Tomografia głowy – wszystko, co musisz wiedzieć o tym badaniu

Tomografia komputerowa głowy to badanie neurologiczne wykorzystywane do obrazowania struktur wewnątrzczaszkowych. TK znajduje zastosowanie w diagnostyce chorób ośrodkowego układu nerwowego, wad rozwojowych, po urazach głowy oraz przy podejrzeniu udaru mózgu. Dowiedź się, jak przebiega tomografia głowy oraz w jaki sposób przygotować się do badania.

Co to jest tomografia komputerowa głowy?

Tomografia komputerowa głowy (TK lub CT) jest zaawansowaną procedurą obrazowania rentgenowskiego, która umożliwia uzyskanie trójwymiarowego obrazu m.in. twarzoczaszki, mózgowia, zatok przynosowych, ucha środkowego i wewnętrznego. Jest dokładniejszym badaniem od tradycyjnego prześwietlenia RTG. Wiąże się jednak z przyjęciem stosunkowo wysokiej dawki promieniowania, dlatego nie wolno go nadużywać. Samo urządzenie TK składa się z trzech elementów:

• stołu, na którym leży pacjent,
• skanera poruszającego się wokół badanego obszaru ciała,
• konsoli operatora.

TK może być wykonana bez kontrastu głównie w diagnozie udaru mózgu oraz złamaniach kości czaszki. Tomografia z kontrastem przeprowadzana jest przy podejrzeniu zmian nowotworowych. W przypadku obrazowania patologii naczyń (tętniaków) mamy do czynienia z tzw. angio-CT, czyli tomografią komputerową naczyń krwionośnych.

Wskazania do wykonania tomografii głowy

Tomografia głowy zalecana jest w następujących przypadkach:

• uraz głowy – TK pozwala na uwidocznienie złamań w obrębie czaszki, stłuczeń mózgu, obecności krwiaków podpajęczynówkowych i wewnątrzczaszkowych,
• udar mózgu – określenie typu udaru (krwotoczny lub niedokrwienny),
• przewlekłe zapalenie zatok obocznych nosa i ucha środkowego,
• podejrzenie wad rozwojowych OUN (ośrodkowego układu nerwowego),
• podejrzenie zmian nowotworowych – glejak wielopostaciowy, oponiak, gwiaździak, przerzuty nowotworowe,
• choroby demielinizacyjne OUN – Alzheimer, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, zanik kory mózgowej.

Jak przygotować się do tomografii głowy?

Tomografia komputerowa głowy wymaga odpowiedniego przygotowania. Na kilka dni przed badaniem należy wykonać morfologię krwi. Osoby z chorobami tarczycy powinny mieć oznaczony poziom TSH i FT4. W przypadku TK ze środkiem kontrastującym obowiązkowo wymagane jest również oznaczenie poziomu kreatyniny. Na 2-3 dni przed warto zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu, wypijając min. 2,5 litra wody w ciągu dnia. Do badania należy zgłosić się na czczo (6h bez jedzenia).

Jak wygląda tomografia głowy?

Badanie jest stosunkowo krótkie – trwa od 5 do 15 min, w przypadku podania środka kontrastującego nieco dłużej. Bezpośrednio przed przystąpieniem do TK wymagane jest zdjęcie wszystkich metalowych elementów garderoby, biżuterii, protez zębowych oraz aparatów słuchowych. Pacjent na polecenie personelu medycznego kładzie się na specjalnym stole diagnostycznym. Dla precyzyjnego obrazowania musi pozostać w nieruchomej pozycji.

Następnie tomograf rozpoczyna skanowanie pod różnymi płaszczyznami. Jeśli TK przeprowadzane jest z kontrastem, zakłada się wenflon z automatyczną strzykawką, która umożliwi aplikację środka kontrastującego do organizmu w odpowiednim czasie. Na opis tomografii komputerowej głowy zwykle należy poczekać ok. 7 dni. Wyjątek stanowią stany nagłe zagrażające życiu, wówczas wyniki uzyskuje się od razu.

Tomografia głowy – cena

TK głowy jest badaniem refundowanym przez NFZ, jeśli pacjent ma ubezpieczenie zdrowotne. Tomografia głowy prywatnie to koszt od 200 do 500 zł. Cena waha się w zależności od tego, czy podczas badania zostanie podany kontrast, a także jest uzależniona m.in. od lokalizacji placówki medycznej.

Tomografia głowy bez skierowania

Tomografia głowy jest badaniem, które musi być poświadczone skierowaniem (nawet w przypadku prywatnej wizyty). Skierowanie na tomografię wystawia lekarz neurolog, ortopeda, chirurg lub onkolog. W uzasadnionych przypadkach może to również zrobić lekarz rodzinny. Dokument otrzymają pacjenci, którzy zgłaszają przewlekłe bóle głowy, częste omdlenia, a także odczuwają wzmożone lub osłabione napięcie mięśniowe. 

Bibliografia: 

1. Dieckmeyer M., Sollmann N., Kupfer K., et. al., Computed Tomography of the Head: A Systematic Review on Aquisition and Reconstruction Techniques to Reduce Radiation Dose, Clinical Neuroradiology 2023, 33(3): 591-610. 
2. Kozubski W., Liberski P.P., Neurologia, Wyd. Lekarskie, PZWL, Warszawa 2014. 
3. Samołyk-Kogaczewska N., Sierko E., Wojtukiewicz M., Metody obrazowania anatomicznego i metabolicznego w nowotworach okolicy głowy i szyi, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Onkologicznego Nowotwory 2018, 3(4): 226-239.