Wady wzroku

Wady wzroku mogą rozwinąć się w każdym wieku. Czasami przez dłuższy wiele osób nie zdaje sobie sprawy z nieprawidłowości lub nie kojarzy, że mogą być one związane z narządem wzroku. Wykryta wada wzroku wymaga korekcji.

Różnego rodzaju wady wzroku to najczęstsze problemy, z którymi zwraca się po pomoc do lekarza okulisty. Zaburzenia ostrości wzroku (refrakcji) powodują nieostre widzenie, którego przyczyną jest niezdolność oka do prawidłowego skupienia światła na siatkówce. Wady wzroku mogą pojawić się u osób w każdym wieku. Czasami towarzyszą im objawy niespecyficzne (np. bóle głowy), których nie kojarzy się z chorobą oczu. Mogą mieć charakter postępujący i prowadzić nawet do całkowitej utraty wzroku, w związku z czym niezbędne są regularne badania, które pozwalają dobrać prawidłową korekcję wzroku. Zdarza się, że wada wzroku wymaga korekcji okularowej, bądź soczewkowej, czasami konieczny jest zabieg operacyjny.

Aby zrozumieć istotę zaburzeń widzenia, należy poznać budowę aparatu optycznego oka.

Zobacz także: Rodzaje wad wzroku

Co sprawia, że jesteśmy w stanie widzieć?

W prawidłowych warunkach światło przechodzi przez kolejne struktury oka. Najpierw jest to rogówka, potem komora przednia oka, soczewka i wreszcie ciało szkliste. Każda z tych struktur ma swoją unikalną zdolność (wyraża się ją w dioptriach) do skupiania wiązki promieni, tak aby mogły być one właściwie zobrazowane na siatkówce. Światło dociera do oka pod różnymi kątami- w zależności od położenia przedmiotu i jego odległości. Stąd zdolność do skupiania musi być modyfikowalna. Za jej zmiany odpowiedzialna jest soczewka i jej układ akomodacji umożliwiający dopasowywanie kształtu do mocy skupienia. Prawidłowe funkcjonowanie wszystkich struktur aparatu optycznego oka odpowiada za tzw. widzenie miarowe. Jeżeli którykolwiek nie działa prawidłowo, dochodzi do złego skupiania się obrazu na siatkówce, co przejawia się wadami oczu np. utratą.

Zobacz także: Wady wzroku skala

Przyczyny wad wzroku

Uważa się, że część wad wzroku ma podłoże genetyczne. Jednakże na rozwój najczęstszych wad wzroku wpływają nieprawidłowe nawyki dotyczące oczu, nagminnie praktykowane we współczesnym świecie. Należą do nich zbyt długa ekspozycja na ekrany komputerów, telewizorów, czytników i innych urządzeń elektronicznych. Ponadto przyczynia się do nich nieprawidłowe oświetlenie w trakcie pracy i czytania. Przyczyną astygmatyzmu jest zaburzenie budowy rogówki, przez co obraz skupia się minimum w dwóch miejscach zamiast jednego.

Objawy zaburzeń widzenia

Objawy wady wzroku mogą być różne. Często jako pierwsze zauważalne dla chorego staje się tzw. niewyraźne widzenie. W zależności od rodzaju zaburzenia niewyraźne mogą być obiekty znajdujące się blisko lub daleko. Wskutek tego często odruchowo pociera on oczy, co powoduje ich nadmierne łzawienie, podrażnienia, a czasem zapalenie spojówek. Dolegliwości mogą się czasami wyrażać podwójnym widzeniem lub widzeniem z czarnym punktem w którymś miejscu obrazu. Ponadto mogą pojawić się bóle i zawroty głowy, trudności w koncentracji, zmęczenie, rozdrażnienie. Takie dolegliwości powinny skłonić do wizyty u specjalisty, który przeprowadzi szczegółowe badania i zaleci właściwą korekcję.

Jakie są wady wzroku?

Wad oczu jest bardzo dużo. Niektóre mogą pojawić się w dowolnym okresie życia człowieka, inne charakterystyczne są dla poszczególnych grup wiekowych lub płci. Najczęstszymi wadami jest nadwzroczność (hyperopia), krótkowzroczność (myopia), astygmatyzm, starczowzroczność (prezbiopia), daltonizm.

Zobacz także: Wady wzroku u dzieci

Nadwzroczność, nazywana również jest dalekowzrocznością – do jej rozwoju prowadzi skrócenie wymiaru przednio-tylnego oka lub osłabienie układu łamiącego. Istotą zaburzenia jest nieskupienie się obrazu na siatkówce, a poza jej obrębem. Prowadzi to do nieostrego widzenia obiektów znajdujących się blisko. Do korekcji wady dobiera się skupiające szkła okularowe o odpowiedniej mocy.

Krótkowzroczność jest w zasadzie odwrotnością nadwzroczności. Zatem do powstawania prowadzi obecność zbyt dużego wymiaru przednio-tylnego oka lub zbyt silne działanie układu łamiącego. Przy tych zaburzeniach obraz skupiony jest przed siatkówką. Prowadzi to do nieostrego widzenia przedmiotów znajdujących się daleko. Często towarzyszy temu również nieostre widzenie w nocy. Wadę koryguje się szkłami rozpraszającymi i wklęsło-wypukłymi o odpowiednio dobranej mocy minusowej.

Astygmatyzm, czyli niezborność rogówkowa, której przyczyną są nieprawidłowości kształtu rogówki. Przez zaburzenia jej budowy, promienie skupiają się nieregularnie i w kilku miejscach. To jest powodem niewyraźnego widzenia obiektów dalekich i bliskich. Niezborność łączy się zwykle z nadwzrocznością lub krótkowzrocznością. Celem korekcji wady dobiera się szkła cylindryczne, które pomagają w scalaniu obrazów odbieranych przez siatkówkę.

Daltonizm, czyli ślepota barw to wada dziedziczna, ujawniająca się niemal wyłącznie u mężczyzn. Jej istotą jest nierozpoznawanie barwy zielonej i czerwonej. Zdarza się również daltonizm nabyty.

Starczowzroczność to częściowo proces fizjologiczny. Oko i jego aparat optyczny, podobnie jak inne struktury organizmu, tracą część ze swoich funkcji wraz z wiekiem. Na pierwszy plan zwykle wysuwają się kłopoty z ostrym widzeniem obiektów położonych blisko, najczęściej zauważa się to przy czytaniu.

Zobacz także: Operacja wady wzroku