Tętnica szyjna – budowa i funkcje, choroby

Tętnica szyjna zwana jest też tętnicą szyjną wspólną. Składa się w istocie z dwóch części – lewej odchodzącej z łuku aorty oraz prawej, która odchodzi z pnia ramienno – głowowego. Jest to główne naczynie tętnicze, którego funkcją jest zaopatrzenie w krew głowy oraz szyi. W okolicach szyi biegnie razem z jej wewnętrzną częścią.

Można więc w uproszczeniu powiedzieć, że tętnice szyjne są w istocie dwie i biegną po obu stornach szyi. W okolicach mostka i obojczyka tętnica szyjna jest łatwo wyczuwalna, stąd w tym miejscu najlepiej jest badać tętno. Tętnica szyjna dzieli się na część zewnętrzną (w anatomii zwaną po prostu „tętnicą szyjną zewnętrzną”) oraz na jej część wewnętrzną (zwaną po prostu tętnicą szyjną zewnętrzną ). Części — zewnętrzna oraz wewnętrzna pełnią odrębne funkcje, z których zdecydowanie ważniejszą ogrywa ta wewnętrzna.

Funkcje tętnicy szyjnej

Zasadnicza funkcja tętnicy szyjnej nie różni się od funkcji pozostałych naczyń krwionośnych jak żyły, czy naczynia włosowate, a mianowicie, jej główną funkcją jest transport krwi do komórek organizmu. Rolą każdej tętnicy jest z kolei zaopatrywanie organizmu w krew utlenioną. Tętnica szyjna wspólna zaopatruje w krew nie tylko głowę oraz szyję, ale jest niezbędna do prawidłowego natlenienia wszystkich części twarzy. Za dostarczenie tlenu do wymienionych partii jest odpowiedzialna w szczególności tętnica szyjna zewnętrzna. Część wewnętrzna tętnicy szyjne zaopatruje z kolei w krew tak newralgiczne części ciała, jak na przykład przednią część mózgowia oraz oczy. Odgałęzienia tętnic szyjnych tworzą tak zwane koło tętnicze mózgu zwane kołem Willisa.

Zagrożenia dla tętnic szyjnych

Tętnice szyjne mogą zostać dotknięte zmianami miażdżycowymi oraz zmianami zakrzepowo zatorowymi. Rezultatem wskazanych zmian może być niewydolność pracy tętnic, a w skrajnych przypadkach nawet ich zatkanie. Zatkanie powoduje z kolei niedokrwienie mózgu, które może skończyć się ciężkim kalectwem, a w najgorszym przypadku nawet śmiercią. Drożność tętnic jest także uzależniona od zmian nowotworowych. Nowotwór ze względu na swój rozrost może doprowadzić do zmniejszenia przepływu krwi przez tętnicę, do zwiększonego ciśnienia a tym samym do dalej idących problemów zdrowotnych. Również zagrożeniem jest tętniak, czyli ograniczone poszerzenie tętnicy. Zagrożeniem przy tego typu schorzeniu jest to, że tętniak jest tworem, który może się rozerwać, a jego fragmenty mogą doprowadzić do zatoru, a tym samym niedokrwienia elementów głowy lub mózgu. Najczęściej występującą chorobą tętnic jest jednak znana każdemu absolwentowi lekcji biologii w Polsce miażdżyca. Schorzenie to sprowadza się do tego, że światło tętnicy jest stopniowo zmniejszane wskutek odkładania się na jej ścianach tłuszczu, białka oraz soli wapiennych. Zmiany miażdżycowe, jak i większość chorób układu krwionośnego, prowadzą do niedotlenienia i w rezultacie obumierania tkanek i komórek. Do wystąpienia miażdżycy przyczyniają się zarówno zła dieta, jak i brak aktywności sportowej. Do jej pogłębienia prowadzi także nadciśnienie. Do najpopularniejszych metod leczenia należą te, które sprowadzają się do poszerzenia świateł naczyń krwionośnych, ewentualnością jest także stosowanie by-passów. By-pass jest tzw. pomostowaniem aortalno-wieńcowym. Polega na tym, że pobiera się drożną tkankę krwionośną (np. żyłę) i za jej pomocą omija się mocno zwężone miejsca tętnicy. Ewentualną metodą leczenie jest stentowanie, które polega na umieszczeniu w tętnicy stentu, czyli czegoś à la elementu konstruktorskiego, który utrzymuje tętnicę otwartą. Do stentowania nadają się pacjenci, których tętnice są zatkane w blisko siedemdziesięciu procentach.