Trichurioza – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Trichurioza to choroba, która często jest efektem nieodpowiedniej higieny. W większości przypadków zarażają się nią osoby przebywające w klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Na szczęście, można jej zapobiec m.in. poprzez systematyczne mycie rąk oraz dokładne czyszczenie owoców i warzyw. Narażeni są na nią zarówno dorośli, jak i dzieci. Jakie są główne objawy trichuriozy? I jakie są jej przyczyny? Odpowiadamy.

Co to jest trichurioza?

Trichurioza, czyli włosogłówczyca lub trychocefaloza, to choroba pasożytnicza spowodowana zarażeniem nicieniem Trichuris trichiura (zwanym też włosogłówką ludzką). To niewielki pasożyt, którego długość sięga 5 cm (przy czym osobniki męskie są nieco mniejsze od żeńskich). Jego przedni fragment posiada nitkowaty kształt, dzięki któremu wnika on w błonę śluzową jelita, przy czym pasożyt finalnie przebywa w jelicie grubym, z którego pobiera pożywienie.

Warto zaznaczyć, że nicień Trichuris trichiura pojawia się w ludzkim organizmie zwykle w większych grupach, w których mogą występować nawet tysiące osobników. Często zarażają się nimi osoby w rejonach ciepłych i tropikalnych, zwłaszcza na Karaibach, w Republice Południowej Afryki oraz Malezji.

Trichurioza – przyczyny

Ludzie zarażają trichuriozą poprzez spożycie dojrzałych inwazyjnych jajeczek – zwykle poprzez żywność z jajami pasożyta bądź też glebę nawożoną fekaliami osób zarażonych. Kiedy jaja włosogłówki ludzkiej przedostaną się do środowiska wraz z odchodami ludzkimi, w okresie od 10 do 14 dni dojrzewają oraz stają się bardziej inwazyjne. Później przenoszą się poprzez pożywienie, brudną wodę bądź też brudne dłonie na kolejne osoby. Tak jak zostało wspomniane, chorobą można się zarazić także drogą fekalno-oralną, w tym również podczas stosunku seksualnego (choć zdarza się to stosunkowo rzadko).

Warto jednak zaznaczyć, że choroba rzadko kiedy przenosi się z człowieka na człowieka. Trichurioza szczególnie często występuje w rejonach o niskich standardach sanitarnych (a więc w państwach ze strofy tropikalnej i subtropikalnej). Jeśli człowiek przypadkiem zje inwazyjne jaja pasożyta, przeobrażają się one w larwy, które bytują w jelicie cienkim. Następnie, kiedy dojrzewają i pozbywają się otoczki jajowej, przenoszą się do jelita grubego i zasiedlają jego błonę śluzową. Tam również składają jaja. Ze względu na to, że włosogłówka ludzka żywi się ludzką krwią, w organizmie nieraz dochodzi do niedokrwistości. Pasożyt przebywa w układzie pokarmowym od roku do pięciu lat.

Trichurioza – objawy

Często choroba przebiega bezobjawowo, przez co nie jest czasem diagnozowana. Symptomy pojawiają się w przypadku dużej inwazji pasożytów, czyli wtedy, gdy w organizmie występuje duża ich ilość. Najczęściej występujące wówczas objawy trichuriozy to:

• biegunka z domieszką śluzu (i czasem krwi),
• bóle brzucha,
• tkliwość w jamie brzusznej,
• bóle głowy,
• zawroty głowy,
• bezsenność,
• niedokrwistość (której towarzyszy bladość powłok ciała oraz bladość spojówek oczu),
• nudności,
• wymioty,
• wypadanie śluzówki odbytu (często występuje u dzieci),
• wzdęcia brzucha,
• kolki,
• postępujące osłabienie,
• brak apetytu,
• niedożywienie i wychudzenie,
• niedobór składników pokarmowych,
• spadek masy ciała,
• zaburzenia wzrostu,
• nadpobudliwość nerwowa,
• drgawki,
• problemy ze snem.

Symptomy te przypominają objawy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Jeżeli je zauważysz, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem rodzinnym. Warto zaznaczyć, że niekiedy trichurioza doprowadza do zapalenia wyrostka robaczkowego oraz dolegliwości wrzodowych. Czasem pojawiają się również alergiczne zmiany skórne.

Ważne jest to, że u osoby, w której ciele występuje pasożyt, zwiększa się ryzyko infekcji bakteryjnych. Co więcej, jeśli zmaga się ona dodatkowo z innymi schorzeniami pasożytniczymi, może dojść do obfitego krwawienia w obrębie układu pokarmowego.

Diagnostyka trichuriozy

Trichuriozę można wykryć, wykonując badanie koproskopowe, polegające na pobraniu próbki kału oraz wymazu okołoodbytniczego. Należy dostarczyć do badania aż trzy próbki kału oraz trzy wymazy, które trzeba pobrać w odstępie trzech lub czterech dni. Na podstawie liczby jaj pasożyta w 1 g kału określa się stopień zaawansowania choroby. Jaja wydalane są razem z kałem trzy miesiące po zakażeniu. Podczas badania można otrzymać następujące wyniki:

• wynik poniżej 1000/g – wskazuje na lekką inwazję pasożyta,
• wynik powyżej 10 000/g – oznacza ciężką inwazję pasożyta.

Pasożyty rzadko kiedy występują w kale, ponieważ są mocno przytwierdzone do ściany jelita.

Czasem lekarze zalecają dodatkowo wykonanie kolonoskopii, choć dorosłe osobniki pacjenta bywają w niej czasem przeoczane. Niekiedy warto ją jednak przeprowadzić, zwłaszcza jeżeli u chorego występują osobniki rodzaju męskiego. Jeśli wyniki wskazują, że w organizmie pacjenta znajduje się pasożyt, lekarze rekomendują także badanie osób z jego otoczenia.

Leczenie trichuriozy

Trichuriozę leczy się najczęściej poprzez podanie jednorazowej dawki albendazolu. Niekiedy stosuje się jednak mebendazol, podawany przez trzy dni, dwa razy dziennie. Jeśli doszło do ciężkiej inwazji pasożyta, może być wymagane powtórzenie terapii. Czasem zalecane jest też skojarzone leczenie albendazolem i iwermektyną – skuteczność takiego leczenia jest wyższa i wynosi aż 90 proc.

Profilaktyka trichuriozy

Istnieją pewne sposoby, które pozwolą Ci zminimalizować ryzyko zarażeniem się trichuriozą. Przede wszystkim należy unikać spożywania żywności, w której mogą znajdować się jaja pasożyta. W krajach o niskich standardach sanitarno-higienicznych należy zrezygnować z zakupu jedzenia u ulicznych sprzedawców, spożywania niemytych owoców i warzyw, picia napojów z kostkami lodu oraz nieprzegotowanej wody. Duże znaczenie ma również odpowiednia higiena osobista oraz regularne mycie rąk (zwłaszcza przed jedzeniem posiłków). Dobrze jest także dwa razy w roku dokładnie oczyszczać organizm z toksyn i pasożytów.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507843/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4087392/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7256658/
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23523058/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32489874/