Tachykardia – przyczyny i objawy. Jak przebiega leczenie zaburzeń rytmu serca?

Tachykardia to fachowe określenie częstoskurczu serca, które wiąże się z przyspieszeniem jego rytmu powyżej 100 uderzeń na minutę. Przyczyną jej powstania mogą być wady wrodzone, stany lękowe lub fizjologiczne powstałe na skutek przyjmowania leków lub z powodu innych schorzeń.

W przebiegu zaburzeń rytmu serca wyróżnia się tachykardię zatokową oraz inne formy arytmii, takie jak: częstoskurcz przedsionkowy, komorowy, migotanie i trzepotanie przedsionków. Leczenie opiera się głównie na farmakoterapii. Stosowane przy tachykardii leki mają zwolnić tempo pracy serca do wartości bezpiecznych dla chorego. Zabiegi chirurgiczne wykonuje się, gdy leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne.

Co to jest tachykardia?

Tachykardia, zwana czasem tachyarytmią, to fachowe określenie częstoskurczu serca. Takiego terminu używa się, gdy rytm bicia serca jest większy niż 100 uderzeń na minutę. Do zjawiska tachykardii dochodzi, gdy impulsy elektryczne wprawiające serce w ruch nie są wytwarzane w prawidłowy sposób lub sygnał przesyłany przez nie do komórek jest zaburzony.

Tachykardia – przyczyny

Przyczyny tachykardii są złożone, ponieważ podatność na zaburzenia rytmu serca wzrasta wraz z wiekiem. Tachykardia może też powstać na skutek zażywania niektórych leków.

Bezpośrednią przyczyną tachykardii są zaburzenia pracy węzła zatokowego, który pełni rolę generatora impulsów elektrycznych do serca. W ten sposób zmusza je do pracy. Posyła też te impulsy do innych komórek ciała. Nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu powodują, że rytm bicia serca przyspiesza do ponad 100 uderzeń na minutę, co może stanowić zagrożenie dla chorego.

Duży wysiłek fizyczny lub nadmierny stres także mogą być przyczyną tachykardii. Nerwica, która prowadzi do zaburzeń rytmu serca nie ma związku z węzłem zatokowym. Jest to jedynie fizjologiczna reakcja organizmu.

Nieprawidłowy rytm bicia serca jest też następstwem chorób przewlekłych, takich jak: nadczynność tarczycy, choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze oraz choroby płuc. Tachykardii sprzyja też palenie tytoniu i picie alkoholu (tachykardia po alkoholu).

Zaburzenia pracy serca mogą się pojawić nawet u ciężarnych. Tachykardię u płodu wykrywa się za pomocą kardiotokografii (KTG). Jej przyczyną mogą być wady serca u malucha lub niedotlenienie macicy. Tachykardia w ciąży wymaga stałej kontroli lekarskiej.

Jakie są rodzaje tachykardii?

Podział na różne postacie tachykardii jest uwarunkowany obszarem, który w momencie zaburzeń pracy węzła zatokowego przejmuje kontrolę nad przesyłaniem impulsów elektrycznych. W przypadku serca są to komory albo przedsionki, dlatego wyróżnia się:

• tachykardię komorową – gdy impuls pochodzi z komór serca. Jej postacie to częstoskurcz komorowy i migotanie komór, które jest jedną z najcięższych form arytmii.  Przy migotaniu komór rytm pracy serca może wynosić nawet do 600 uderzeń na minutę, co w wielu przypadkach skutkuje zatrzymaniem krążenia i śmiercią chorego, jeśli nie będzie on reanimowany;
• tachykardię nadkomorową – gdy impuls elektryczny pochodzi z przedsionków. Jej postacie to migotanie i trzepotanie przedsionków. Rytm serca wzrasta do 300–600 uderzeń na minutę. Może mieć charakter stały lub napadowy (tzw. tachykardia napadowa);
• tachykardię zatokową – gdy impuls pochodzi z węzła zatokowego.

Czy tachykardia jest groźna? Tachykardia jest groźna, jeśli zaburzenia rytmu serca pochodzą z jego komór. Brak interwencji medycznej przy tej postaci tachykardii skutkuje śmiercią pacjenta.

Tachykardia – objawy i diagnostyka

Objawy tachykardii są mało charakterystyczne. Podobne symptomy ma wiele innych schorzeń. Jest to narastająca duszność z uczuciem osłabienia, a nawet omdlenia. Chory może skarżyć się na mroczki przed oczami i zawroty głowy. Niektóre osoby mają ataki napadowego kaszlu, które uniemożliwiają zaczerpnięcie powietrza. Wielu chorych traci przytomność.

Rozpoznanie tachykardii serca jest możliwe dzięki dwóm kluczowym badaniom diagnostycznym: za pomocą elektrokardiogramu (EKG) i Holtera, który rejestruje całodobową pracę serca. Wyniki tych badań i wywiad ogólny przeprowadzony z chorym są wiążące, jeśli chodzi o dalsze postępowanie.

Leczenie

Leczenie tachykardii opiera się głównie na farmakoterapii. Chorym zaleca się leki, które mają zwolnić tempo pracy serca. Muszą także zrezygnować z nadmiernego wysiłku fizycznego i unikać stresu. Jeśli leczenie farmakologiczne nie przynosi efektów, pacjenta kieruje się na oddział szpitalny, aby przeprowadzić zabieg kardiowersji. Polega on na podaniu choremu krótkiej narkozy i przyłożeniu do klatki piersiowej elektrod, które mają uspokoić rytm serca.

Inną metodą leczenia tachykardii jest ablacja termiczna. Podczas zabiegu niszczy się obszar w sercu, który jest odpowiedzialny za przyspieszenie rytmu. Ostatecznie chory może się zgodzić na wszczepienie implantu tzw. kardiowertera, który zapobiegnie niemiarowości.