Tasiemiec nieuzbrojony – co powinnaś wiedzieć o tym pasożycie? 

Tasiemiec nieuzbrojony, znany również jako Taenia saginata, to pasożyt, który kolonizuje zarówno organizmy ludzkie, jak i bydło. Charakteryzuje się gruszkowatą główką oraz czterema przyssawkami, które umożliwiają mu pewne przyczepienie się do ścian jelita cienkiego. Jak wygląda tasiemiec nieuzbrojony? W jaki sposób uchronić się przed tasiemczycą?

Tasiemiec nieuzbrojony – budowa 

Tasiemiec nieuzbrojony, pasożyt kosmopolityczny szeroko rozpowszechniony na całym globie, jest jednym z przedstawicieli grupy płazińców, charakteryzujących się płaskim, taśmowatym kształtem. Jego ciało osiąga długość od 4 do 10 metrów, składając się z tysięcy proglotydów, czyli segmentów, przy średnicy zaledwie 8 mm. W przeciwieństwie do tasiemca uzbrojonego nie ma haczyków do przyczepiania się do ścian jelit. Ma kremowy odcień.

Cykl rozwojowy tasiemca nieuzbrojonego 

Aby przeprowadzić swój pełny cykl życiowy, tasiemce potrzebują przynajmniej dwóch żywicieli – pośredniego oraz ostatecznego. Są one zatem pasożytami o złożonym cyklu życiowym. Do zakażenia dochodzi wskutek spożycia przez człowieka zakażonego mięsa zawierającego larwy. Uwalniają się w przewodzie pokarmowym. Następnie skoleks, czyli główka tasiemca, przyczepia się do ściany jelita, co umożliwia wydłużenie się ciała pasożyta. 

Kiedy larwy tasiemca nieuzbrojonego osiągają dojrzałość płciową? Ma to miejsce po około 10. tygodniach od spożycia – pojawiają się człony maciczne z jajami. Zostają one uwolnione przez postać dojrzałą i wraz z kałem opuszczają organizm ludzki.  

W przypadku, gdy bydło (żywiciel pośredni tasiemca nieuzbrojonego) spożyje wodę lub pokarm zanieczyszczony ludzkimi odchodami, dochodzi do przeobrażenia się larw do formy onkosfery w jelicie zwierzęcia. Następnie migrują one poza przewód pokarmowy, wybierając za swój cel mięśnie, a także inne narządy, przyjmując postać wągrów.

Tasiemiec nieuzbrojony – objawy zakażenia 

Objawy zakażenia tasiemcem nieuzbrojonym mogą być różne i często są mylone z symptomami chorób układu pokarmowego, co może utrudniać diagnozę. Należą do nich: 

• spadek wagi; 
• bóle brzucha; 
• bóle głowy; 
• nudności. 

Mogą nasilać się stopniowo i utrzymywać przez długie lata. Typowe objawy tasiemczycy spowodowanej przez tasiemca nieuzbrojonego obejmują także: 

• biegunkę lub zaparcia; 
• ogólne osłabienie organizmu; 
• zmniejszenie apetytu. 

W rzadkich przypadkach może dojść do pojawienia się problemów ze snem oraz zmian skórnych, co dodatkowo komplikuje obraz kliniczny zakażenia.

Diagnostyka – jak rozpoznać zakażenie tasiemcem nieuzbrojonym? 

Diagnoza zakażenia tasiemcem nieuzbrojonym opiera się głównie na: 

• badaniach kału – próbki kału pobiera się trzykrotnie w określonych przez lekarza odstępach czasu, a następnie przeprowadza się ich analizę pod mikroskopem, poszukując obecności członów lub jaj tasiemca; 
• badaniach krwi – w tym celu wykonuje się morfologię z rozmazem. Charakterystycznym wynikiem będzie stwierdzenie eozynofili, czyli podwyższonego poziomu eozynofilów, które są pewnym wskaźnikiem obecności pasożytów w organizmie.

Leczenie zakażenia tasiemcem nieuzbrojonym 

Leczenie zakażenia tasiemcem nieuzbrojonym opiera się na stosowaniu leków przeciwpasożytniczych, takich jak: 

• prazykwantel – nieznane są szczegóły dotyczące sposobu działania prazykwantelu, jednak działa on paraliżująco na mięśnie pasożytów; 
• niklozamid — mechanizm działania tego leku polega na zakłóceniu szlaku metabolicznego, który jest odpowiedzialny za produkcję adenozynotrójfosforanu (ATP), czyli istotnej cząsteczki energetycznej w procesach metabolicznych organizmów żywych. 

Zazwyczaj podaje się jednorazową dawkę tych leków – mają one na celu osłabienie i pozbycie się pasożyta z organizmu. Pacjenci zwykle mogą poddać się terapii w warunkach domowych, przy regularnych wizytach kontrolnych u lekarza w celu monitorowania skuteczności leczenia oraz ewentualnego ponownego podania farmaceutyków w przypadku utrzymującego się zakażenia.

Profilaktyka – jak uchronić się przed tasiemczycą? 

Chcąc uchronić się przed tasiemczycą, warto pamiętać o: 

• unikaniu spożywania surowego lub niedogotowanego mięsa, zwłaszcza wołowiny; 
• regularnym myciu rąk przed jedzeniem oraz po kontakcie ze zwierzętami; 
• starannym myciu warzyw i owoców pod bieżącą wodą przed spożyciem; 
• unikaniu picia wody z niesprawdzonych źródeł, zwłaszcza podczas podróży; 
• unikaniu spożywania mięsa o nieznanym pochodzeniu; 
• utrzymywaniu czystości wokół zwierząt hodowlanych i wystrzeganiu się nielegalnego wywozu ludzkich odchodów do miejsc upraw. 

Bibliografia: 

1. Basiak W., Tasiemczyce, Choroby zakaźne i pasożytnicze, tom II. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2012, s. 634-636. 
2. Bojanowska A., Bożym A., Kamińska J., Kemona H., Koper O., Matowicka-Karna J., Laboratoryjna diagnostyka zarażeń Taenia solium i Taenia saginata, Laboratorium Medyczne. 
3. Bojar H., Knap J. P., Nitazoksanid (Alinia) – budzący nadzieję lek przeciwpasożytniczy, Wiadomości Parazytologiczne 2010. 
4. Derda M., Hadaś E., Pasożyty – zagrożenie nadal aktualne, Problemy Higieny i Epidemiologii 2014, nr 95(1): 6-13.