Tabletki dopochwowe – lek, probiotyk i środek antykoncepcyjny. Jak i kiedy je stosować?

Tabletki dopochwowe mogą mieć działanie biobójcze, antykoncepcyjne, ale też nawilżające i regenerujące. Te, które służą leczeniu infekcji bakteryjnych, grzybiczych i wirusowych wydawane są na receptę. Probiotyki możesz kupić samodzielnie w aptece. Warto jednak i ich stosowanie skonsultować z ginekologiem, ponieważ niewłaściwe użytkowanie może nie tylko wywołać podrażnienia, ale i przyczynić się do rozwoju zakażeń.

Jakie grupy leków podawane są dopochwowo? 

Tabletki dopochwowe są stosowane przez kobiety w celu wsparcia prawidłowego funkcjonowania okolic intymnych oraz do leczenia infekcji. Dzięki temu, że oddziałują bezpośrednio na środowisko pochwy, są skuteczniejsze niż przy stosowaniu preparatów doustnych.  

W zależności od rodzaju substancji aktywnych – tabletka dopochwowa może mieć działanie: 

• biobójcze (bakteriobójcze, wirusobójcze, grzybobójcze), 
• przyspieszające gojenie się, 
• przywracające prawidłowe pH, 
• nawilżające, 
• utrzymujące bądź przywracające równowagę flory bakteryjnej, 
• zwalczające plemniki (antykoncepcyjne). 

Dopochwowo mogą być podawane m.in. antybiotyki, aby wyeliminować bakterie. Są to preparaty takie jak globulki z klindamycyną, które hamują syntezę białek bakterii. Mogą być też aplikowane w ten sposób preparaty przeciwgrzybicze, takie jak globulki dopochwowe zawierające flukonazol czy fentikonazol oraz przeciwwirusowe np. przy opryszczce narządów płciowych. Większość tych preparatów wydawanych jest na receptę z zalecenia lekarza. Najczęściej terapia wspomagana jest środkami zażywanymi doustnie, aby szybciej zwalczyć infekcję i zapobiec jej ponownemu rozwojowi. 

Dopochwowo mogą być stosowane środki wspomagające prawidłowe funkcjonowanie kobiecych sfer intymnych. Można je kupić bez recepty. Globulki mogą zawierać np. kwas hialuronowy o właściwościach nawilżających czy wyciąg z Aloe vera o działaniu łagodzącym i kojącym. Są one szczególnie zalecane kobietom często korzystającym z basenu lub sauny, ze względu na podwyższone ryzyko wystąpienia infekcji.

Jak stosować tabletki dopochwowe? 

Aplikacja tabletek dopochwowych nie jest dla większości kobiet skomplikowana. Trudność może sprawiać natomiast dziewczętom, które nie rozpoczęły jeszcze współżycia (wejście do pochwy jest wówczas zwężone przez błonę dziewiczą) oraz kobietom zmagającym się z suchością pochwy. 

Globulki mają opływowy kształt i spiczasty jeden z końców, co ułatwia wsunięcie do pochwy. Te o gładkiej i śliskiej powierzchni wystarczy delikatnie wsunąć placem (po uprzednim umyciu dłoni lub założeniu rękawic jednorazowych) lub przy pomocy specjalnego aplikatora. W przypadku tabletek dopochwowych o suchej powierzchni można zwilżyć je wcześniej wodą, by ułatwić aplikację. 

Tabletki dopochwowe można aplikować zarówno w pozycji stojącej, jak i leżącej, a nawet kucając. Jeśli jednak się położysz, naturalnie rozluźnisz mięśnie, co może ułatwić ci wsunięcie globulki, zwłaszcza jeśli nigdy dotąd nie stosowałaś leków bądź probiotyków w tej postaci. 

Bez względu na to, czy sięgasz po lek na receptę (RX) czy bez recepty (OTC) przestrzegaj zasady stosowania, zarówno jeśli chodzi o dawkowanie, jak i porę aplikacji. W większości przypadków globulki stosuje się na noc, aby substancje czynne nie wyciekły zbyt szybko z pochwy i miały jak najdłuższy kontakt z nabłonkiem. Na czas stosowania tabletek dopochwowych warto ochraniać bieliznę wkładkami higienicznymi. Niekiedy wyciekająca rozpuszczona globulka może pozostawić trwałe zabrudzenia. Nigdy nie stosuj większej, niż zalecono dawki, ponieważ może to wywołać niekorzystne skutki uboczne, jak choćby pieczenie i podrażnienia. 

Czy tabletki dopochwowe są refundowane? 

Tabletki dopochwowe wydawane na receptę z zalecenia lekarza mogą, ale nie muszą być objęte refundacją NFZ. Zmienny też jest poziom odpłatności za przepisane globulki. Zależy on m.in. od ceny leku, wskazań do jego zastosowania oraz liczebności grupy, która zmaga się z konkretnym schorzeniem. 

W przypadku tabletek dopochwowych stosowanych bez recepty, które możesz kupić samodzielnie w aptece lub nawet drogerii, musisz liczyć się ze 100 proc. odpłatnością. 

Ile czasu rozpuszcza się tabletka dopochwowa? 

Tabletki dopochwowe rozpuszczają się w ciągu 15–30 min. Jednak ich oddziaływanie na nabłonek pochwy jest znacznie dłuższe. Tak długo, jak substancja czynna pozostaje w pochwie, tak długo wykazuje działanie lecznicze lub profilaktyczne. Właśnie dlatego większość globulek zaleca się do stosowania na noc – w pozycji leżącej znacznie wolniej po upłynnieniu wydobywa się na zewnątrz w postaci żelu czy piany.

Kiedy tabletki dopochwowe nie powinny być stosowane? 

Leki w postaci tabletek dopochwowych powinny być stosowane wyłącznie na zalecenie lekarza. Przepisuje je wtedy, gdy zdiagnozuje infekcję o podłożu bakteryjnym, grzybiczym lub wirusowym. Nawet jeśli nie zużyjesz całego opakowania globulek – nie stosuj ich samowolnie, gdy zaobserwujesz u siebie objawy sugerujące, że infekcja ponownie się rozwinęła. W takim wypadku ponownie skonsultuj się z lekarzem. Być może konieczne będzie zastosowanie innego rodzaju substancji aktywnej albo zwiększenie dawki. Ponadto infekcja może mieć różne podłoże. Jeśli wywołały ją wirusy – nieskuteczne będzie stosowanie antybiotyku. Podobnie jak w leczeniu infekcji bakteryjnej ulgi nie przyniesie środek przeciwgrzybiczy. 

Przeciwwskazaniem do stosowania globulek dopochwowych jest trwająca menstruacja. Terapia powinna się więc rozpocząć dopiero po ustaniu krwawienia. Przerwanie stosowania globulek dopochwowych może uczynić całe leczenie nieskutecznym. Tabletki dopochwowe nie są też odpowiednie do stosowania (wyjąwszy szczególne przypadki) w okresie ciąży i karmienia piersią. W przypadku nadwrażliwości na którykolwiek składnik środka również nie powinien on być stosowany, podobnie jak przy plamieniach i uszkodzeniach nabłonka. 

W przypadku stosowaniu tabletek dopochwowych o działaniu antykoncepcyjnym warto mieć na uwadze, że są stosunkowo mało skutecznym zabezpieczeniem przed nieplanowaną ciążą. Wskaźnik Pearla wynosi dla nich 10–30, co oznacza, że nawet 30 kobiet na 100 stosujących globulki antykoncepcyjne zajdzie w ciążę. Warto więc stosować dodatkowo zabezpieczenie w postaci prezerwatyw, które chronią także przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.  

Źródło 

1. (red.) A. Żukowska, W. Hryniewicz, Rekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki antybiotykowej zakażeń w szpitalu – 2020, Materiał przeznaczony dla komitetów terapeutycznych i zespołów ds. antybiotykoterapii, Warszawa 2020.