Stulejka – czym różni się u dzieci i dorosłych mężczyzn? Jak leczyć stulejkę?

Stulejka dotyczy nie tylko niemowląt i małych chłopców, w przypadku których uznawana jest za stan fizjologiczny. Stulejka zagraża przede wszystkim dorosłym mężczyznom prowadząc do poważnych powikłań. Leczenie stulejki jest dość proste, sprowadza się do stosowania maści sterydowych lub niewielkiego zabiegu chirurgicznego. Wątpliwości dotyczące stulejki wyjaśnia lekarz urolog Piotr Dzigowski z kliniki dla mężczyzn VEDI CLINIC.

Co to jest stulejka?

Stulejką nazywamy patologiczne zwężenie otworu napletka, które uniemożliwia odprowadzenie napletka i odsłonięcie żołędzi prącia. Konsekwencjami nieleczonej stulejki są:

• nawracające stany zapalne żołędzi,
• stany zapalne układu moczowego niekiedy obejmujące także nerki,
• utrudniony wzwód,
• ból podczas stosunku płciowego,
• w skrajnych przypadkach nowotwór prącia.

Należy wyraźnie rozróżnić tzw. stulejkę fizjologiczną, która występuje u noworodków i chłopców do 4-5 roku życia oraz stulejkę nabytą (patologiczną), która rozwija się u chłopców w wyniku nieprawidłowego odprowadzania napletka i u dorosłych mężczyzn np. na skutek nieprawidłowej higieny czy urazów prącia.

Stulejka fizjologiczna (stulejka u dzieci)

Większość chłopców rodzi się z nieodprowadzalnym napletkiem, ponieważ jest on sklejony z żołędzią. Jest to stan prawidłowy, który potocznie określa się stulejką fizjologiczną. Niektórzy lekarze są jednak zdania, że w tym przypadku nie powinno używać się terminu stulejka, który z definicji jest czymś patologicznym.

Nie ma ściśle określonego wieku, w którym napletek powinien oddzielić się od żołędzi. U jednego chłopca nastąpi do już w życiu płodowym, u innego po kilku miesiącach lub latach życia. Do 4 roku życia większość chłopców ma już w pełni odprowadzalny napletek.

Lekarze podkreślają, że bardzo ważne jest, by nie odsuwać napletka niemowlęcia czy małego chłopca na siłę. Higiena intymna powinna sprowadzać się do obmycia napletka i okolicy żołędzi, którą udaje się odsłonić bez użycia siły. Napletek chłopca odsuwa się tylko do pierwszego, lekkiego oporu – nigdy dalej! Odprowadzanie napletka na siłę może doprowadzić do urazu, rozwoju stanu zapalnego napletka i żołędzi, w wyniku którego powstają blizny. Blizny napletka są zaś znacznie mniej elastyczne niż skóra. Skutkiem zabliźniania się napletka są problemy z jego odprowadzaniem, zwężenie otworu napletka i w konsekwencji rozwój tzw. stulejki nabytej, patologicznej.

Istotne jest, by po zakończonej higienie chłopca odsunięty napletek z powrotem nasunąć na żołądź. W przeciwnym wypadku może dojść do patologicznej sytuacji, gdy żołądź będzie cały czas odsłonięta (tzw. załupek).

Dużą rolę w oddzielaniu się napletka u chłopców odgrywają także fizjologiczne wzwody, które napletek uelastyczniają i rozciągają.

Co powinno obudzić niepokój rodzica? Zaczerwienienie, swędzenie, opuchlizna, wydzielina ropna prącia są wskazaniami do konsultacji z urologiem dziecięcym.

Jeśli do 4-5 roku życia napletek wciąż pozostaje nieodprowadzalny, wtedy także warto skonsultować się ze specjalistą.

„Dane epidemiologiczne wskazują, że po urodzeniu poniżej 5 proc. chłopców możliwe jest całkowite odprowadzenie napletka, a w wieku 3 lat czynność tą można wykonać u ok. 90 proc. dzieci.  U około 5 proc. chłopców 5 letnich stwierdzamy przetrwałą pierwotną stulejkę” – stwierdza lekarz urolog Piotr Dzigowski.

Stulejka nabyta (patologiczna)

U dorosłych mężczyzn najczęstszą przyczyną rozwoju stulejki patologicznej jest nieprawidłowa higiena, która sprzyja stanom zapalnym. Rozwijają się one w wyniku namnażania bakterii w wydzielinie gromadzącej się pod napletkiem, którą nazywa się mastką. Stanom zapalnym sprzyjają także resztki moczu, które również pozostają pod napletkiem.

Stan zapalny wywołuje podrażnienia i pęknięcia napletka. W miejscu pęknięć z czasem tworzą się mało elastyczne blizny, które zwężają otwór napletka. Każdy kolejny stan zapalny coraz mocniej utrudnia jego odprowadzenie, co w konsekwencji doprowadza do rozwoju stulejki nabytej.

Przyczyną stulejki mogą być także urazy prącia, przewlekłe cewnikowanie pęcherza moczowego, czy urazowe praktyki masturbacyjne. Może się ona rozwinąć także jako powikłanie cukrzycy.

„Przyjmuje się, że stulejka występuje u ok. 1 proc. dorosłych mężczyzn, może to być zarówno przetrwała stulejka fizjologiczna, jak i stulejka nabyta, (patologiczna, wtórna)” – wyjaśnia lekarz urolog Piotr Dzigowski.

Stulejka leczenie

Leczenie stulejki należy wdrożyć u chłopców powyżej 4-5 roku życia, u których wciąż niemożliwe jest zsunięcie napletka, a także u dorosłych mężczyzn, u których doszło do rozwoju stulejki nabytej.

Leczenie miejscowe

W pierwszej kolejności podejmuje się próbę leczenia miejscowego. Sprowadza się ona do regularnego stosowania maści sterydowych (przez okres 4-6 tygodni) oraz stopniowego, delikatnego, ręcznego odprowadzania napletka aż do odsłonięcia żołędzi.

„Leczenie zachowawcze z użyciem maści antybiotykowo – sterydowych stosuje się u dzieci i w początkowym stadium zapalnej stulejki u dorosłych. U części pacjentów pozwala ono uniknąć leczenia zabiegowego, zwłaszcza u dzieci i w przypadku niewielkiego zwężenia napletka spowodowanego stanem zapalnym” – tłumaczy Piotr Dzigowski.

Leczenie chirurgiczne

Jeśli leczenie miejscowe okazuje się nieskuteczne w grę wchodzą także rozwiązania chirurgiczne.

Plastyka napletka 

Zabiegiem mniej inwazyjnym jest tzw. plastyka napletka. Polega ona na chirurgicznym nacięciu napletka i poszerzeniu jego otworu z jednoczesnym usunięciem wcześniejszych zbliznowaceń, tak, by odprowadzenie napletka było możliwe.

„Operacja stulejki polega przede wszystkim na usunięciu zwłókniałej części napletka powodującej jego zwężenie. W zależności od długości napletka i rozległości zmian bliznowatych (zwłaszcza w obrębie blaszki wewnętrznej) podejmuje się decyzję o zakresie zabiegu. Jeśli można pozostawić napletek i jest on wystarczająco elastyczny wystarcza jedynie usunięcie zwłókniałego pierścienia. Jeśli to nie gwarantuje dobrego efektu, wykonuje się dodatkowo plastykę napletka, czyli odpowiednie nacięcie i zeszycie ze sobą obu blaszek napletka. U chorych z rozległymi zmianami w napletku konieczne jest jego całkowite usunięcie, czyli obrzezanie. Często jednocześnie wykonuje się wydłużenie wędzidełka prącia aby efekt kosmetyczny i czynnościowy był lepszy. Operacje stulejki u dzieci wymagają znieczulenia ogólnego, u dorosłych pacjentów, zwykle wykonujemy je w znieczuleniu miejscowym. Sam zabieg trwa około 30 do 60 minut, można go wykonać metodą klasyczną lub używając specjalnego stapplera, czyli jednorazowego urządzenia, które jednocześnie odcina zwężoną część napletka i zszywa ze sobą obie blaszki, co znacznie skraca zabieg i daje bardzo dobry efekt kosmetyczny” – wyjaśnia Piotr Dzigowski lekarz urolog z kliniki VEDI CLINIC.

Czas gojenia po zabiegu wynosi około tygodnia, czasem potrzebne jest wprowadzenie na 2-3 dni leków przeciwbólowych (np. ibuprofen). Plastyka napletka zazwyczaj przebiega bez powikłań. Minusem metody jest możliwość ponownego zbliznowacenia i rozwoju stulejki patologicznej, jednak zdarza się to stosunkowo rzadko.

Obrzezanie

Drugą metodą chirurgicznego leczenia stulejki jest obrzezanie, czyli całkowite usunięcie napletka. Obrzezanie wiąże się z dłuższym okresem gojenia (2-4 tygodni), większym narażeniem na zakażenie układu moczowego (odsłonięta cewka moczowa) i zmniejszeniem wrażliwości żołędzi.

„W Polsce kulturowo przyjęło się, że mężczyźni mają napletek, więc pacjenci zwykle proszą o wykonanie zabiegu z jego pozostawieniem. Należy jednak pamiętać, że zakres zabiegu zależy od stanu zaawansowania zmian patologicznych napletka u konkretnego pacjenta” – stwierdza Piotr Dzigowski.