To depresja czy gorsze dni? Rzeczy, na które trzeba zwrócić uwagę

Chandra, smutek, pustka, dół, znużenie, odrętwienie, zły nastrój, przygnębienie, beznadzieja. Jeśli którymś z tych terminów mogłabyś określić stan psychiczny swój lub bliskiej ci osoby, być może jest to coś więcej, niż gorsze dni.

Depresja bez uprzedzeń

Depresja jest chorobą, która dotyka tak wielu ludzi, że nie powinna być już dla nas tabu. Nie powinna, ale niestety w wielu środowiskach i społecznościach nadal jest. Jeśli nauczymy się o niej mówić otwarcie, a nie poczytywać ją jako fanaberie czy usprawiedliwienie dla niepowodzeń życiowych, możemy pomóc sobie lub innym.

Według WHO jedna na 10 osób, wśród całej populacji doświadcza w jakimś okresie swojego życia stanu, który można rozpoznać jako depresja. Te same dane, podają, że to kobiety są dwa razy liczniejszą grupą od mężczyzn cierpiących na tą przypadłość.

Depresja przybiera wiele postaci, tak jak i wiele jest przyczyn, które ją powodują. Podobnie jej przebieg i nasilenie nie są jednorodne. Jej spektrum obejmuje od łagodnych stanów depresyjnych, zaburzenia depresyjne nawracające, poprzez skrajne zaburzenia depresji ciężkiej z objawami psychotycznymi, które mogą prowadzić do samobójstwa. Nie zapominajmy, że powodów mogących wywołać taki stan jest tak samo wiele, jak i pacjentów u których zdiagnozowano depresję, każdy przypadek jest indywidualny.

Część osób codziennie zmagających się z objawami typowymi dla depresji, nie jest świadoma swojego problemu, poczytując go za „normalny”, chociaż bolesny, stan rzeczy. Na szczęście, od ponad dekady ogólna świadomość dotycząca tej jednostki chorobowej jest coraz większa. Istnieje wiele instytucji, które nie tylko pomagają chorym, ale również prowadzą kampanie, które edukują społeczeństwo i oswajają z tym powszechnym problemem.

Depresja czy spadek nastroju?

Na temat diagnozy depresji powstało wiele przepastnych traktatów, autorstwa doświadczonych psychologów i psychiatrów. Nie zmienia to faktu, że jest to bardzo indywidualna sprawa i każdy przypadek powinien być rozpatrywany osobno. Istnieją jednak pewne ogólne, niepokojące przesłanki i objawy, które mogą wskazywać na depresję.

Jak rozpoznać czy to już depresja, czy chwilowy spadek nastroju? Najogólniej mówiąc, depresja jest ciężką chorobą, gdy zasadniczo utrudnia ci funkcjonowanie przy podstawowych i dotychczasowych czynnościach w pracy lub domu. Chociaż zdarzają się jednostki, które mimo głębokiego, depresyjnego stanu funkcjonują pozornie „normalnie” w społeczeństwie. Symptomy, które powinny cię zaniepokoić, jeśli utrzymują się co najmniej dwa tygodnie:

• Smutek i drażliwość;
• Nic cię nie cieszy, nie odczuwasz przyjemności, które wcześniej przynosiły ci radość;
• Zmęczenie, brak sił;
• Uczucie winy i podważanie własnej wartości;
• Myśli o śmierci i o rzeczach ostatecznych, niechęć do życia;
• Nie możesz się skoncentrować lub podjąć decyzji;
• Niepokój, panika, tymczasowy paraliż- niemożność poruszenia się;
• Bezsenność lub nadmierna senność;
• Wzmożony apetyt lub całkowity brak apetytu.

Lekarz stawiając diagnozę depresji zazwyczaj widzi przynajmniej pięć z wyżej wymienionych objawów, w tym jeden z dwóch pierwszych trwa co najmniej dwa tygodnie.

Po pierwsze: diagnoza

Część ludzi nie rozpoznaje u siebie depresji, przyjmując zły stan za chroniczny smutek czy pasywny stosunek do życia. Obwiniają głównie siebie, złe wybory życiowe i niepowodzenia. Takie osoby zgłaszają się do lekarza, wymieniając jedynie element depresji w postaci złego stanu fizycznego. To często powoduje, że lekarz nie jest w stanie postawić właściwej diagnozy i włączyć odpowiedniego leczenia. Działa to jedynie tymczasowo i „przeciwbólowo”, a nie leczniczo.

Gdy jednostka chorobowa zostanie prawidłowo rozpoznana i pacjent usłyszy od swojego lekarza diagnozę “depresja”, wbrew wszelkim uprzedzeniom może to być kojące. Duża liczba pacjentów odczuwa uczucie ulgi, poprzez perspektywę zmiany na lepsze oraz uwolnienia się z jarzma ciągłego psychicznego cierpienia i obwiniania się.

W przypadku łagodnego przebiegu choroby może pomóc diagnoza i rozpoczęcie psychoterapii, a także zmiany stylu życia, w tym zwiększenie aktywności fizycznej i zmiana diety.

Co powoduje depresję?

Czynniki wywołujące depresję zasadniczo można podzielić na dwie kategorie:

1. niezależne od nas, wtedy możemy mówić o depresji endogennej, która jest uwarunkowana biologicznie, genetycznie,
2. czynniki psychospołeczne, zdarzenia życiowe, wypadki, zdarzenia wywołujące stres, mówimy wtedy o depresji reaktywnej lub egzogennej.

W tym pierwszym przypadku, gdy w najbliższej rodzinie zdiagnozowano u kogoś depresję lub chorobę afektywną dwubiegunową (depresję maniakalną), istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia choroby u rodzeństwa lub rodziców – o ok. 2 do 3 razy większe niż u osób, które nie doświadczyły takiej choroby w rodzinie. Niektóre choroby, niezwiązane bezpośrednio z naszym układem nerwowym, mogą przyczynić się do wystąpienia zaburzeń depresyjnych. Należą do nich: niedoczynność tarczycy, zawał serca, udar, nowotwór, cukrzyca. Wyższe wskaźniki depresji dotyczą również osób, które na stałe przyjmują niektóre lekki.

Biorąc pod uwagę drugą grupę czynników powodujących depresję, możemy zaobserwować tzw. przyczyny zewnętrzne. Są nimi m.in.: stres, presja społeczna, nagłe i niespodziewane zmiany, przykre i tragiczne wydarzenia. Na przykład śmierć bliskiej osoby, żałoba lub rozwód czy rozstanie, utrata pracy, choroba w rodzinie. Dodatkowo osoby, które doświadczyły dawniej przemocy psychicznej lub fizycznej w tym seksualnej, również znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka wystąpienia depresji.

Niektóre cechy osobowości predysponują nas do zaburzeń związanych z depresją. Dotyczy to osób bardzo wrażliwych, nieśmiałych, o zaniżonym poczuciu wartości, pesymistycznych. Niekiedy niepohamowana ambicja czy perfekcjonizm, a w następstwie niemożliwość zaspokojenia pragnień i celów, może spowodować zaburzenia depresyjne.

Jeśli odczuwasz powyższe stany, warto skorzystać z porady profesjonalisty. Terapia może zadziałać bez potrzeby włączania leków. Nie musi to być jedynie leczenie w formie rozmów z psychoterapeutą, warto pomyśleć np. o arteterapii lub terapii, w której pomagają zwierzęta (hipoterapia, dogoterapia).

Biologia depresji

Dawniej naukowcy badający biologiczny obraz depresji, koncentrowali się na obserwacji niskiego poziomu neuroprzekaźników. Obecnie, zmiany współistniejące podczas depresji i wpływające na zaburzenia funkcjonowania mózgu, obserwuje się na podstawie modyfikacji i zmian samego procesu aktywności i czułości odpowiedniej dla neuroprzekaźników. Stąd paralela do braku koncentracji i zaburzeń pamięci pacjentów cierpiących na depresję. Leczenie farmakologiczne lub (kontrowersyjna) terapia elektrowstrząsami najprawdopodobniej może odwrócić te zmiany i pomóc wrócić pacjentom do zdrowia.

Ratuj życie

Jeśli wśród bliskich lub przyjaciół czy znajomych znajdzie się osoba, u której zauważyłaś niepokojące symptomy, wskazujące na zaburzenia depresyjne, ważna jest:

1. Rozmowa – postaraj się delikatnie zacząć temat, przede wszystkim wysłuchać tej osoby. Nie oceniaj, nie bagatelizuj.
2. Profesjonalna pomoc – zaproponuj pomoc w znalezieniu odpowiedniego lekarza. Jeśli bliska ci osoba nie ma nic przeciwko zaproponuj również towarzystwo w drodze przed i po wizycie u terapeuty.
3. Kontynuacja leczenia – jeśli osoba ta rozpoczęła już leczenie, podkreślaj wagę kontynuacji terapii i ewentualnego systematycznego brania leków.
4. Pamiętaj o sobie – bycie wsparciem osoby z zaburzeniami psychicznymi nie jest łatwe. Ciebie też może dopaść zwątpienie i złe myśli. Poza tym nie zawsze osoba, której chcesz pomoc będzie wdzięczna. Może się zdążyć ze spotkasz się z wrogością lub przekierowaniem złych emocji na ciebie. Warto wtedy pokierować się na fora, które skupiają grupy ludzi będące partnerami czy bliskimi ciepiącymi na depresje lub zasięgnąć opinii terapeuty tej osoby.

Znaki, które powinny nas zaniepokoić, świadczące o zamiarze popełnienia samobójstwa:

• Uczucie beznadziei lub bezradności,
• Przytłaczające poczucie wstydu lub winy,
• Radykalna zmiana zachowania lub wyglądu,
• Zachowanie irracjonalne lub dziwaczne,
• Zmiana nawyków żywieniowych lub zaburzenia snu,
• Poważny spadek wyników w nauce lub pracy,
• Brak zainteresowania przyszłością, porzucenie wszelkich planów,
• Rozdawanie osobistych przedmiotów, załatwianie formalnych, osobistych spraw,
• Pisanie lub mówienie o zamiarze popełnienia samobójstwa.

Nie lekceważmy depresji!

Źródła: Centrum Dobrej Terapii, Forum Przeciw Depresji, Światowa Organizacja Zdrowia, abc.net