Trądzik noworodkowy – przyczyny i leczenie. Problematyczne zmiany na policzkach i powiekach

Trądzik noworodkowy jest jedną z częściej występujących dermatoz okresu pierwszych tygodni życia dziecka. Zwykle ma łagodny przebieg i nie wymaga leczenia. Niekiedy jednak towarzyszą temu zmiany o charakterze zapalnym i zaskórniki. Wówczas lekarz może zalecić wdrożenie preparatów do stosowania miejscowego.

Trądzik u noworodków – co to jest?

Trądzik noworodkowy pojawia się u aż 20–40 proc. dzieci od dnia narodzin do czwartego tygodnia życia. Jeśli pojawi się na twarzy malucha w późniejszym czasie (do pierwszych urodzin), mowa jest wówczas o trądziku niemowlęcym.

Mimo że zmiany trądzikowe mogą swoim wyglądem budzić niepokój rodziców, to nie stanowią zagrożenia dla dziecka. Mają zwykle łagodny przebieg i samoistnie ustępują najczęściej w ciągu trzech miesięcy. Zdarzają się jednak i takie przypadki, że wysypka u niemowlaka znika z powierzchni skóry dopiero po dwunastu miesiącach.

Trądzik u noworodka – przyczyny

Trądzikowe krosty na twarzy noworodka powstają na skutek pobudzenia gruczołów łojowych przez androgeny (hormony płciowe) zarówno matki, jak i dziecka. Stąd zaobserwować można zwiększone wydzielanie łoju u dzieci w pierwszych miesiącach życia. Proces ten zostaje samoistnie uregulowany przez organizm około szóstego miesiąca życia malucha.

Trądzikowa wysypka na twarzy u dzieci po urodzeniu – objawy

Zmiany trądzikowe znacznie częściej pojawiają się na skórze chłopców niż dziewcząt. 

Najbardziej charakterystycznym objawem trądziku noworodkowego są zaskórniki zamknięte pojawiające się na skórze. Nieco rzadziej pojawiają się także zaskórniki otwarte oraz zmiany o charakterze zapalnym, które przybierają postać grudek i krost.

Zmiany trądzikowe pojawiają się przede wszystkim na policzkach, brodzie, czole i powiekach. Nie oznacza to jednak, że wypryski nie mogą pojawić się na innych partiach ciała. Sporadycznie można je zaobserwować także pomiędzy włosami, na szyi oraz klatce piersiowej. Nie są to jednak częste przypadki.

Trądzikowe krosty u noworodka – rozpoznanie

Trądzikowe krostki u noworodka rozpoznaje się metodą różnicową. Oznacza to, że aby stwierdzić, że zmiany skórne to trądzik noworodkowy, konieczne jest wyeliminowanie innego podłoża wyprysków. Pediatra badający dziecko stara się wykluczyć przede wszystkim bakteryjne, wirusowe i grzybicze podłoża dermatozy. Sprawdza także, czy zmiany nie stanowią objawu:

• toksycznego rumienia u noworodka,
• melanozy krostkowej noworodków,
• potówek,
• prosaków,
• przerostu gruczołów łojowych,
• reakcji polekowej.

Co na trądzik noworodkowy? Czym leczyć?

Trądzik noworodkowy nie wymaga leczenia. Tak jak naturalnie się pojawia, tak samoistnie znika, nie będąc przy tym źródłem dyskomfortu dla dziecka. Stąd też w większości przypadków nie jest konieczna wizyta u lekarza. Warto jednak skonsultować ze specjalistą zmiany na skórze malucha. Głównie po to, by wyeliminować inne możliwe przyczyny pojawienia się wyprysków.

W przypadku, gdy na skórze pojawią się zaskórniki, pediatra może zalecić stosowanie miejscowo:

• kwasu azelainowego,
• kwasu salicylowego,
• rezorcyny.

Jeśli trądzikowi towarzyszą zmiany zapalne, może być konieczne wdrożenie erytromycyny lub nadtlenku benzoilu do miejscowego stosowania.

Trądzik noworodkowy – czym smarować?

Jeśli zmiany trądzikowe nie mają zaskórnikowego ani zapalnego charakteru, który wymagałby miejscowego aplikowania środków zaleconych przez lekarza – wystarczy, że wprowadzisz naturalne i łagodne preparaty przeznaczone do pielęgnacji delikatnej skóry dziecka od pierwszych dni jego życia.

Zwróć uwagę na pH wybieranych kosmetyków. Skóra noworodka w pierwszych dniach życia ma odczyn bliski obojętnemu – pH 6,34. Jednak w ciągu kilku kolejnych dni poziom ten spada do pH 5,5. Jest to odczyn kwaśny, jednak w nieco mniejszym stopniu niż u osoby dorosłej. Stąd też preparaty do pielęgnacji muszą być dostosowane do specyficznych potrzeb skóry noworodka.

Unikaj tłustych kosmetyków i oliwek, które mogą zatkać ujścia gruczołów łojowych i nasilić problem z trądzikiem. Zamiast nich wybierz preparaty zawierające cynk, który ma właściwość łagodzenia stanów zapalnych skóry.

Trądzik u noworodka a trądzik u niemowlaka

Choć zarówno trądzik noworodkowy, jak i trądzikowe krostki u niemowlaka dotyczą zmian skórnych w pierwszym roku życia, to nie należy tych dwóch problemów utożsamiać. O ile zmiany w pierwszych tygodniach życia nie stanowią powodu do niepokoju (jeśli nie towarzyszą im stany zapalne), o tyle dermatozy okresu niemowlęcego mogą być sygnałem rozwijających się zaburzeń hormonalnych. Ponadto trądzikowe krostki na twarzy niemowlaka mogą pozostawić blizny. Z tych powodów ważna jest diagnostyka i wdrożenie odpowiedniego leczenia zaleconego przez pediatrę. Zwykle stosuje się miejscowo nadtlenek benzoilu oraz tretynoinę, a w przypadku rozwinięcia się stanów zapalnych – również erytromycynę. Terapia doustna jest wdrażana wyłącznie w przypadku bardzo nasilonych zmian zapalnych, które mogą być dla dziecka źródłem dyskomfortu i bólu.

Źródła:

1. G. Chodorowska, A. Michalak-Stoma, Trądzik dziecięcy – obraz kliniczny, diagnostyka różnicowa, „Standardy medyczne/Pediatria” 2013, t. 11, s. 1–5.
2. B. Bartkiewicz, M. Dudra-Jastrzębska, Wybrane dermatozy wieku dziecięcego, „Nowa Pediatria” 2006, nr 2, s. 51–56.