Ukruszony ząb – przyczyny, leczenie i koszty. Co zrobić, gdy ukruszona jest jedynka?

Ukruszony ząb to problem, za którym mogą stać różne przyczyny, ale nigdy nie powinno się go ignorować. Jakie są konsekwencje takiego urazu i jak wygląda odbudowa zęba? Czy plomba tymczasowa to skuteczny sposób na pęknięty ząb? Ile kosztuje wstawienie sztucznego zęba?

Jakie są przyczyny ukruszenia zęba? 

Ukruszony ząb kojarzy się głównie z urazem odniesionym podczas wypadku komunikacyjnego, uprawiania sportu, czy podczas zabawy, np. uderzenia piłką. Ząb może pęknąć także przy nagryzieniu czegoś twardego (np. pestki, orzecha). Do osłabienia szkliwa, które sprzyja ich złamaniom, prowadzi spożywanie cukru, który w dużych ilościach znajduje się m.in. w słodzonych napojach gazowanych. Także niedobór składników mineralnych, w tym wapnia lub fluoru, sprawia, że zęby są bardziej podatne na ukruszenie. 

U osób, które mają tendencje do próchnicy, do ukruszenia zęba dochodzi w wyniku zniszczenia go przez próchnicę. Problem ten pojawia się najczęściej w przypadku zębów martwych, wcześniej leczonych kanałowo. Ząb może ułamać się w najmniej spodziewanym momencie, nie dając wcześniej żadnych objawów. Jest „martwy”, czyli pozbawiony receptorów czuciowych, które w przypadku żywych zębów stanowią naturalną ochronę przed urazem.  

Także bruksizm, czyli nawykowe zgrzytanie zębami niejednokrotnie prowadzi do ścierania szkliwa, a w konsekwencji – kruszenia zębów. Podobnie biżuteria  w jamie ustnej (np. kolczyk w języku) może osłabiać zęby. 

Co zrobić, kiedy ukruszy się ząb? 

Jeśli ząb pęka poziomo w wyniku urazu albo nagryzienia twardego pokarmu, można to zauważyć od razu. Inaczej jest w przypadku zęba pękniętego pionowo. Objawy to ból, zwłaszcza przy przeżuwaniu, a także na nadwrażliwość na temperaturę – zimne lub bardzo ciepłe pokarmy i napoje. Zdarza się, że to, co na pierwszy rzut oka wygląda jak ukruszony ząb, jest kawałkiem plomby. Jednak często wraz z wypełnieniem ukrusza się kawałek zęba. Niezależnie od okoliczności, w jakich doszło do ukruszenia zęba i jak duży jest ubytek, należy jak najszybciej zgłosić się do stomatologa.  

Jakie mogą być konsekwencje ukruszenia zęba? 

Ukruszony ząb to nie tylko problem estetyczny. Jeśli wraz z kawałkiem zęba odpadło jego wypełnienie, miazga zęba narażona zostaje na infekcje wywołane przez bakterie i resztki pokarmu. Z tego powodu przy ukruszeniu zęba konieczna jest szybka wizyta u dentysty. Niestety, szkliwo się nie zregeneruje ani nie odbuduje.  

Ukruszony ząb. Jak wygląda leczenie? 

Decyzję o  metodzie leczenia ukruszonego zęba podejmuje stomatolog. Wybór metody zależy od wielkości urazu, jego przyczyn czy stanu zęba. Jakie są możliwe rozwiązania? 

Wypełnienie zęba 

Kiedy ukruszył się niewielki fragment zęba, można go wypełnić kompozytem. Obecnie stosuje się następujące wypełnienia zębów: 

• wypełnienia kompozytowe (światłoutwardzalne) – bardzo estetyczne, dobierane do odcienia zębów, 
• wypełnienia chemoutwardzalne – utwardzają się pod wpływem reakcji chemicznej; mniej estetyczne od kompozytowych, ponieważ występują w jednym kolorze (białym) i często odróżniają się od pozostałych zębów, 
• bonding – wypełnienie żywicą kompozytową. Ze względu na wysoką estetykę rozwiązanie stosuje się przy ukruszeniu zębów przednich, np. jedynki. 

Odbudowa zęba 

Przy znacznym ukruszeniu zęba konieczna jest jego odbudowa za pomocą korony protetycznej i wkładu koronowo-korzeniowego. Droższą opcją jest wstawienie licówek ceramicznych. Przy poważnych urazach przed założeniem korony protetycznej konieczne będzie leczenie kanałowe. 

Wyrwanie zęba 

Kiedy odbudowa zęba nie jest możliwa, konieczna jest jego ekstrakcja. Dzieje się tak, nie tyle w przypadku ukruszenia zęba, ile poważnych złamań, np. złamaniu środkowej części korzenia czy pionowego złamania zęba leczonego kanałowego. Wyrwanie zęba kosztuje 150-250 zł. Cena protezy jednego zęba (implantu) zaczyna się od 1500 zł, ale koszt wstawienia sztucznego zęba może sięgać nawet pięciu tysięcy. Na cenę implantów wpływa wiele czynników, m.in. metoda ich wszczepienia i materiał, z którego są wykonane. 

Plomba tymczasowa. Jak  samodzielnie wypełnić ukruszony ząb? 

Kiedy wypadnie plomba, należy jak najszybciej udać się do stomatologa. Jeśli jest to utrudnione, ponieważ ząb ukruszył się np. podczas urlopu w innym mieście, należy skorzystać z rozwiązania, jakim jest plomba tymczasowa. Tymczasowe wypełnienie zęba można dostać w aptece w cenie 30-35 zł. Ma postać pasty, której niewielką ilość należy nałożyć na ukruszone miejsce i poczekać, aż stwardnieje. Jest to rozwiązanie doraźne, które można stosować maksymalnie 28 dni.  

Źródła: 

1. Mędrzycka-Dąbrowska, W. Complications and implications of body piercing in the head and neck. Nursing Problems/Problemy Pielęgniarstwa, 22(4), 523-527. 

1. Wagner, K., Łaszkiewicz, J., & Bołtacz-Rzepkowska, E. (2019). Pionowe złamanie korzenia w zębach leczonych endodontycznie. Medical Tribune, (11).