Torbiel jajnika – jakie są objawy i kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Torbiel jajnika jest schorzeniem, w przebiegu którego w jajniku stwierdza się obecność wyraźnie ograniczonej przestrzeni. Jest to zmiana, która może mieć charakter łagodny, jak również świadczyć o poważnym procesie patologicznym. Objawy torbieli jajnika to m.in. zaburzenia cyklu miesiączkowego.

Jajniki to parzysty narząd, w którym dochodzi do dojrzewania i uwolnienia komórki jajowej. Niekiedy zdarza się, że w jego wnętrzu z różnych przyczyn powstaje przestrzeń wypełniona płynem lub zgrubiałą tkanką. Jest to torbiel jajnika. Objawy najczęściej nie występują, a zmiana jest wykrywana przypadkowo podczas rutynowego badania ultrasonograficznego (USG). Zdarza się jednak, że choroba powoduje szereg dolegliwości ze strony układu rozrodczego. Każda torbiel jajnika wymaga obserwacji i regularnej kontroli.

Objawy torbieli jajnika

Torbiel jajnika może pojawić się u każdej kobiety, niezależnie od wieku. Jest to zmiana występująca pojedynczo lub w grupach, obejmująca jeden jajnik lub oba na raz. Niektóre z nich osiągają wielkość nawet do kilku centymetrów. W większości przypadków są łagodne i niegroźne oraz nie dają żadnych niepokojących objawów. Są wykrywane podczas USG na kontrolnej wizycie u ginekologa. Niekiedy zdarza się jednak, że torbiel jajnika jest objawem poważniejszej choroby – raka jajnika.

Objawy torbieli jajnika to zwykle:

• zaburzenia miesiączkowania,
• ból podbrzusza w okolicy jajnika,
• krwawienia lub plamienia między miesiączkami,
• ból i uczucie dyskomfortu podczas zbliżenia seksualnego,
• stałe uczucie parcia na pęcherz moczowy,
• ból podczas wypróżniania się,
• nagły wzrost masy ciała, zwiększenie obwodu brzucha,
• ból pleców,
• mdłości lub wymioty,
• migrenowe bóle głowy,
• uczucie stresu i niepokoju,
• omdlenia.

Jeżeli występuje któryś z powyższych objawów, należy skonsultować się z lekarzem w celu przeprowadzenia podstawowych badań ginekologicznych: badania fizykalnego oraz USG dopochwowego. Zalecane jest także wykonanie testów laboratoryjnych krwi: poziomu hormonów (progesteron, estrogen, hormon folikulotropowy i luteinizujący), a także markera nowotworowego CA-125 l), którego podwyższona wartość może świadczyć o zwiększonym ryzyku wystąpienia nowotworu jajnika. Lekarz ginekolog może zadecydować również o wykonaniu biopsji jajnika w celu wykluczenia obecności tkanki nowotworowej. Każda wykryta zmiana, nawet łagodna, powinna być badana, obserwowana i kontrolowana.

Objawy pęknięcie torbieli jajnika

Powikłaniem torbieli jajnika jest jej pęknięcie, do którego dochodzi zwykle samoistnie lub w wyniku niewielkiego urazu mechanicznego (a nawet w czasie stosunku lub badania ginekologicznego). Dotyczy to zwłaszcza dużych zmian. Jest to stan, który wymaga pilnej interwencji chirurgicznej.

Objawy pęknięcia torbieli jajnika pojawiają się i narastają nagle. Należą do nich:

• silny, ostry, jednostronny ból brzucha w okolicy jajnika,
• znaczne pogorszenie samopoczucia,
• podwyższona temperatura ciała,
• wymioty,
• tkliwość brzucha.

Jeżeli w wyniku pęknięcia torbieli doszło do wylania się treści do jamy brzusznej i podrażnienia otrzewnej, pojawia się stan zapalny – brzuch jest twardy (deskowaty), bolesny, wzdęty, a perystaltyka jelit zatrzymana. Dochodzi również do spadku ciśnienia tętniczego krwi i nagłego pogorszenia stanu ogólnego.

Objawy torbieli jajnika a brak miesiączki

Jednym z objawów torbieli jajnika są zaburzenia związane z cyklem menstruacyjnym. Miesiączki pojawiają się nieregularnie, są zwykle mniej lub bardziej obfite i towarzyszą im znaczne dolegliwości bólowe. Występują także plamienia i krwawienia między menstruacjami. Spowodowane jest to działaniem hormonów oraz zaburzoną pracą ciałka żółtego i pęcherzyka Graafa. Niekiedy menstruacja jest znacznie opóźniona, przez co u niektórych kobiet w poszczególnych cyklach może nie wystąpić krwawienie miesięczne.

Objawy torbieli jajnika a ciąża

Torbiel jajnika może stać się przyczyną problemów z zajściem w ciążę, zwłaszcza u kobiet, u których wykryto także zespół policystycznych jajników lub endometriozę. Dotyczy to około 10% pacjentek. Przyczyną jest zaburzona praca ciałka żółtego, niemożność pęknięcia pęcherzyka Graafa, brak owulacji i nieregularne cykle miesiączkowe. Zdarza się, że podczas rutynowego badania ginekologicznego w czasie ciąży lekarz stwierdzi obecność torbieli w jajniku. Zwykle nie są one groźne i nie stanowią zagrożenia dla rozwijającego się płodu. Najczęściej dochodzi do ich samoistnego wchłonięcia się. Mimo to ciężarna powinna być pod obserwacją lekarską. Niepokój powinny wzbudzać torbiele, którym towarzyszą mdłości, wymioty, krwawienie z dróg rodnych i silny ból brzucha. Duże zmiany mogą grozić pęknięciem, dlatego wymagają leczenia.