Orkisz

Orkisz jest zbożem znanym już od setek tysięcy lat, po które sięgali już nawet gladiatorzy, zawodnicy olimpijscy. Nawet Germanie, mieszkańcy Bliskiego Wschodu wierzyli, że jest to zboże dodające im sprawności, siły i inteligencji.

Orkisz – ogólnie

Orkisz jest pradawnym zbożem, które od niedawna doceniane jest przez miłośników odchudzania i zdrowego żywienia. Pszenica orkisz (Triticum spelta) – bo tak właściwie powinna być nazywana należy do rodzaju pszenica, do rodziny wiechlinowatych. Orkisz znany jest również pod nazwą szpelc.

Obecnie w głównej mierze uprawiana jest w krajach europejskich, aczkolwiek można ją również znaleźć w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.

Orkisz osiąga od 50 cm do 150 cm i ma kwiaty zebrane w luźny kłos o łamliwej osadce. Ma delikatny zapach i łagodny smak.

Pszenica orkisz zaliczana jest do upraw ekologicznych, które powinny odbywać się na obszarach chronionych przed powodziami. Do tego polecana jest jako zdrowy zamiennik pszenicy chlebowej.

Orkisz – odmiany

Kłos kłosowi nierówny. Tak również w przypadku pszenicy orkisz ta zasada ma zastosowanie. Jeżeli chcemy być pewni, że nasza mąka, czy też inne rzeczy wyprodukowane na bazie tej pszenicy są dobre, powinniśmy sięgać po wyroby zawierające czyste odmiany tego zboża.

Do najcenniejszych odmian pszenicy orkisz należą:

• Frankenkorn
• Altgold-Rotkorn
• Bauernlaender Spelz
• Schwabenkorn
• Ostro
• Oberkulmer Rotkorn
• Roter Tiroler.

Nie poleca się pszenicy orkisz pochodzących od odmian:

• Hercule
• Lueg
• Rouquin
• Albin
• Cosmos
• Hubel.

Nie polecany orkisz charakteryzuje się odmiennym okresem wegetacji oraz o wiele mniejszym kłosem. Również jego smak jest zupełnie inny, co dostrzegają wszyscy – nie tylko znawcy prawdziwego orkiszu.

Do polecanych form uprawy orkiszu zalicza się:

• jare
• ościste
• bezostne
• ozime, które są najczęściej uprawianym orkiszem na naszych ziemiach i nie tylko.

Orkisz – właściwości i skład

100 g pszenicy orkisz surowej ma wartość energetyczną 1414 kJ (338 kcal), w tym białka 14,57 g; węglowodany 70,19 g; tłuszcze 2,43 g; woda 11,02 g.

Św. Hildegarda z Bingen uznała, że jest to lecznicze zioło, które ma właściwości krwiotwórcze, budujące mięśnie i rozweselające. Już ona zauważyła, że orkisz powinien stanowić podstawę naszej diety.

Warto dodać, że ze względu na swój skład jest to pszenica polecana alergikom i osobom odchudzającym się. Osoby zmagające się z celiakią również mogą sięgać po orkisz, ale tylko pod kontrolą swojego lekarza.

W skład orkiszu wchodzą:

• minerały – cynk, fosfor, mangan, żelazo, potas, selen, sód, magnez
• sterole
• skrobie
• cukry
• witamina A
• witaminy z grupy B – B1, B2, B3, B5, B6 i B9
• witamina E i K
• błonnik
• węglowodany
• kwasy tłuszczowe – linolenowy i linolowy
• białko
• tłuszcze.

Orkisz pomaga przyspieszyć przemianę materii, obniża poziom cholesterolu, łagodzi dolegliwości ze strony układu pokarmowego, zapobiega powstawaniu kamieni żółciowych. Pomaga również uniknąć zaparć, wzdęć, skurczy i wrzodów żołądka.

Pszenica orkisz doskonale wspomaga również diety redukcyjne. Do tego doskonale absorbuje cholesterol i hamuje jego wchłanianie.

Minerały zawarte w orkiszu pozytywnie wpływają również na stan naszej tkanki kostnej. Dzięki niej mamy możliwość uniknięcia w przyszłości osteoporozy.

Tiamina pochodząca z orkiszu pozytywnie wpływa również na nasz układ odpornościowy. Produkty na bazie orkiszu polecane są również osobom żyjącym w ogromnym stresie, narażonych na ogromny wysiłek fizyczny i psychiczny.

Św. Hildegarda z Bingen  – niemiecka mistyczka – miała rację uznając, że orkisz powinien być podstawą naszej diety. Obecnie bez problemu otrzymamy nie tylko mąkę na bazie orkiszu, ale również ciastka, mąkę, płatki, makarony, kasze. Dla osób najbardziej wymagających dostępna jest również aromatyczna kawa orkiszowa.