Tyrozyna – jakie ma działanie? Czy odpowiednie dawkowanie zmniejsza stres?

Tyrozyna to aminokwas, który bierze udział w powstawaniu dopaminy i hormonów tarczycy. L-tyrozyna poprawia koncentrację i zwiększa odporność na stres.

Tyrozyna – co to jest?

Tyrozyna jest aminokwasem, a aminokwasy to pojedyncze „cegiełki” budujące białka. Tyrozyna należy do aminokwasów endogennych. Oznacza to, że możesz spożywać ją wraz z dietą i produktami białkowymi, ale w sytuacji, w której jadasz tyrozyny za mało ciało wytwarza ją „endogennie” z innych aminokwasów. Tyrozyna w organizmie powstaje z innego aminokwasu – fenyloalaniny.

Tyrozyna jest także popularnym suplementem diety, którego główną rolą jest poprawa funkcji poznawczych i nastroju. W suplementach najczęściej stosuje się izomer lewoskrętny tyrozyny, czyli L-tyrozynę.

Tyrozyna działanie

Tyrozyna jest prekursorem wielu ważnych hormonów i neuroprzekaźników (substancji regulujących działanie układu nerwowego) – adrenaliny, noradrenaliny i dopaminy. Aminokwas ten jest także niezbędny do powstawania hormonów tarczycy – tyroksyny i trójjodotyroniny, które regulują tempo przemiany materii w organizmie i mają ogromny wpływ na samopoczucie.

Tyrozyna może zatem wpływać na:

• poprawę nastroju,
• zwiększenie koncentracji,
• poprawę zdolności do zapamiętywania,
• zmniejszenie zmęczenia,
• podniesienie odporności na stres.

To właśnie dlatego po suplementy z tyrozyną często sięgają sportowcy i studenci. Ponieważ aminokwas jest niezbędny do syntezy hormonów tarczycy, których niskie stężenie sprzyja tyciu, to niektórzy polecają tyrozynę także jako wsparcie w czasie odchudzania.

Tyrozyna bierze także udział w wytwarzaniu melaniny przez komórki skóry. Melanina to ciemny barwnik, który powstaje pod wpływem słońca i sprawia, że skóra jest opalona. Pośrednio tyrozyna przyczynia się zatem do ochrony skóry przed promieniowaniem UV.

Tylko, czy żeby osiągnąć wspominanie działanie trzeba przyjmować suplementy?

Tyrozyna dawkowanie

Suplementowanie wysokich dawek tyrozyny nie jest potrzebne. Ważniejsze jest dostarczanie wysokiej jakości białka z dietą, które w składzie ma tyrozynę.

Zazwyczaj rekomenduje się dawkę 100 mg tyrozyny na każdy kilogram masy ciała. Oznacza to, że kobieta o masie ciała 60 kg powinna spożyć około 6 g tyrozyny. Aminokwas można podawać w formie tabletek lub proszku do rozpuszczania.

Przy zróżnicowanej, prawidłowo zbilansowanej diecie jesteś w stanie spożyć taką ilość wraz z dietą. Pamiętaj także, że tyrozyna może powstawać w organizmie, nie ma zatem potrzeby, aby dokładnie pilnować jej ilości w jadłospisie.

Zobacz zawartość tyrozyny w niektórych produktach:

• ser twarogowy półtłusty w 100 g ma 943 mg tyrozyny,
• mięso z piersi kurczaka w 100 g ma 578 mg tyrozyny,
• soja (nasiona suche) w 100 g ma 1252 mg tyrozyny,
• orzechy włoskie w 100 g mają 664 mg tyrozyny,
• jajko kurze w 1 sztuce (70 g) ma 355 mg tyrozyny.

Warto także wiedzieć, że proces syntezy hormonów i neuroprzekaźników z tyrozyny ma swoją, określoną wydajność. Większe dawki tyrozyny nie oznaczają zatem większej ilości hormonów tarczycy czy dopaminy w organizmie.

Tyrozyna – efekty uboczne

Tyrozyny nie powinny suplementować kobiety w ciąży i karmiące piersią. Nie mogą przyjmować jej także osoby z zaburzeniami lękowymi i nadczynnością tarczycy. Wysokie dawki tyrozyny mogą wchodzić w interakcje z lekami stosowanymi w chorobie Parkinsona.

Tyrozyna stosowana w postaci suplementacji może dawać niewielkie efekty uboczne w postaci:

• bólu głowy,
• nudności,
• drażliwości.

Wykazano także, że wysokie dawki suplementu w niektórych przypadkach (szczególnie u starszych osób) mogą dawać efekt odwrotny od spodziewanego, czyli pogorszenie funkcji poznawczych.

W większości przypadków suplementacja tyrozyną wydaje się zatem niepotrzebna. Wyjątkiem są osoby chorujące na fenyloketonurię, dla których spożycie aminokwasu fenyloalaniny, z którego w ciele powstaje tyrozyna jest niebezpiecznie. Takie osoby stosują dietę pozbawioną fenyloalaniny i muszą wprowadzać do jadłospisu specjalnie preparaty niskobiałkowe. W takiej sytuacji suplementacja tyrozyną, po konsultacji z lekarzem, jest wskazana.

Bibliografia:

• „Tabele składu i wartości odżywczej żywności” Hanna Kunachowicz, Beata Przygoda, Irena Nadolna, Krystyna Iwanow, wyd. PZWL;
• „Tyrosine hydroxylase and Parkinson’s disease”, Haavik J, Toska K, Mol Neurobiol. 1998 Jun;16(3):285-309;
• „Dose-Dependent Effects of Oral Tyrosine Administration on Plasma Tyrosine Levels and Cognition in Aging”, Ondine van de Rest, Mirjam Bloemendaal, Rianne de Heus, Esther Aarts , Nutrients. 2017 Dec; 9(12): 1279;
• „Phenylketonuria: tyrosine supplementation in phenylalanine-restricted diets”, van Spronsen FJ, van Rijn M, Bekhof J, Koch R, Smit PG, Am J Clin Nutr. 2001 Feb;73(2):153-7.