„To normalne, że dla mężczyzny temperatura jest jeszcze ok, a dla kobiety może być za gorąco” – zauważa dr hab. inż. Katarzyna Siuzdak

„Upały nie tylko doprowadzają do zmian w środowisku, ale też powodują zmiany w organizmie” – pisze na swoim profilu na Instagramie dr hab. inż. Katarzyna Siuzdak. Ekspertka wyjaśnia, jak fale upałów wpływają na nasze ciała i pracę mózgu oraz dlaczego to kobiety znacznie gorzej znoszą wysokie temperatury.

Co upały robią z głową?

Choć pierwsza połowa sierpnia za nami, lato nie powiedziało jeszcze ostatniego słowa. Fala upałów od kilku dni utrzymuje się nad Polską. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej poinformował, że 15 sierpnia w Ostrołęce padł rekord ciepła. Termometry na stacjach synoptycznych odnotowały aż 35,7 st. Celsjusza. Z kolei według danych z czujników automatycznych, niewiele mniej, bo 35,6 st. Celsjusza, było w Legionowie. Takie warunki są groźne nie tylko dla środowiska, ale też dla naszego samopoczucia i zdrowia, o czym przypomina dr hab. inż. Katarzyna Siuzdak, kierowniczka Pracowni Materiałów Funkcjonalnych w Instytucie Maszyn Przepływowych im. R. Szewalskiego PAN w Gdańsku. W najnowszym poście na swoim profilu @science_mission, który obserwuje już 112 tys. osób, naukowczyni poruszyła temat wpływu wysokich temperatur na działanie ludzkiego organizmu.

Jak podkreśla ekspertka, przetrwanie upalnego dnia to niemałe wyzwanie dla naszego ciała. Wysokie temperatury prowadzą bowiem do spadku przepływu krwi do mózgu, wzrostu tętna, temperatury wewnętrznej ciała i temperatury skóry, a także przyspieszonego oddychania i zwiększonego wydzielania potu. To wszystko wpływa na osłabioną pracę mózgu.

„Już w temperaturze ok. 30 st. Celsjusza każde zadanie wymagające większego wysiłku umysłowego zacznie być znacznie trudniejsze do wykonania” – informuje dr hab. inż. Siuzdak i dodaje, że stres cieplny jest czynnikiem, który osłabia nasze funkcje poznawcze.

Jak to w praktyce wygląda? Gdy jest nam gorąco, czujemy się zmęczeni, mamy problemy ze skupieniem się, płynnym czytaniem, liczeniem w pamięci, a nawet wysławianiem się. Wydłużeniu ulega też czas reakcji, a osłabieniu percepcja oraz czujność wzrokowa.

„Wraz ze wzrostem temperatury spada aktywność przywspółczulnego układu nerwowego, systemu antystresowego, który pomaga nam zachować spokój i relaks. Poziomy nasycenia krwi tlenem są niższe, co może skutkować obniżeniem zdolności poznawczych” – wyjaśnia naukowczyni.

Kobiety gorzej znoszą upały

„Podeszły wiek, choroby i zażywanie niektórych leków wpływa na naszą reakcję na wysoką temperaturę” – zaznacza ekspertka. Okazuje się jednak, że znaczące różnice w odczuwaniu upałów występują także w obrębie płci. Kobiety znoszą je zdecydowanie gorzej niż mężczyźni. Zgodnie ze statystykami, na które powołuje się w swoim poście dr hab. inż. Siuzdak, w  2022 roku 56 proc. więcej zgonów związanych z upałami dotyczyło kobiet.

„To normalne, że dla mężczyzny temperatura jest jeszcze ok, a dla kobiety może być za gorąco” – podkreśla naukowczyni. „Termoregulacja zależy od przebiegu cyklu menstruacyjnego, menopauzy. Kobiety podejmą działanie chłodzące w średnio wyższej temperaturze niż mężczyźni. Próg pocenia u kobiet jest wyższy niż u mężczyzn” – dodaje.

Ekspertka zaznaczyła, że niestety w niektórych środowiskach w dalszym ciągu uznaje się, że kobiety nie powinny przyznawać się do gorszego samopoczucia przez upały, tylko skupić się na zapewnieniu lepszych warunków swoim najbliższym. Przestrzega przed takim podejściem i apeluje: „Niech nie będzie Wam głupio się przyznać, że jest za gorąco i poprosić kogoś o pomoc, jak zaczyna się Wam robić słabo” – podsumowała.

Science mission – kto stoi za tym profilem?

Autorką instagramowego profilu @science_mission, który obserwuje 112 tys. osób, jest dr hab. inż. Katarzyna Siuzdak. Naukowczyni na swoim profilu popularyzuje nauki ścisłe, prezentując naukowe eksperymenty i dzieląc się specjalistyczną wiedzą. Na co dzień jest profesorką i kierowniczką Pracowni Materiałów Funkcjonalnych w IMP PAN w Gdańsku. Wraz z zespołem zajmuje się wytwarzaniem nowych materiałów do urządzeń do konwersji i magazynowania energii oraz sensorów elektrochemicznych.