Tkanka kostna – rola w organizmie człowieka

Tkanka kostna razem z z elementami włóknistymi, chrzęstnymi i układem mięśniowym stanowi bardzo ważną podporę dla naszego ciała. Za co odpowiedzialna jest tkanka kostna? Jakie pełni rolę w organizmie?

Tkanka kostna – co to jest?

Tkanka kostna (textus osseus)  to rodzaj tkanki łącznej podporowej składającej się z takich komórek, jak:

• Osteoblasty;
• Osteoklasty;
• Osteocyty.

Znaleźć można tu także substancje zewnątrzkomórkowe, które również składają się z kolejnej części organicznej – włókien kolagenu i innych białek oraz minerałów. Tutaj znajduje się magnez, fosfor i wapń.

Procentowy skład tkanki kostnej:

• związki organiczne (osseomukoid i osteoalbuminoid): 30-50%
• związki nieorganiczne (mieszanina soli wapniowych): 30-35%
• woda: 15-40%

Jest to tkanka pochodzenia mezodermalnego.

W zależności od ułożenia blaszek kostnych tkankę kostną dzieli się na gąbczastą i i zbitą.

Tkanka gąbczasta (istota gąbczasta), to rodzaj drobno włóknistej tkanki kostnej. Blaszki kostne układają się w luźne beleczki kostne. Pomiędzy nimi znajduje się szpik kostny czerwony. Istotę gąbczastą znaleźć można w nasadach kości długich i we wnętrzu kości płaskich, krótkich i różnokształtnych.

Tkanka kostna zbita zbudowana jest z koncentrycznie ułożonych blaszek kostnych. Składa się ona z tzw.osteonów, w których znajduje się kanał Haversa, gdzie znaleźć można naczynia krwionośne. Ten rodzaj tkanki można znaleźć w czaszce i w trzonach kości długich.

Budowa tkanek kostnych

Struktura stworzona jest z włókien łącznotkankowych, gdzie znaleźć można elementy tkanki kostnej. Wszystko połączone jest ze sobą w specjalne struktury tworzące w naszych organizmach rusztowanie zapewniające wytrzymałość i odporność kości.

Tkanka kostna wykazuje się bardzo niskim poziomem metabolizmu. Jego poziom wzrasta w momencie leczenia urazów oraz w okresie przebudowy i rozwoju kości. Komórki kościotwórcze i komórki kościogubne (powodujące resorpcję kości) wymuszają zwiększenie dostępności tlenu i materiałów budulcowych. Powoduje to powstawanie dodatkowych naczyń zapewniających transport substancji odżywczych, tlenu i dwutlenku węgla.

Funkcje tkanki kostnej

To podstawowy element budulcowy decydujący o kształcie, wielkości i wytrzymałości naszych kości.

W okresie wzrastania w organizmie znaleźć można małą ilość tkanki kostnej (przeważa wtedy tkanka chrzęstna i włóknista, dzięki temu kości mogą nadal rosnąć). U dzieci dochodzi do przebudowy kości oraz zwiększenia ilości tkanki kostnej. W głowach kości długich tworzą się ogniska kostnienia. Proces ten zatrzymuje się, gdy na skostniałych elementach pozostają już tylko chrząstki stawowe i okostna.

Choroby atakujące tkankę kostną

Objawy chorobowe ujawniają się w momencie, gdy zajmą one okostną, torebkę stawową albo okoliczne tkanki miękkie. Pojawia się obrzęk w okolicy, gdzie doszło do zmian chorobowych.

Złamania patologiczne powstające pod wpływem bodźca niewspółmiernie małego do uszkodzenia wywołanego jego działaniem, są objawem odwapnienia.

Zmiany zwyrodnieniowe to najczęstsze choroby kości. Dochodzi do przebudowy tkanki kostnej tworzącej wyrośla (odpowiedzialne są za przyszłościowe ograniczenie ruchomości pacjenta). Występują miejscowe zmiany zapalne i przewlekłe dolegliwości bólowe.

Osteoporoza występuje u osób w podeszłym wieku, u kobiet w wieku pomenopauzalnym, chorych z zaburzeniami hormonalnymi, wyniszczonych albo z zespołami złego wchłaniania. Zaatakowana tkanka kostna cechuje się postępującym odwapnieniem kości, skłonnością do mikrourazów, zacieraniem się struktur, deformacją, a nawet występowaniem złamań patologicznych (mogą dotyczyć stawu biodrowego, kręgów lędźwiowych, kości przedramienia). Bardzo popularne są złamania nadgarstków pojawiające się przy podparciu się ręką przy upadku.

Inne choroby atakujące tkankę kostną to:

• Jałowa martwica kości wskutek zaburzeń ukrwienia;
• Nowotwory pierwotne i przerzutowe;
• Ostre i przewlekłe stany zapalne.

Proces zrastania się kości może być opóźniony w związku z niedoborem wapnia, fosforu lub witaminy D. Niektóre stany chorobowe mogą go też przyspieszać, powodując  niedobór wzrostu (przy przedwczesnym kostnieniu kości długich) lub małogłowie (przedwcześnie zarastają ciemiączka i szwy kości czaszki).