Światłowstręt – objawy i leczenie nadwrażliwości oczu. Skąd bierze się światłowstręt?

Światłowstręt objawia się dużą nadwrażliwością narządu wzroku na promieniowanie słoneczne nawet o niewielkim natężeniu. Mogą też pojawić się ból oczu i łzawienie.

Światłowstręt określany jest również jako fotofobia i cechuje się wysoką wrażliwością narządu wzrokowego na światło. Objawy światłowstrętu pojawiają się po kontakcie ze światłem i są to m.in.: odruchowe mrużenie powiek, szybsza męczliwość, łzawienie, pieczenie i uczucie silnego dyskomfortu. Schorzenie to może być objawem wielu groźnych chorób i rzadko występuje jako jedyny symptom.

Przyczyny światłowstrętu

Przyczyny pojawienia się światłowstrętu dzieli się na oczne, neurologiczne i inne. Powodów typowo ocznych może być wiele, w tym m.in. zapalenie spojówek i rogówki, uszkodzenie nabłonka, dystrofia czopków, jaskra wrodzona, powikłania po noszeniu soczewek kontaktowych, albinizm oraz mikrourazy. Światłowstręt psychiczny może towarzyszyć chorobie neurologicznej, np. depresji czy nerwicy. Innymi neurologicznymi przyczynami nadwrażliwości na światło są migrenowe bóle głowy, zapalenie opon mózgowych, nowotwory ośrodkowego układu nerwowego, krwawienia podpajęczynówkowe oraz choroby ze spektrum autyzmu. Zwiększona wrażliwość na światło występuje również w przypadku wścieklizny, grypy lub w przebiegu kaca.

Światłowstręt a leki i choroby siatkówki

Fotofobia może być również rezultatem niepożądanego działania środków farmakologicznych, które powodują rozszerzenie źrenic. Do najczęstszych zalicza się: fenylefrynę, atropinę, tropikamid oraz cyklopentolat.

Zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej objawia się nagłym bólem oka, któremu towarzyszy silne zaczerwienienie gałki ocznej. W niektórych przypadkach pojawić się może ropny wysięk z oka. Przy schorzeniu obserwuje się nie tylko światłowstręt, ale też obniżenie ostrości wzroku. Czasami utrata wzroku postępuje stopniowo i bez widocznych objawów. Kolejną przyczyną fotofobii może być wrodzony brak tęczówki, co wygląda tak, jakby obie gałki były czarne. Objawami towarzyszącymi są także oczopląs i utrata ostrości wzroku. Do rozwoju światłowstrętu może przyczynić się również dystrofia czopków, która jest chorobą wrodzoną i przebiega z zaburzeniem rozpoznawania barw. Chorzy widzą znacznie gorzej w dzień (ślepota dzienna), a ich narząd wzroku źle adaptuje się do światła.

Inne przyczyny światłowstrętu

Okazuje się, że przyczyną nadwrażliwości na światło może być dieta uboga w witaminę B12, inaczej ryboflawiny. Witamina ta obecna jest w wołowinie, podrobach, roślinach strączkowych, nabiale oraz migdałach. Jednak dieta nie zawsze jest przyczyną niskiego poziomu ryboflawiny. Czasami ma to związek z zaburzeniami wchłaniania się związku i wymaga wsparcia farmakologicznego.

Choroby tarczycy również zwiększają ryzyko pojawienia się chorób oczu, w tym fotofobii. Problemy takie mogą towarzyszyć zarówno nadczynności, jak i niedoczynności tego gruczołu. Podobne objawy może dawać też wścieklizna (w wyniku pogryzienia przez nieszczepione zwierzę) czy odra, mimo że nie jest zaliczana do ciężkich chorób, może nieść za sobą powikłania w postaci nadwrażliwości oczu. Niestety, w Polsce rośnie liczba przypadków zachorowań na tę chorobę.

Diagnoza i leczenie światłowstrętu

Przy długo utrzymującej się wrażliwości na światło należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem okulistą, który poza wywiadem lekarskim wykona badanie okulistyczne w lampie szczelinowej i wziernikowanie oka. Czasami do postawienia diagnozy niezbędne są również dodatkowe konsultacje z lekarzem neurologiem i wykonanie badań za pomocą rezonansu magnetycznego i tomografii komputerowej głowy.

Leczenie światłowstrętu jest najczęściej przyczynowe. W łagodnych stopniach choroby zaleca się stosowanie kropli nawilżających i noszenie czarnych okularów w słoneczne dni. Jeśli schorzenie ma podłoże neurologiczne lub psychiczne, leczenie skupia się przede wszystkim na zatrzymaniu mechanizmu rozwoju choroby poprzez podanie określonych leków (np. na migrenę podaje się leki z grupy tryptanów, a na schorzenie psychiatryczne środki zmieniające poziom neurotransmiterów w mózgu). U osób z fotofobią zaleca się zrezygnowanie z noszenia soczewek kontaktowych na rzecz okularów.

Czasami męczliwość oczu, pieczenie i nadwrażliwość na światło mogą być wynikiem zbyt długiej pracy przy komputerze w niesprzyjających warunkach. Zaleca się, aby po każdej godzinie pracy przed monitorem zrobić kilkuminutową przerwę. Warto wtedy przenieść wzrok daleko przed siebie, najlepiej patrząc za okno. Co kilka godzin należy wietrzyć pomieszczenie, w którym się pracuje. Regularne uzupełnianie płynów (wody mineralnej) także pozytywnie wpływa na narząd wzroku.