Pamięć

Pamięć to jedna z tych umiejętności człowieka, która z wiekiem ulega pogorszeniu. Ma to związek z procesami neurodegeneracji, które wraz z wiekiem bezlitośnie kumulują się w ludzkim mózgu.

Pamięć często porównywana jest do mięśnia, który należy ćwiczyć, aby rósł i nabierał siły. Jak poprawić pamięć? Czy istnieją techniki pozwalające na szybką poprawę kondycji mózgu? Ćwiczenia na pamięć znacznie usprawniają działanie ludzkich neuronów, ważna jest jednak systematyczność ich wykonywania. Najlepiej zatem ćwiczyć mózg od najmłodszych lat aż do wieku starszego.

Pamięć a mózg

Mózg człowieka ma nieskończone możliwości, które nadal nie zostały do końca poznane. Wydaje się, że możliwości gromadzenia pamięci przez ten organ są nieograniczone. Faktem jest, że pamięć można doskonalić, sprawiając, że przyswoi się więcej wiedzy, lepiej skojarzy fakty czy zapamięta szereg słów lub dat. Istnieje wiele technik pozwalających na lepsze zapamiętywanie. Jak poprawić pamięć? Jednym ze sposobów jest chociażby mnemotechnika, czyli szereg sposobów i sztuczek ułatwiających zapamiętywanie danych informacji. Ćwiczenia na pamięć to także łamigłówki, szarady umysłowe lub skomplikowane zadania pamięciowe.

Przy uczeniu się i przyswajaniu wiedzy duże znaczenie ma relacja pamięć – emocje. Nie od dziś wiadomo, że będąc pod wpływem emocji (szczególnie tych pozytywnych) zapamiętujemy lepiej. Nauczyciele wykorzystują tę właściwość, pracując z dziećmi – kreatywne zajęcia, pobudzające wyobraźnię i wprawiające uczniów w zachwyt, są zwykle najskuteczniejsze w zapamiętywaniu danego materiału. Odwrotne relacje występują między pamięcią a stresem. Bywa oczywiście tak, że niewielka ilość stresu jest mobilizująca dla organizmu, ale nie zawsze. Przewlekły stres negatywnie wpływa na możliwości uczenia się i zapamiętywania. Pod wpływem stresu organizm człowieka produkuje hormon zwany kortyzolem. Duże dawki kortyzolu uszkadzają komórki nerwowe hipokampu, czyli struktury odpowiedzialnej m.in. za zapamiętywanie i orientację przestrzenną. Pamięć i alkohol to także nie najlepsze połączenie. Większe ilości napojów wyskokowych zaburzają fizjologiczne funkcjonowanie hipokampu. Pamięć ulega również pogorszeniu w przypadku wielu chorób psychicznych, na przykład depresji. Upośledzenie pamięci w depresji wynika z m.in. niemożności skupienia uwagi i lęku.

Jak poprawić pamięć?

Najistotniejszym czynnikiem w doskonaleniu pamięci wcale nie jest wybór ćwiczeń, lecz systematyczność w ich wykonywaniu. Bez narzuconego sobie rygoru nie da się osiągnąć pozytywnych rezultatów. Na rynku dostępnych jest obecnie cała masa książek z gotowymi ćwiczeniami na pamięć. Zanim przystąpi się do ich wykonywania, należy pamiętać o kilku zasadach:

• Podczas wykonywania ćwiczeń należy wyłączyć wszystkie urządzenia elektroniczne: telewizory, laptopy, grające radio i telefon. Najlepiej wykonywać łamigłówki w skupieniu i ciszy.
• Ćwiczenia na pamięć powinny być połączone z odpowiednią dietą. Warto pamiętać o codziennej porcji świeżych warzyw, owoców oraz orzechów (nie bez kozery orzechy włoskie przypominają kształtem ludzki mózg). Jadłospis powinien zostać wzbogacony o witaminy A, B, C oraz E, kwasy Omega-3 oraz żelazo. Niewskazane są tłuszcze trans oraz przetworzone posiłki typu fast-food.
• Poza odżywianiem istotne jest także nawadnianie. Około 1,5 litra niegazowanej wody mineralnej nawadnia mózg, a woda jest podstawowym komponentem wszystkich procesów angażujących komórki nerwowe.
• Najlepiej podczas nauki włączyć muzykę relaksacyjną (dźwięki natury, muzyka klasyczna). Na popularnych platformach z muzyką dostępne są całe składanki do nauki, czytania i koncentracji. Jak wiadomo, nauka w stresie nie jest efektywna.

Jak poprawić pamięć u seniorów?

Do podstawowych zasad zachowania zdrowia na długie lata należą: dieta, aktywność fizyczna i aktywność umysłowa. Świadomi tego seniorzy często po ukończeniu 60. roku życia zapisują się na kursy językowe, szkolenia z obsługi komputera lub do klubów książkowych a także pasjami rozwiązują krzyżówki. Nie ma chyba lepszych metod na poprawę neuroplastyczności i ogólnego samopoczucia. Nie warto z kolei bezgranicznie ufać suplementom poprawiającym pamięć. Oczywiście mogą one pozytywnie wpłynąć na odżywienie tkanki mózgowej, jednak bez ćwiczeń umysłowych na pewno nie przyniosą oczekiwanego efektu. Najlepiej jest wdrażać nawyki umysłowe już od najmłodszych lat. Badania pokazują, że aktywni umysłowo ludzie, którzy od najmłodszych lat czytają książki, analizują teksty w prasie czy pasjonują się nauką języków obcych, mają mniejsze szanse na rozwój zaburzeń demencyjnych, w tym choroby Alzheimera. Ćwiczenia na pamięć wdrożone w codzienną rutynę nawet u dwudziestolatków, z pewnością zaprocentują na starość.