Czym jest subkliniczna niedoczynność tarczycy? Jak rozpoznać SCH?
Niedoczynność tarczycy nie zawsze musi mieć postać pełnoobjawową. Kiedy poziom tyreotropiny jest jedynie lekko podwyższony, a hormony tarczycy pozostają w normie, mówi się o subklinicznej niedoczynności tarczycy. Co warto o niej wiedzieć?
Na czym polega subkliniczna niedoczynność tarczycy?
Subkliniczną niedoczynność tarczycy (ang. SCH, Subclinical Thyroidism) stwierdza się, kiedy poziomy hormonów produkowanych przez tarczycę – wolna tyroksyna oraz trójjodotyronina (FT3 i FT4) – pozostają w normie. Jednocześnie jednak wzrasta poziom hormonu tyreotropowego, TSH.
Problem ten dotyczy między 3-15% społeczeństwa w zależności od badanej populacji. Diagnozę SCH opiera się na wynikach badań hormonalnych. W razie stwierdzenia podwyższonego poziomu TSH, w celu wykluczenia przejściowego zaburzenia stężenia tyreotropiny zaleca się powtórzenie badania po około 2-3. miesiącach z jednoczesnym oznaczeniem przeciwciał anty-TPO. Ich występowanie zwiększa ryzyko, że SCH z biegiem czasu przerodzi się w jawną niedoczynność tarczycy. Pomocne może okazać się też badanie anty-TG.
Przyczyny subklinicznej niedoczynności tarczycy
Subkliniczną niedoczynność tarczycy można podzielić na pierwotną (wrodzoną) oraz wtórną (nabytą). W tym pierwszym przypadku nieprawidłowe wydzielanie TSH jest uwarunkowane genetycznie. Nabyta SCH może mieć wiele przyczyn, wśród których wymienia się przede wszystkim:
- chorobę Hashimoto,
- leczenie jodem radioaktywnym,
- przebyte operacje gruczołu tarczowego.
Na diagnostykę SCH należy uważać zwłaszcza w ciąży, ponieważ w tym okresie poziomy TSH oraz FT3 i FT4 zmieniają się w zależności od trymestru. Część badań wskazuje na związek między wystąpieniem subklinicznej niedoczynności tarczycy w ciąży, a nadciśnieniem tętniczym, ciężkim stanem przedrzucawkowym, niską masą urodzeniową dziecka oraz przedwczesnym odklejeniem się łożyska.
"W społeczeństwie wciąż mało jest świadomości o tej choroby, wyrozumiałości wobec chorujących. W pewnym sensie to trochę jak depresja. Nie widać jej po tobie, wiec trudno uwierzyć, że naprawdę coś ci dolega. A w środku czujesz, że twoje siły się wypalają, tracisz chęć do życia, zdolności, energię, siebie."
Objawy subklinicznej niedoczynności tarczycy
Subkliniczna niedoczynność tarczycy często przebiega bezobjawowo. Niekiedy jednak u chorego mogą pojawiać się takie symptomy jak:
- zmęczenie,
- przybieranie na wadze pomimo braku spożywania większej liczby kilokalorii,
- zaparcia,
- spadek uważności,
- brak tolerancji niskich temperatur,
- nadciśnienie tętnicze (wysoki parametr ciśnienia rozkurczowego),
- intensywne krwawienie podczas menstruacji.
Dieta przy subklinicznej niedoczynności tarczycy
Niedoczynność tarczycy wymaga zmiany modelu żywienia. Jak wynika z wytycznych Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, należy zwrócić uwagę m.in. na:
- spożywanie 4-5 posiłków dziennie,
- spożywanie minimum 400 g warzyw i owoców dziennie,
- komponowanie posiłków zgodnie z Talerzem Zdrowego Żywienia,
- zwiększone spożycie błonnika pokarmowego,
- spożywanie pokarmu będącego źródłem białka do każdego posiłku,
- unikanie produktów zawierających goitrogeny, czyli związki wolotwórcze.
Subkliniczna niedoczynność tarczycy a Hashimoto
SCH nie należy utożsamiać z chorobą Hashimoto, czyli autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy. Choć rzeczywiście Hashimoto może być przyczyną niedoczynności pełnoobjawowej lub klinicznej, niekiedy prowadzi także do nadczynności gruczołu tarczowego.
Czy można wyleczyć subkliniczną niedoczynność tarczycy?
Decyzja o leczeniu subklinicznej niedoczynności tarczycy należy do lekarza prowadzącego, który kompleksowo analizuje intensywność i częstotliwość występowania objawów. W przypadku podjęcia decyzji o rozpoczęciu terapii pacjentom podaje się LT4, czyli syntetyczny analog naturalnej tyroksyny. Dawki oraz schemat podawania leku są indywidualnie dopasowywane do potrzeb pacjenta. Celem terapii jest utrzymanie odpowiedniego poziomu hormonów, ale farmaceutyki przyjmuje się już do końca życia.
Bibliografia:
- Gosi S. K. Y., Garla V. V., Subclinical Hypothyroidism, StatPearls Publishing 2024.
- https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/niedoczynnosc-tarczycy-zalecenia-i-jadlospis/ [dostęp 06.04.2024].
- Rogala N. i in., Postępowanie w subklinicznej niedoczynności tarczycy u dorosłych, Family Medicine & Primary Care Review 2015, 17, 1: 55-59.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
się ten artykuł?
