Nerki

Nerki są jednym z narządów układu moczowo-płciowego. Mimo niewielkiej wagi – 300 g – spełniają w organizmie bardzo ważne funkcje, zarówno wydalnicze jak i endokrynne.

Nerki są parzystym narządem odpowiedzialnym za m.in. utrzymywanie równowagi wodno-elektrolitowej oraz kwasowo-zasadowej. Chore nerki dają objawy silnego bólu i mogą wskazywać na zapalenia, niewydolności oraz nowotwory.
Gdzie znajdują się nerki?
Gdzie są nerki? Nerki (w kształcie przypominające fasolki) zlokalizowane są w jamie brzusznej po obu stronach kręgosłupa tuż poniżej wątroby i żołądka. Położone są na wysokości ostatnich kręgów piersiowych i pierwszych odcinków lędźwiowych – od Th11/Th12 do L2/L3. W budowie nerki wyróżnia się torebkę włóknistą i tłuszczową. Stanowią one najbardziej zewnętrzną otoczkę nerki. Pojedyncza nerka zbudowana jest z płatków, które połączone są za pomocą tkanki łącznej oraz przewodów wyprowadzających. Nerki zbudowane są z niezliczonej ilości nefronów, czyli mikroskopijnych części, na które składają się kłębuszek nerkowy oraz cewka nerkowa. W kłębuszku nerkowym dochodzi do filtracji krwi, która następnie przechodzi do cewki nerkowej i stamtąd w postaci moczu spływa do miedniczek nerkowych. Przy chorych nerkach wyłączone zostają niektóre z podjednostek je budujących, w konsekwencji czego obciążeniu ulegają struktury, które muszą przejąć funkcję tych niesprawnych.
Chore nerki – objawy
O chorobie nerek może świadczyć szereg objawów. Jak bolą nerki i na jakie choroby może to wskazywać? Ból nerek może pojawić się nagle – jest wtedy bardzo silny i przeszywający lub stopniowo zwiększa swoją intensywność. Gdzie bolą nerki? Lokalizacja to w większości przypadków odcinek lędźwiowy kręgosłupa. Objawami towarzyszącymi chorób nerek są m.in. nudności i wymioty, parcie na mocz, niskie ciśnienie tętnicze krwi, pocenie się i wysoka temperatura ciała oraz obecność krwi w moczu. Takie symptomy mogą świadczyć o kilku dolegliwościach, w tym kamicy nerkowej, ostrym odmiedniczkowym zapaleniu nerek, dużej torbieli nerek, śródmiąższowym zapaleniu nerek bądź nowotworze.
Funkcje nerek
Główną funkcją nerek jest filtracja krwii i produkcja moczu. Poza udziałem w regulacji układu wydalniczego, nerki odpowiadają za czynności hormonalne, produkcję witamin oraz zachowanie równowagi, inaczej homeostazy organizmu. W ciągu jednej minuty przez kłębuszek nerkowy odsączone jest około 120 ml moczu. W diagnostyce parametr ten nazywany jest przesączeniem kłębuszkowym (GFR) i jest podstawowym elementem podlegającym badaniu w przypadku podejrzenia zaburzenia funkcjonowania nerek. W nerkach produkowana jest także renina – regulująca ciśnienie krwi. Innym produktem wydzielania wewnątrzwydzielniczego jest erytropoetyna pobudzająca erytrocyty do namnażania się. Nerki to także rezerwuar, w którym zachodzi synteza witaminy D. W tych parzystych narządach zachodzą procesy mające na celu zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej oraz wodno-elektrolitowej dzięki regulacji stężenia jonów wodorowych oraz wodorowęglanowych.
Najczęstsze choroby nerek
Stosunkowo często diagnozowaną chorobą nerek jest kłębuszkowe zapalenie nerek (KZN). W nefrologii opisywane jest jako rozległy proces zapalny, który z czasem może doprowadzić do zwłóknienia kłębuszka nerkowego i tym samym ostrej niewydolności. Przyczyny choroby upatruje się w dysfunkcji układu immunologicznego. Zapalenie często rozwija się po infekcjach (np. zapaleniu gardła wywołanego przez paciorkowce) lub po przewlekłym przyjmowaniu leków (głównie niesteroidowych leków przeciwzapalnych – NLPZ). Kiedy stan zapalny obejmuje wyłącznie nerki, mówi się o pierwotnym kłębuszkowym zapaleniu nerek. Jeśli natomiast obejmuje również inne narządy, określa się go mianem wtórnego kłębuszkowego zapalenia nerek.

Innym powszechnie występującym schorzeniem jest odmiedniczkowe zapalenie nerek, którego przyczyną jest długotrwałe przyjmowanie leków, głównie antybiotyków oraz NLPZ. Możliwą przyczyną jest także sarkoidoza, czyli autoimmunologiczna choroba atakująca układ odpornościowy, a zatem mająca wpływ na funkcjonowanie całego organizmu człowieka. Objawami odmiedniczkowego zapalenia nerek są gorączka, wysokie ciśnienie tętnicze krwi, obrzęki, bóle stawowe oraz wysypka plamisto-grudkowa.

Warto jednakże pamiętać, że objawy choroby nerek na ogół pojawiają się w momencie, gdy miąższ struktury jest już dalece uszkodzony. Badania dowodzą, że aby doszło do ujawnienia się pierwszych symptomów chorób nerek, uszkodzeniu musi ulec około 75% miąższu, przy czym mogą one być nieregularne i słabo wyczuwalne. Świadczy to o dużej rezerwie czynnościowej tego narządu. Aby zapobiec powszechnym stanom zapalnym i nowotworom, zaleca się regularne badania kontrolne – badania moczu oraz ultrasonografię (USG).