Szanse na zajście w ciążę po 40. roku życia. Jakie badania należy wykonać?

Coraz częściej kobiety, z wielu różnych przyczyn, decydują się na posiadanie potomstwa po 30. czy 40. roku życia. Ciąża po 35. roku życia uznawana jest za ciążę zwiększonego ryzyka.

Ciąża po 40. roku życia wymaga szczególnej opieki lekarskiej, dlatego zalecane jest wykonanie inwazyjnych badań prenatalnych (nie są one jednak obowiązkowe). Po 35. roku życia płodność kobiet spada. Dodatkowo istnieje większe ryzyko wystąpienia wad wrodzonych płodu, nieuleczalnych zaburzeń czy chorób genetycznych.

Jakie są szanse na ciążę po 40. roku życia?

Z roku na rok coraz więcej kobiet powyżej 40. roku życia zmaga się z niepłodnością. Związane jest to bezpośrednio z wydolnością układu rozrodczego. W momencie osiągania dojrzałości płciowej dziewczęta mają ok. 300–400 tysięcy jajeczek, natomiast po osiągnięciu pełnej dojrzałości z każdym rokiem ich liczba maleje o ok. 13 tysięcy. O znacznym spadku płodności mówimy, gdy kobieta ma ok. 25 tysięcy jajeczek – taka liczba przypada na wiek 35–37 lat. Maleje jednak nie tylko liczba jajeczek, również ich jakość nie jest taka sama, jak w wieku rozrodczym. Dlatego ciążę po 35. roku życia uważa się za ciążę podwyższonego ryzyka. Zwiększa się wówczas ryzyko wystąpienia chorób towarzyszących takich jak cukrzyca, nadciśnienie indukowane ciąży czy wzrost ryzyka wystąpienia wad wrodzonych u płodu. Jednak kwestia płodności jest sprawą bardzo indywidualną i zależy między innymi od predyspozycji genetycznych czy stylu życia.

Podczas wizyty u lekarza ginekologa kobiecie, która chce zajść w ciążę po 40. roku życia, zaleca się wykonanie różnego rodzaju badań, które określą realne szanse na poczęcie. Do najważniejszych należą:

• poziom folikulotropiny (FSH) – odpowiada za dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych, a tym samym za produkcję estrogenów,
• poziom hormonu antymüllerowskiego (AMH) – określa rezerwę jajnikową, czyli szanse kobiety na zajście w ciążę.

Ciąża po 40. roku życia – zagrożenia

W przypadku ciąży po 40. roku życia pojawia się ryzyko wystąpienia u płodu:

• nieuleczalnych wad wrodzonych,
• wad genetycznych takich jak zespół Downa, Edwardsa, Turnera czy Patau,
• chorób układu sercowo-naczyniowego,
• choroby nerek i funkcji układu wydalniczego.

Poród po 40. roku życia, szczególnie jeśli jest to pierwsza ciąża, trwa znacznie dłużej. Jest to związane głównie z elastycznością mięśni, która wraz z wiekiem słabnie, oraz z ogólną kondycją i wydolnością organizmu.  W niektórych przypadkach lekarz może zalecić, jako zachowanie profilaktyczne, ukończenie ciąży drogą cięcia cesarskiego, by zminimalizować ryzyko pojawienia się powikłań i komplikacji okołoporodowych.

Badania w ciąży po 40. roku życia

W przypadku zajścia w ciążę po 40. roku życia zalecane jest wykonanie większej liczby badań prenatalnych niż w przypadku ciąż w młodszym wieku. Badania prenatalne dzielimy na inwazyjne oraz nieinwazyjne. W ciąży do 35. roku życia zaleca się wykonanie badań nieinwazyjnych, z kolei badania inwazyjne są zalecane, ale nieobowiązkowe. Jeśli nie istnieją inne przesłanki do ich przeprowadzenia, raczej odradza się ich wykonanie ze względu na ryzyko wystąpienia powikłań ciąży.

Nieinwazyjne badania prenatalne

• badanie ultrasonograficzne (USG) – w Polsce zaleca się wykonanie 3 badań USG w czasie trwania ciąży,
• USG genetyczne,
• test podwojny,
• test potrójny, podczas którego sprawdza się poziom gonadotropiny kosmówkowej (beta-HCG), alfa-fetoproteiny (AFP) oraz estriolu,
• test NIFTY.

Inwazyjne badania prenatalne

• amniopunkcja – polega na pobraniu cienką igłą przez powłoki brzuszne płynu owodniowego, który następnie poddawany jest wielu testom laboratoryjnym;
• biopsja trofoblastu – polega na pobraniu fragmentu kosmówki. Może być wykonana przez powłoki brzuszne lub przez pochwę, następnie dokonuje się badania histopatologicznego pobranej kosmówki;
• kordocenteza – polega na pobraniu krwi z jednego z naczyń znajdujących się wewnątrz sznura pępowinowego. Wykonywana jest również w znieczuleniu miejscowym, długą, cienką igłą przez powłoki brzuszne.