Szczepienie przeciwko grypie – kiedy się szczepić, cena, działanie

Szczepienie przeciwko grypie to jedno ze szczepień zalecanych, a więc i odpłatnych. W pewnych grupach szczepionka na grypę jest refundowana. Grypa jest chorobą zakaźną górnych dróg oddechowych wywoływaną przez wirusy grypy.  Co roku w Polsce zapada na nią od kilkuset tysięcy do nawet kilku milionów osób, z czego z powodu samej choroby i jej powikłań trafia do szpitala nawet 15 tysięcy chorych. Szczepienia na grypę to zatem coś, o czym warto pomyśleć. 

Szczepienie przeciw grypie jest najprostszym sposobem na to, aby ustrzec się przed skutkami grypy. Sezon zachorowań trwa od września do końca kwietnia, a szczytowy okres przypada na miesiące od stycznia do marca. Do najgroźniejszych powikłań grypy należą zapalenie płuc (wirus osłabia odporność i zwiększa podatność na choroby bakteryjne), zapalanie mięśnia sercowego czy znaczne zaostrzenie innych chorób przewlekłych.

Jak działa szczepienie przeciw grypie?

Wirus grypy cały czas mutuje, co oznacza, że co roku za infekcje odpowiedzialny jest inny jego typ. Szczepionka przeciw grypie opracowywana jest na bazie tych typów wirusa, które z największą dozą prawdopodobieństwa będą w danym sezonie najgroźniejsze. Szczepienie chroni przed zachorowaniem na grypę, ale przede wszystkim znacząco zmniejsza ryzyko niebezpiecznych powikłań. Szczepionka nie zapewnia odporności na wszystkie wirusy grypy i paragrypy (grypa rzekoma), dlatego zdarza się, że mimo szczepienia możesz zachorować. To zupełnie normalne. Dzięki szczepieniu infekcja będzie jednak łagodniejsza, krótsza i nie skończy się szpitalem. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego podaje, że szczepionka zapobiega infekcjom u 40-70 proc. zaszczepionych osób.

Szczepienie przeciw grypie – cena

Szczepionki na grypę sprzedawane są wyłącznie na receptę. W zależności od preparatu, kosztują ok. 50-100 zł. Najdroższe są szczepionki dla najmłodszych. Z refundowanego preparatu Vaxigrip Tetra mogą skorzystać seniorzy powyżej 65 roku życia, którzy za preparat zapłacą o połowę mniej (100 proc. cena szczepionki to 45 zł, przy 50-procentowej refundacji – 22 zł). Coraz częściej organizowane są darmowe szczepienia grupowe w zakładzie pracy. Warto skorzystać z takiej możliwości.

Kiedy szczepić się na grypę?

Choć szczyt zachorowań przypada na okres styczeń-marzec to najlepiej jest zaszczepić się już na początku września. Szczepienie przeciw grypie trzeba powtarzać co roku. Skład szczepionek jest aktualizowany, a ochrona trwa od 6 do 12 miesięcy.

Szczepienie przeciw grypie – kto powinien się zaszczepić?

Warto, by szczepiły się wszystkie osoby zdrowie, w tym przede wszystkim te, które mają kontakt z innymi osobami o obniżonej odporności, które nie mogą przyjąć szczepienia na grypę. Szczepienie jest szczególnie istotne dla tych osób, które przebywają w dużych skupiskach ludzi. Są to między innymi szkoły, przedszkola, ochronie zdrowia, ale także duży „open space”. Zaszczepić powinny się także osoby po 55 roku życia, dla których powikłania grypy ze względu na współistniejące inne choroby przewlekłe mogą być szczególnie groźne. Przeciwwskazaniem nie jest ciąża i karmienie piersią. Przeciwwskazaniem do szczepienia nie jest także chemioterapia.

Pacjenci w toku chemioterapii mogą, a nawet powinni szczepić się przeciw grypie. Należy tylko wybrać odpowiedni moment podania tej szczepionki. O tym decyduje lekarz, najczęściej rodzinny w porozumieniu z onkologiem. Warto rozważyć także inne szczepienia, w tym przeciw pneumokokom i meningokokom! W takiej sytuacji szczepimy preparatami inaktywowanymi.

Chorujesz na chorobę autoimmunologiczną? Masz Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) lub stwardnienie rozsiane? Powinieneś zaszczepić się na grypę.

„Osoby chorujące na choroby autoimmunologiczne np. RZS mają 2-4x większe ryzyko zachorowania na grypę niż zdrowi. Dlatego nie tylko można, ale i trzeba takich chorych szczepić. Moment szczepienia każdorazowo powinien być uzgodniony z lekarzem, po sprawdzeniu jakie leki w danym momencie otrzymuje chory i w jakim jest okresie choroby (zaostrzenie czy remisja)” – stwierdza Aleksander Biesiada.

Szczepienia przeciwko grypie w ciąży – czy są bezpieczne?

Oczywiście, by uniknąć stresu związanego z podaniem szczepionki w ciąży, najlepiej rozważyć takie szczepienie już na etapie planowania ciąży. W sytuacji, gdy nie zaszczepiłyśmy się przeciwko grypie przed zajściem w ciążę, nic straconego. W ciąży nie tylko powinno się zaszczepić przeciwko grypie, ale nawet trzeba. W ciąży nie wolno przyjmować szczepionek żywych. Do takich szczepionek w Polsce należą szczepionka MMR (odra, świnka, różyczka) i szczepionka przeciw ospie. Te, które z kolei są zalecane, zwłaszcza przez towarzystwa amerykańskie i europejskie, to jest błonica, tężec, krztusiec i grypa. Decyzję o poddaniu się szczepieniu należy zawsze konsultować z lekarzem, który prowadzi ciążę. Zazwyczaj szczepienie przeciwko grypie wykonuje się od II trymestru ciąży, ale istnieje możliwość podania szczepionki w każdym okresie ciąży.

Szczepienie przeciwko grypie – dlaczego warto się szczepić w ciąży?

Szczepienia przeciwko grypie w ciąży są zalecane z prostego powodu. Otóż, kobiety ciężarne są w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu grypy i powikłań związanych z grypą, a ryzyko powikłań zwiększa się z każdym trymestrem. Dla kobiety i dla jej przyszłego dziecka dużo większym zagrożeniem jest przechorowanie grypy, niż przyjęcie szczepionki. – Grypa jest groźna dla przebiegu ciąży i rozwoju płodu, dlatego szczepienia stanowią profilaktykę przed powikłaniami po grypie – do możliwych powikłań należą poronienia, porody przedwczesne i zakażenia wrodzone u noworodków.

Szczepienia przeciwko grypie – jak wpływa na dziecko?

Wiele ciężarnych zastanawia się, jak szczepienie przeciwko grypie wpłynie na rozwijający się płód. Szczepienie jest najlepszą formą ochrony przed groźnym wirusem grypy nie tylko dla ciężarnej, ale również dziecka w jej łonie. Co więcej, maluszek otrzyma odpowiednie przeciwciała. Dziecko korzysta z przeciwciał, bo nic więcej nie przedostaje się poza ewentualnymi przeciwciałami. To jest tak samo jak z infekcją. Mama, która ma infekcję, nawet kataralną, to tę odporność – mówiąc kolokwialnie – dziecku „sprzedaje”.

Nie należy wychodzić z założenia, że zaszczepiona w trakcie ciąży mama daje dziecku na tyle odporność, że już nie trzeba będzie go szczepić. Widać natomiast wyraźnie w statystykach, że u mam, które się szczepią, liczba zachorowań u ich dzieci przyszłościowo jest dużo niższa w stosunku do całej reszty populacji. Szczepienia przeciw grypie nie są refundowane. Jeśli ciężarna chciałaby się zaszczepić, musi za to zapłacić z własnej kieszeni.

Szczepienie przeciw grypie – przeciwwskazania

Kto nie powinien się szczepić? Szczepienia przeciw grypie nie można planować w czasie aktywnej infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Wszystkie dostępne w Polsce szczepionki zawierają w składzie białko jaja, dlatego nie mogą ich przyjmować osoby na nie uczulone. Szczepienia nie wykonuje się także o osób, które aktualnie przechodzą zaostrzenie choroby przewlekłej i u tych, u których stwierdzono występowanie zespołu Guillain-Barré (rzadka choroba neurologiczna).

Za każdym razem, gdy masz wątpliwość, czy możesz przyjąć szczepionkę skonsultuj się z lekarzem, który rozpatrzy twój przypadek indywidualnie.

Powikłania po szczepieniu

Szczepienie przeciw grypie jest jednym z najbezpieczniejszych szczepień. Do najczęstszych powikłań należą bolesność i zaczerwienienie w miejscu ukłucia, które ustępuję po około 2-3 dniach. U niektórych osób mogą pojawić się przemijające po kilku dniach objawy grypopodobne, takie jak:

• bóle mięśni,
• ból głowy,
• osłabienie,
• pocenie się,
• dreszcze,
• stan podgorączkowy.

To właśnie dlatego pierwsze dni po szczepieniu warto zaplanować mniej obciążające. Ciężkie powikłania po szczepionce na grypę zdarzają się bardzo rzadko.

„W zasadzie jedynym poważnym udokumentowanym działaniem niepożądanym szczepienia przeciw grypie jest reakcja uczuleniowa u osób z alergiami na jaja kurze. Jeśli w wywiadzie nie ma takich alergii ryzyko jest znikome. Dodatkowo szczepienie odbywa się w punkcie szczepień, który wyposażony jest w zestaw przeciwwstrząsowy, aby i w takiej sytuacji można było pomóc” – podkreśla lekarz rodzinny Aleksander Biesiada w rozmowie z HelloZdrowie.

Lista szczepionek przeciw grypie

Na stronie Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych opublikowano „Komunikat Prezesa Urzędu w sprawie szczepionek przeciw grypie stosowanych u ludzi na sezon 2020/2021” z listą szczepionek przeciw grypie na sezon 2020/2021.

Zgodnie z dokumentem, w tym sezonie dostępne będą następujące szczepionki:

• Influvac Tetra,
• VaxigripTetra,
• Fluarix Tetra.

Dostępność rynkowa szczepionek przeciw grypie uzależniona jest od możliwości produkcyjnych producentów szczepionek.

„Szczepionki przeciwko grypie zapewniają czynne uodpornienie przeciw czterem szczepom wirusa grypy (dwa podtypy A i dwa typy B) zawartym w szczepionce. Odpowiedź immunologiczną, czyli wytworzenie odporności i wytworzenie przeciwciał, które neutralizują wirusy grypy, osiąga się zazwyczaj w ciągu 2–3 tygodni od chwili szczepienia. Czas utrzymywania się odporności na szczepy zawarte w szczepionce przeciw grypie zazwyczaj wynosi od 6 do 12 miesięcy” – czytamy w komunikacie prezesa.

Jak uniknąć grypy?

• szczep się co roku przeciw grypie w placówce medycznej,
• unikaj dużych skupisk ludzi,
• pamiętaj o regularnym myciu rąk,
• wietrz  pomieszczenia w domu i w pracy,
• jeśli zauważasz u siebie objawy grypy, jak ból gardła, gorączka, bóle mięśni wybierz się do lekarza rodzinnego i w miarę możliwości zostań w domu do pełnego wyleczenia,
• w pracy unikaj dotykania twarzy, aby nie przenosić bakterii z biurka, dokumentów czy pieniędzy do swojego organizmu,
• dbaj o odpowiedni ubiór, staraj się wysypiać i przyjmować dużo płynów.

Bibliografia:

1. Brydak L.B., Grypa i jej profilaktyka, Poznań: Termedia, 2004