Upadek z wysokości – udzielenie pierwszej pomocy

Upadki z wysokości mogą prowadzić do poważnych urazów, a nawet śmierci. W przypadku dzieci najczęściej występują urazy głowy, gdyż to właśnie ona jest najcięższą częścią ciała. U dorosłych konsekwencją upadku z wysokości może być uraz kręgosłupa, złamania kończyn oraz uszkodzenia narządów wewnętrznych. Jak powinna wyglądać w takiej sytuacji pierwsza pomoc?

Upadki z wysokości – jak ocenić obrażenia po wypadku?

Upadek z wysokości (ICD 10: W00-W19) to uraz związany z oddziaływaniem znacznej siły kinetycznej na ciało. Charakter oraz rozległość urazów zależą od takich czynników jak wysokość, z jakiej doszło do upadku, rodzaj podłoża, a także pozycji, jaką ciało przyjęło podczas upadku. Obrażeń może doświadczyć każda część ciała – głowa, kończyny górne i dolne, kręgosłup, klatka piersiowa czy narządy wewnętrzne.

Jak zawsze w przypadku udzielania pierwszej pomocy osobie poszkodowanej w wyniku wypadku – należy przede wszystkim upewnić się, że udzielenie pomocy nie wiąże się dla nas z żadnym ryzykiem. Po dokonaniu oceny własnego bezpieczeństwa trzeba zadzwonić pod numer alarmowy, a następnie podejść do osoby, która doświadczyła upadku z wysokości i sprawdzić, czy jest przytomna. Jeżeli poszkodowany jest przytomny – można zapytać o odczuwane dolegliwości, a także zlokalizować ewentualne urazy (złamania, krwawienia). Ważną kwestią jest pojawienie się zaburzeń czucia w kończynach lub brak możliwości ich poruszania – może to świadczyć o urazie kręgosłupa lub rdzenia kręgowego. W przypadku osoby nieprzytomnej podstawową czynnością jest ocena funkcji życiowych – oddechu oraz akcji serca.

Upadek z wysokości – pierwsza pomoc osobie przytomnej

Jak wygląda pomoc osobie, która upadła z wysokości i jest przytomna? Upadek z wysokości często wiąże się z urazami kręgosłupa i głowy – dlatego w przypadku osoby przytomnej najistotniejszą kwestią jest zadbanie o pozostawanie w bezruchu. Nie wolno jej nigdzie przenosić ani podnosić – wyjątkiem jest sytuacja, gdy poszkodowanemu zagraża niebezpieczeństwo podczas pozostawania w miejscu wypadku. Nawet, jeśli osoba poszkodowana zgłasza dobre samopoczucie i brak dolegliwości, dobrze jest nie pozwalać na wstawanie czy poruszanie się. Jeśli jest taka możliwość – należy unieruchomić głowę oraz odcinek szyjny kręgosłupa. Szczególnie ważne jest pozostawanie w bezruchu wówczas, gdy pojawią się takie symptomy mogące świadczyć o urazie kręgosłupa lub głowy jak:

• brak czucia w kończynach,
• brak możliwości poruszania kończynami,
• silne bóle i zawroty głowy,
• sączenie się jasnego płynu z uszu lub nosa.

Osoba udzielająca pomocy powinna pozostać przy osobie poszkodowanej do momentu przybycia służb ratowniczych i kontrolować jej stan. Gdy poszkodowany zacznie wymiotować, należy ostrożnie obrócić go na bok, podtrzymując głowę i odcinek szyjny kręgosłupa. Zapobiegnie to zadławieniu się wymiotami. Podobne postępowanie dotyczy krwawienia z jamy ustnej. W przypadku krwawienia z kończyny należy unieść ją nieco wyżej i zastosować opatrunek uciskowy z bandaża czy materiału. Krwawiące rany głowy także zabezpieczamy opatrunkiem. Gdy podejrzewamy złamanie kości – unieruchamiamy złamaną kończynę.

Upadek z wysokości – jak udzielić pierwszej pomocy osobie nieprzytomnej?

W przypadku osoby nieprzytomnej, pierwsza pomoc przy upadku z wysokości powinna rozpocząć się od oceny, czy występuje krwawienie. Jeżeli obecny jest krwotok – należy go zatamować przy pomocy opatrunku uciskowego. Po zatamowaniu krwawienia można przejść do oceny funkcji życiowych. Należy sprawdzić, czy osoba poszkodowana oddycha. Jeżeli tak, wówczas należy pozostawić taką osobę w zastanej pozycji i kontrolować oddech. Gdy na ustach pojawi się krew lub wymioty, chorego należy ostrożnie obrócić na bok. W przypadku braku oddechu konieczne jest rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej.

Bez względu na rodzaj i stopień obrażeń, zawsze należy pozostać z osobą poszkodowaną aż do momentu przybycia pogotowia, monitorując jej stan, starając się utrzymać ją w niezmienionym położeniu i chroniąc przed wyziębieniem (okrywając kocem czy folią termiczną).

Bibliografia:

1. Goniewicz M., Pierwsza pomoc. Podręcznik dla studentów. PZWL, 2012