Teratozoospermia jako jedna z przyczyn niepłodności u mężczyzn. W jaki sposób leczy się to schorzenie?

Teratozoospermia to termin używany do określenia plemników o nieprawidłowej budowie, które są obecne w próbce nasienia oddanego do badania. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) jest to jedna z najczęściej diagnozowanych przyczyn niepłodności. Plemniki o wadliwej budowie nie są bowiem zdolne do zapłodnienia komórki jajowej.

Mechanizmy powodujące występowanie teratozoospermii nie zostały do końca poznane, ale uważa się, że czynnikami sprawczymi są: nieodpowiedni styl życia, niektóre choroby, urazy jąder oraz przebyte terapie przeciwnowotworowe. Teratozoospermia nie wyklucza poczęcia dziecka, choć szanse na zapłodnienie drogą naturalną są niskie. Leczenie schorzenia opiera się głównie na farmakoterapii i zmianie trybu życia.

Co to jest teratozoospermia?

Teratozoospermia to termin, którym określa się plemniki o nieprawidłowej budowie znajdujące się w próbce nasienia oddanego do badania. Do oceny ich wad używa się indeksu opartego na trzech wskaźnikach: MAI, SDI oraz TDI. Za nieprawidłowe są uznawane te plemniki, które mają widoczny defekt główki, witki lub wstawki. Jeżeli liczba wadliwych plemników w ejakulacie przekracza 96%, diagnozuje się teratozoospermię. Jest ona często rozpoznawaną przyczyną niepłodności u mężczyzn.

Teratozoospermia: przyczyny

Przyczyna powstawania teratozoospermii nie została do końca wyjaśniona, ale za czynniki sprawcze uważa się:

• nieprawidłowy styl życia – złe odżywianie, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu lub substancji psychoaktywnych,
• przewlekły stres,
• urazy mechaniczne w okolicy narządów płciowych,
• stany zapalne i choroby w okolicy jąder,
• przegrzanie organizmu,
• predyspozycje genetyczne,
• zakażenia nasienia,
• żylaki powrózka nasiennego,
• choroby metaboliczne,
• niedobory witamin i mikroelementów,
• długotrwały kontakt z substancjami toksycznymi,
• zabiegi chirurgiczne, np. wazektomia.

Do powstania schorzenia może predysponować również wiek, ponieważ z upływem czasu wzrasta liczba nieprawidłowych plemników w nasieniu.

Rozpoznanie teratozoospermii

Kluczowym badaniem służącym do diagnostyki teratozoospermii jest seminogram, czyli badanie nasienia. Do jego przeprowadzenia nie potrzeba specjalnych przygotowań poza jednym: zachowaniem wstrzemięźliwości na 3–5 dni przed oddaniem materiału. Teratozoospermię rozpoznaje się, gdy w próbce nasienia jest mniej niż 4% plemników o prawidłowej budowie.

Teratozoospermia a szansa na ciążę

Teratozoospermia nie odbiera szansy na poczęcie dziecka, ale zapłodnienie drogą naturalną może być niemożliwe, dlatego warto się zdecydować na pomoc specjalistów. Jest wiele technik wspomaganego rozrodu, które mogą pomóc w powiększeniu rodziny, np.:

• inseminacja – metoda wspomagania rozrodu polegająca na wstrzyknięciu do macicy kobiety uprzednio przebadanego nasienia, z którego izoluje się plemniki o prawidłowej budowie. Zabieg jest przeprowadzany na fotelu ginekologicznym. Nie potrzeba do niego znieczulenia. Inseminacja jest skuteczna jedynie u par z umiarkowaną teratozoospermią,
• klasyczne in vitro – zapłodnienie komórki jajowej odbywa się poza organizmem kobiety. Gotowy zarodek zostaje wszczepiony do macicy matki po kilku dniach od momentu zapłodnienia. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym,
• in vitro FIV + ICSI – jest zabiegiem podobnym do klasycznego, ale do jego przeprowadzenia wybiera się najbardziej ruchliwe i zdrowe plemniki. Komórki jajowe są zapładniane za pomocą bardzo cienkiej, szklanej pipety. Po kilku dniach umieszcza się jedną lub dwie w macicy kobiety. ICSI poleca się parom z zaawansowaną teratozoospermią.

W niektórych miastach zabiegi in vitro są dofinansowywane przez urzędy miejskie. To pomoc dla par, których nie stać na opłacenie prywatnej procedury. Jej koszt jest dość wysoki. Ceny wahają się w przedziale między 6000 a 15000 złotych w zależności od metody.

Jak leczyć teratozoospermię?

Nie ma leku, który wyleczyłby teratozoospermię. Panowie, których dotknęło to schorzenie, powinni zmienić styl życia, ponieważ jest to jedyna metoda na poprawę jakości nasienia. Ważnym elementem jest prawidłowo zbilansowana dieta i zaprzestanie nałogów oraz aktywność fizyczna. Posiłki powinny być wzbogacone w antyoksydanty oraz aminokwasy egzogenne. Plemniki można wspomagać l-karnityną, selenem i cynkiem lub innymi preparatami witaminowymi zalecanymi przez urologa bądź androloga. Seminogram trzeba powtórzyć po upływie 3 miesięcy. Jeśli mężczyzna będzie przestrzegał zasad, jest duża szansa na to, że jego nasienie ulegnie poprawie.