Czym jest torbiel pajęczynówki? Czy może pęknąć i zagrażać życiu?
Torbiel pajęczynówki to patologiczna struktura zlokalizowana wewnątrz czaszki. Małe zmiany zwykle nie dają wyraźnych symptomów. Rosnąca torbiel może jednak powodować przewlekłe bóle głowy oraz ogniskowe zaburzenia neurologiczne. Przeczytaj, czym jest i dowiedz się, jak ją leczyć.
Co to jest torbiel pajęczynówki?
Torbiel pajęczynówki to nieprawidłowa ograniczona przestrzeń wypełniona substancją, która składem przypomina płyn mózgowo-rdzeniowy. Torbiele mogą ujawnić się u osób w każdym wieku, jednak nawet 75-90% diagnoz dotyczy dzieci (częściej chłopców). Większość z nich występuje pojedynczo, osiągając rozmiary od kilku milimetrów od kilku centymetrów.
Zmiany najczęściej lokalizują się przy szczelinach mózgu lub zbiornikach pajęczynówki. Ponad połowę przypadków stanowią torbiele środkowego dołu czaszki, rzadziej natomiast występują torbiele tylnego dołu czaszki lub okolicy skroniowej. Ze względu na charakter rozwoju, wyodrębniamy dwa rodzaje zmian:
- torbiel pajęczynówki pierwotna – ma charakter wrodzony, pojawia się już w życiu płodowym,
- torbiel pajęczynówki wtórna – rozwija się w następstwie zmian pokrwotocznych, pozapalnych i wad wrodzonych na skutek rozdzielenia się blaszek opony pajęczej.
Torbieli pajęczynówki – objawy
Objawy, jakie powoduje torbiel podpajęczynówkowa, uzależnione są od jej wielkości oraz lokalizacji. Przy małych pacjenci mogą doświadczać niespecyficznych symptomów, które trudno na pierwszy rzut oka kojarzyć z obecnością zmiany głowie. Rosnąca torbiel pajęczynówki może natomiast aktywować szereg niepokojących objawów, do których należą:
- przewlekłe bóle głowy w rejonie skroni lub z tyłu głowy, niereagujące na środki farmakologiczne,
- zawroty głowy i zaburzenia równowagi,
- nudności i wymioty,
- podwójne widzenie,
- szumy w uszach i pogorszenie słuchu,
- napady padaczkowe,
- wzrost ciśnienia śródczaszkowego.
Warto podkreślić, że objawy torbieli w okolicy skroniowej mogą różnić się od zmian zlokalizowanych np. w rejonie środkowego dołu czaszki. Z powodu niespecyficzności symptomów, u większości osób torbiele pajęczynówki wykrywane są przypadkowo w trakcie rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej.
Według klasyfikacji Galassi rozróżnia się trzy wielkości torbieli − małe, których się nie poddaje leczeniu chirurgicznemu, nawet jeśli dają skutki uboczne; średnie, które są operowane, gdy występują związane z tym dolegliwości; oraz duże, które powinny być operowane niezależnie od tego czy są objawowe, czy nie, gdyż nieleczone mogą prowadzić do powikłań, chociażby takich jak wodogłowie.
Metody leczenia torbieli pajęczynówki
Strategia leczenia torbieli pajęczynówki uzależniona jest od jej rozmiarów, lokalizacji oraz objawów, których doświadczają pacjenci. Małe zmiany nie są kwalifikowane do wycięcia m.in. ze względu na szansę samoistnego wchłonięcia. Wówczas należy być pod opieką neurologa i raz do roku wykonywać tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Średnie torbiele, które dają wyraźne symptomy kliniczne, są wskazaniem do leczenia operacyjnego. Taki sam schemat postępowania występuje w przypadku dużych zmian.
Wśród dostępnych metod operacyjnych wymienia się też drenaż, czyli przebicie, a następnie usunięcie zawartości torbieli za pomocą specjalnej igły. Ten sposób jest mniej inwazyjny, jednak wiąże się z dużą tendencją nawrotów. Kolejnym sposobem leczenia operacyjnego jest fenestracja endoskopowa. Dużą popularnością cieszy się również laserowe usuwanie torbieli pajęczynówki. Jeśli powyższe metody zawiodą, neurochirurg może podjąć decyzję o tradycyjnej operacji.
Czy torbiel pajęczynówki to nowotwór?
Torbiel pajęczynówki to łagodna anomalia. Nie jest traktowana jak typowy guz mózgu, nie wymaga więc leczenia onkologicznego. U niektórych pacjentów z torbielami niewielkich rozmiarów może dojść nawet do samoistnego wchłonięcia się zmiany.
Bóle głowy w ogólnej populacji nie są niczym nadzwyczajnym, jednak lekarze powinni mieć świadomość tego, że cechy kliniczne, takie jak: nagły silny ból głowy, uporczywe nudności lub wymioty, pogorszenia samopoczucia, zmiany stanu psychicznego, ataksja, drgawki, ubytki słuchu mogą wskazywać na ciężką patologię wewnątrzczaszkową wymagającą diagnostyki opartej na neuroobrazowaniu.
Czy torbiel pajęczynówki może pęknąć?
Wiele osób otrzymujących diagnozę torbieli w głowie obawia się, że mogą one kiedyś ulec pęknięciu. Czy rzeczywiście jest się czym martwić? Pęknięcie torbieli pajęczynówki zdarza się bardzo rzadko. W skrajnych przypadkach anomalia może prowadzić do aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub udaru. Diagnoza torbieli jest jednak wskazaniem do regularnej obserwacji i badań kontrolnych. Tylko w ten sposób specjaliści są w stanie ocenić dynamikę jej dalszego rozwoju i na tej podstawie wdrażać leczenie.
Bibliografia:
- Błaszczyk B., Michalak A., Kowalczyk A., i in. Porównanie metody endoskopowej i klasycznej w leczeniu torbieli pajęczynówki i guzów wewnątrzkomórkowych, Oddział Neurochirurgii Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, 2014.
- Steczkowska M., Kroczka S., Gergont A., Wesołowska E., Torbiel pajęczynówki, a padaczka u dzieci, Klinika Neurologii Dziecięcej, Uniwersytet Jagielloński.
- Wójcik G., Wewnątrzczaszkowe torbiele pajęczynówki w aspekcie klinicznym i radiologicznym, Wiadomości Lekarskie 2016, s. 560-564.
Polecamy
Christina Applegate o koszmarnym bólu przy stwardnieniu rozsianym: „Leżałam w łóżku i krzyczałam”
Pierwsza taka operacja w Polsce. Lekarze usunęli 71-latkowi guza mózgu przez oczodół
11 potencjalnych przyczyn bólu głowy i oczu. Czy warto się martwić?
Migrena u dzieci. Jak rozpoznać objawy i pomóc swojemu dziecku?
się ten artykuł?
