Szykuje się rewolucja na porodówkach. W końcu będzie zakaz łączenia w jednej sali kobiet po poronieniach i tych, które urodziły zdrowe dzieci

Dodatkowe badania analityczne i obowiązkowe USG piersi, zakaz łączenia w jednej sali kobiet po poronieniach i tych, które urodziły zdrowe dzieci, dostęp do różnych metod łagodzenia bólu w każdym szpitalu, możliwość jedzenia podczas porodu – te i inne zmiany w standardach opieki okołoporodowej znalazły się w projekcie przygotowywanym przez Ministerstwo Zdrowia. W grudniu propozycje skierowano do konsultacji społecznych, które właśnie się zakończyły. Resort odniesie się do nich w ciągu miesiąca. Zmiany mają szansę wejść w życie jeszcze przed wakacjami.

Opieka okołoporodowa taka sama w każdej placówce

Projekt ministerstwa dotyczy ujednolicenia organizacji i zakresu opieki okołoporodowej w Polsce. Jak napisano w uzasadnieniu, „nowelizacja rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1324) jest odpowiedzią na oczekiwania środowisk reprezentujących kobiety i ekspertów medycyny związanych z opieką okołoporodową, jak również na zachodzące zmiany demograficzne, przede wszystkim spadek ogólnej liczby porodów mający wpływ na organizację i funkcjonowanie opieki zdrowotnej.” Zaproponowane zmiany uwzględniają wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia, ale także polskie doświadczenia w tym zakresie.

Nowe standardy mają przede wszystkim ujednolicić procedury, by jakość kompleksowej opieki okołoporodowej była zbliżona we wszystkich placówkach w Polsce. Dotyczą one prowadzenia ciąży i opieki nad kobietą w połogu zarówno na porodówce, jak i po powrocie do domu.

USG piersi dla wszystkich ciężarnych powyżej 35. roku życia

Nowością jest obowiązek zlecania przez lekarza prowadzącego badania ultrasonograficznego piersi u kobiet po 35. roku życia, ale także u wszystkich ciężarnych, które mają obciążenie rodzinne lub stwierdzone zmiany w piersiach. Zmiana ta jest odpowiedzią na wspólne stanowisko ekspertów Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, Polskiego Towarzystwa Onkologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, którzy alarmują, że nowotwory piersi u kobiet w ciąży są bardziej zaawansowane i później rozpoznawane niż w innych przypadkach, ponieważ bardzo często myli się je ze zmianami tkanki gruczołowej pod wpływem hormonów, które towarzyszą ciąży. Opóźnia to rozpoznanie o 2–7 miesięcy, co znacząco pogarsza rokowania. USG piersi powinno się wykonać do końca 12. tygodnia ciąży.

Zmiany w badaniach obowiązkowych wykonywanych w ciąży

Zgodnie z projektem zwiększy się katalog obowiązkowych badań diagnostycznych wykonywanych w czasie ciąży. Do 10. tygodnia ciężarna będzie robić badanie w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B i zakażenia wirusem cytomegalii, a także dodatkowe badanie na toksoplazmozę w 33.-37. tygodniu ciąży.

Będzie także nowy termin wykonania trzypunktowego oznaczenie stężenia glukozy we krwi. Dotąd badanie to zlecano między 21. a 26. tygodniem, co zostało zakwestionowane przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. W projekcie wskazuje się, że badanie to powinno być wykonane między 24. a 28. tygodniem ciąży.

Informacja o dostępnych metodach łagodzenia bólu porodowego

Jeśli chodzi o sam poród, bardzo ważną zmianą jest wpisanie do dokumentu wskazania, że każda rodząca ma prawo do łagodzenia bólu porodowego i przystępnej informacji na temat dostępnych metod. Obecne przepisy także to gwarantują, ale w praktyce powszechna dostępność do tego świadczenia jest niewielka i ciągle są miejsca, gdzie na taką pomoc nie można liczyć. Oddziały porodowe zostały także zobowiązane do zamieszczania na swoich stronach internetowych informacji o dostępnych metodach łagodzenia bólu porodowego.

Jedzenie podczas porodu, kontakt „skóra do skóry” obowiązkowy

Zgodnie z nowymi standardami, rodząca będzie mogła jeść bez konieczności pytania o zgodę. WHO, wydając takie wytyczne, opiera się na badaniach wskazujących, że zjedzenie lekkiego posiłku, zwłaszcza podczas trwającej długo akcji porodowej, wspiera siły rodzącej. Na przekąskę bez pytania będą mogły sobie pozwolić kobiety rodzące naturalnie, w przypadku planowanej cesarki i w zależności od zaplanowanej metody znieczulenia, indywidualne rekomendacje mogą być inne.

W dokumencie zapisano, że mycie i ważenie noworodka powinno się odbyć po dwóch godzinach nieprzerwanego kontaktu „skóra do skóry”. Choć w większości placówek obowiązuje ta zasada, ciągle jeszcze zdarzają się przypadki, kiedy dziecko zabiera się od matki zaraz po porodzie, by je zważyć, wykąpać i ubrać. Zmiana ma zadekretować ten czas, jeśli nie ma wskazań medycznych do innych działań.

Opieka nad kobietą po poronieniu albo urodzeniu chorego dziecka

Inne ważne zmiany dotyczą opieki nad kobietą w sytuacjach szczególnych, takich jak poronienie, urodzenie dziecka martwego lub obarczonego wadami letalnymi i wrodzonymi. Wprowadzono bezwzględny zakaz umieszczania tych kobiet w salach szpitalnych razem z kobietami w ciąży bądź kobietami w połogu, których ciąża zakończyła się urodzeniem zdrowego dziecka. Kobiety w tak szczególnych przypadkach będą mogły, jeśli wyrażą na to zgodę, skorzystać z profesjonalnej opieki położnej także w domu. W takich przypadkach nie sprecyzowano częstotliwości i liczby wizyt położnej, pozwalając na ich dostosowanie ich do stanu zdrowia kobiety.

Ważną zmianą w opiece nad noworodkiem jest objęcie wizytami patronażowymi położnej POZ dzieci urodzonych przedwcześnie lub długo przebywających w szpitalu. Obecnie położna odwiedza matkę i dziecko do ukończenia przez nie 8. tygodnia życia, tymczasem sporo wcześniaków spędza pierwsze tygodnie na neonatologii i po powrocie do domu nie ma już prawa do opieki patronażowej.

Kiedy zmiany na porodówkach?

W projekcie nowelizacji rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej zapisano, że wejdzie ono w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia (zostało ogłoszone 17 grudnia 2024), by był czas na zapoznanie się z nimi i przeprowadzenie niezbędnych zmian w szpitalach i ośrodkach świadczących usługi okołoporodowe.

Źródło: Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej, tps://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12392662/katalog/13101774#13101774 [dostęp: 20.02.2025]