Stany lękowe po alkoholu. Przyczyny i objawy

Spożywanie alkoholu przez wiele osób jest kojarzone z relaksem, rozluźnieniem i dobrą zabawą. Jednak nadmierne lub regularne picie prowadzi do niepożądanych skutków ubocznych, takich jak stany lękowe. Według badania EZOP II, ponad 7% dorosłych Polaków doświadczyło w swoim życiu zaburzeń związanych z używaniem alkoholu. Warto zrozumieć, dlaczego tak się dzieje i jakie objawy mogą towarzyszyć temu zjawisku.
Mechanizm powstawania stanów lękowych po alkoholu
Alkohol działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy, początkowo jednak wywołując uczucie odprężenia i euforii. Z czasem jego metabolizm prowadzi do zaburzeń równowagi neuroprzekaźników, takich jak serotonina i GABA, co skutkuje nasileniem objawów lękowych.
Fizyczne uzależnienie pojawia się w czasie regularnego spożywania alkoholu. W takiej sytuacji, w momencie zmniejszenia dawki lub odstawienia pojawia się zespół abstynencyjny, którego jednym z głównych objawów są intensywne stany lękowe.
Rodzaje stanów lękowych związanych z alkoholem
Lęk uogólniony to stan przewlekłego napięcia i niepokoju, który może utrzymywać się przez wiele tygodni, a nawet miesięcy po spożyciu alkoholu. Osoby cierpiące na ten rodzaj lęku często odczuwają nadmierne zamartwianie się codziennymi sprawami, nawet jeśli nie mają ku temu żadnych podstaw. W przypadku osób nadużywających alkoholu stan może się nasilać w okresie trzeźwienia, gdy organizm przechodzi przez proces regulacji neuroprzekaźników.
Ataki paniki po alkoholu
Ataki paniki to nagłe i intensywne epizody lęku, które mogą pojawić się zarówno w stanie nietrzeźwości, jak i w okresie abstynencji. Charakteryzują się silnym uczuciem zagrożenia, któremu często towarzyszą objawy somatyczne, takie jak:
- przyspieszona akcja serca (tachykardia),
- uczucie duszności,
- nadmierne pocenie się,
- zawroty głowy,
- uczucie odrealnienia lub oderwania od rzeczywistości,
- drżenie rąk i osłabienie mięśni.
W skrajnych przypadkach ataki paniki mogą powodować obawę o utratę kontroli nad sobą, a nawet lęk przed śmiercią. U osób uzależnionych epizody pojawiają się częściej i są bardziej intensywne.
Nadużywanie procentów a fobie specyficzne
Fobie specyficzne to intensywny lęk przed określonymi sytuacjami lub obiektami. Spożywanie alkoholu nasila istniejące już fobie, a także prowadzi do pojawiania się nowych. Do najczęściej spotykanych fobii związanych z nadużywaniem alkoholu można zaliczyć:
- lęk społeczny – obawa przed oceną innych, w konsekwencji prowadząca do unikania interakcji,
- agorafobia – lęk przed otwartymi przestrzeniami lub miejscami publicznymi,
- klaustrofobia – strach przed zamkniętymi przestrzeniami, który nasila się podczas tzw. kaca, gdy jednocześnie pojawia się uczucie osaczenia.
Stany lękowe po alkoholu
Stany lękowe po alkoholu często wiążą się z dolegliwościami somatycznymi, które na pierwszy rzut oka przypominają objawy chorób serca lub układu oddechowego. Bardzo często obserwuje się:
- przyspieszone tętno i kołatanie serca,
- wzmożoną potliwość,
- dreszcze i uczucie gorąca,
- zawroty głowy, w skrajnych przypadkach prowadzące do omdleń.
Lęk po alkoholu może też manifestować się w sferze emocjonalnej i poznawczej, wpływając nie tylko na samopoczucie, ale też sposób postrzegania rzeczywistości. Odczuwa się wtedy intensywny niepokój, niezwiązany z żadnym realnym zagrożeniem. Jednocześnie towarzyszą mu trudności w logicznym myśleniu i podejmowaniu decyzji.
Zaburzenia te prowadzą do poczucia bezradności, przytłoczenia, a nawet epizodów depersonalizacyjnych, wrażenia oddzielenia się od własnych myśli i emocji. W efekcie osoba jest zagubiona, rozdrażniona i niezdolna do normalnego funkcjonowania w codziennych sytuacjach.
Osoby doświadczające stanów lękowych po alkoholu często zmieniają swoje zachowanie w celu uniknięcia dyskomfortu, jaki wiąże się z objawami lękowymi. Ich codzienne funkcjonowanie ulega pogorszeniu, a normalne sytuacje społeczne i życiowe stają się przytłaczające. Mowa m.in. o:
- unikaniu sytuacji społecznych i izolowaniu się od innych osób (w tym swoich najbliższych),
- nadmiernym kontrolowaniu otoczenia w poszukiwaniu potencjalnych zagrożeń,
- kompulsywnym sprawdzaniu objawów fizycznych i ich interpretowaniu jako oznak poważnych chorób,
- sięganiu po alkohol w celu złagodzenia lęku, co prowadzi do błędnego koła uzależnienia.
Od piwa po pracy aż do depresji
Stany lękowe po alkoholu są wynikiem zaburzeń równowagi neurochemicznej. Dotykają sfery fizycznej, jak i psychicznej, w sposób destrukcyjny wpływając na codzienne funkcjonowanie. Próbując złagodzić lęk, sięga się po kolejne dawki alkoholu, co tworzy iluzję ulgi. Jest ona jednak krótkotrwała i doprowadza do intensyfikacji negatywnych doznań. Długotrwałe doświadczanie stanów lękowych może skutkować poważniejszymi zaburzeniami, takimi jak:
- depresja,
- zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.
Przewlekłego lęku po alkoholu nie należy bagatelizować, w przypadku nasilających się objawów wskazana jest konsultacja z lekarzem psychiatrą, który pomoże dobrać odpowiednie metody leczenia i wsparcia.
Bibliografia:
- Day E., Daly C., Clinical management of the alcohol withdrawal syndrome, Clinical Management of Withdrawal 2021, vol. 117, iss. 3, pp. 804-814.
- Dharavath R. N. i in., GABAergic signaling in alcohol use disorder and withdrawal: pathological involement and therapeutic potential, Drontiers Neural Circuits 2023, vol. 17.
- https://ezop.edu.pl/ [dostęp 25.02.2024].
- Priego-Cubero E. i in., The Relationship between Social Support and Anxiety Symptoms in Informal Carers: A Systematic Review and Meta-Analysis, Journal of Clinical Medicine 2023, 12(3):1244.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy

Co ketamina robi z naszym mózgiem i czy może mieć wpływ na zachowanie Elona Muska?

„Cztery bohaterki mojej książki już nie żyją. Najmłodsza miała 35 lat” – mówi Monika Sławecka, autorka reportażu „Alkohol. Piekło kobiet”

Żal, gniew, frustracja to uczucia, których do siebie nie dopuszczasz? Dlaczego popełniasz błąd, tłumaczą terapeutki. Podają świetny przykład

Skąd się biorą ataki paniki u dzieci i jak je rozpoznać?
się ten artykuł?