Specjalizacja lekarska

Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje. Jednym z etapów zdobywania kwalifikacji zawodowych lekarza jest staż podyplomowy, który w przypadku lekarza trwa 13 miesięcy, a lekarza dentysty – 12. Po zakończeniu stażu lekarz może rozpocząć specjalizację, aby otrzymać tytuł specjalisty w danej dziedzinie medycyny.

Specjalizacja to szkolenie trwające w zależności od danej dziedziny medycyny średnio 5–6 lat. Po ukończeniu szkolenia oraz złożenia Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego lekarz otrzymuje tytuł specjalisty.

Staż podyplomowy, kolejny etap do uzyskania tytułu specjalisty

Lekarz odbywający staż podyplomowy ma tak zwane prawo wykonywania zawodu w miejscu odbywania stażu. Przed 2016 rokiem lekarze stażyści wykonywali zawód na podstawie ograniczonego prawa wykonywania zawodu. W czasie stażu podyplomowego lekarz pracuje pod nadzorem lekarza specjalisty, mającego tytuł w konkretnej dziedzinie medycyny, albo lekarza dentysty, który wykonuje zawód przez minimum 5 lat. Lekarz stażysta może wykonywać swój zawód tylko i wyłącznie w miejscu odbywania stażu, z zastrzeżeniem sytuacji, w której dochodzi do bezpośredniego zagrożenia życia.

Lekarz odbywający staż podyplomowy uprawniony jest do:

• badania pacjenta i udzielania porad lekarskich,
• wydawania zleceń lekarskich,
• wydawania skierowań na badania laboratoryjne,
• wykonywania wraz z opiekunem zabiegów operacyjnych,
• prowadzenia dokumentacji medycznej pacjenta,
• zlecania czynności pielęgnacyjnych,
• wystawiania recept.

Specjalizacja lekarska, czyli ostatnia (nie)prosta do uzyskania tytułu specjalisty

Każda osoba chcąca zostać specjalistą w danej dziedzinie medycyny musi najpierw ukończyć 6-letnie studia lekarskie, następnie odbyć 13-miesięczny staż podyplomowy, ukończyć szkolenie specjalizacyjne, trwające w zależności od danej dziedziny medycyny 5–6 lat, oraz zdać Państwowy Egzamin Specjalizacyjny.

Szkolenie specjalizacyjne w danej dziedzinie medycyny jest tak zwanym szkoleniem modułowym, które składa się z:

• modułu podstawowego,
• modułu specjalistycznego,
• modułu jednolitego, który jest właściwy dla danej specjalizacji.

Aktualnie coraz więcej specjalizacji można odbywać w module jednolitym. W czasie trwania danej specjalizacji lekarz albo lekarz dentysta nie może odbywać innego szkolenia specjalizacyjnego.

Lekarz rezydent a lekarz specjalista

Rezydentura jest jedną z form odbywania szkolenia specjalizacyjnego. Lekarz rezydent podpisuje umowę o pracę ze szpitalem prowadzącym szkolenie specjalizacyjne na czas określony. Pracuje więc dla szpitala, ale jego pensja jest wypłacana z budżetu państwa. Pensja lekarza rezydenta waha się w granicach 4000–4700 zł brutto, w zależności od tego, czy lekarz wybrał specjalizację zwykłą czy priorytetową, jak na przykład medycyna rodzinna, chirurgia, anestezjologia i intensywna terapia. Rezydenturę może odbywać tylko lekarz, który nie ma tytułu specjalisty bądź I lub II stopnia specjalizacji.

Poza rezydenturą lekarz może odbywać szkolenie specjalizacyjne w ramach:

• umowy o pracę zawartej z podmiotem prowadzącym szkolenie specjalizacyjne; w tym przypadku lekarz sam negocjuje wysokość pensji z dyrekcją jednostki szkoleniowej,
• wolontariatu,
• studiów doktoranckich.

Czasami się zdarza, że odbywanie specjalizacji nie jest możliwe w ramach etatu, chociażby dlatego, że jest bardzo dużo chętnych na konkretną specjalizację, na przykład dermatologię, a mało miejsc rezydenckich. W tym przypadku lekarz może odbywać specjalizację w ramach tak zwanego wolontariatu, czyli pracy bez wynagrodzenia. Szkolenie specjalizacyjne można również odbywać w ramach poszerzenia zajęć studiów doktoranckich o program specjalizacji zgodnej z kierunkiem studiów. Po zakończeniu studiów tytuł specjalisty można uzyskać, kontynuując specjalizację w ramach przytoczonych wcześniej trybów.

Lekarz odbywa szkolenie specjalizacyjne pod kierunkiem kierownika specjalizacji, którym może być lekarz mający II stopień specjalizacji lub tytuł specjalisty w określonej dziedzinie medycyny.

Kiedy lekarz nie może realizować szkolenia specjalizacyjnego?

Sytuacjami, w których lekarz nie może rozpocząć lub kontynuować szkolenia specjalizacyjnego, a więc zostać specjalistą, są:

• zawieszenie lub zakaz wykonywania zawodu lekarza,
• niepodjęcie przez lekarza szkolenia w okresie trzech miesięcy od otrzymania skierowania na odbycie szkolenia,
• zaprzestanie odbywania szkolenia,
• upływ okresu, w którym lekarz był zobowiązany do ukończenia szkolenia.

Państwowy Egzamin Specjalizacyjny

Lekarz chcący przystąpić do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego (PES) musi złożyć dokumenty do właściwego wojewody. Egzamin organizowany jest dwa razy do roku przez Centrum Egzaminów Medycznych. PES jest składany w formie egzaminu testowego oraz ustnego. Przystępować do PES nie musi lekarz, który z wynikiem pozytywnym złożył egzamin organizowany przez europejskie towarzystwa naukowe. Jest to już ostatnia prosta do uzyskania tytułu specjalisty.