zdarza się, że ból w splocie słonecznym spowodowany jest schorzeniami toczącymi się w okolicznych organach, przykładowo mogą to być torbiele na nerkach. 

Uderzenie w splot słoneczny 

Każde uderzenie w splot słoneczny jest groźne dla zdrowia. Jest ono nie tylko bardzo bolesne, ale powoduje też trudności ze złapaniem oddechu. Doprowadza nierzadko do destrukcji organów, które unerwia omawiany splot, a w skrajnych przypadkach do zatrzymania akcji serca. Czasem przyczynia się to również do porażenia mięśni pęcherza moczowego oraz zwieraczy odbytu. 

Masaż splotu słonecznego

Zależy ci, aby rozluźnić nadbrzusze? W takim razie pomoże ci masaż splotu słonecznego. Zanim zaczniesz go wykonywać, połóż się na plecach i umieść poduszkę pod głową. Następnie znajdź splot słoneczny w swoim ciele. Jest to miękki obszar zlokalizowany kilka centymetrów nad pępkiem, między lewym i prawym łukiem żebrowym. Potrzyj trochę dłonie, aby odpowiednio się rozgrzały, później jedną z nich masuj wspomniany wyżej obszar, delikatnymi i kolistymi ruchami. 

Bibliografia: 

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012. 
2. Gajewski P., Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2021. 
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK531469/ [dostęp 18.05.23].