Urlop ojcowski i urlop tacierzyński w 2020 roku

Współczesny ojciec jest obecny w życiu dziecka znacznie bardziej niż kilka dekad, a nawet kilka lat wcześniej. Za zmianami społecznymi idą zmiany prawne. Czym jest urlop ojcowski, a czym tacierzyński? Ile trwa, jak jest płatny, jak napisać wniosek? Podpowiadamy.

Urlop tacierzyński a urlop ojcowski

Czy urlop ojcowski i urlop tacierzyński to jest to samo? Nie. To dwa różne urlopy. Mają inny wymiar, jeśli chodzi o czas trwania.

Urlop ojcowski to zaledwie 2 tygodnie. Można wykorzystać go w ciągu 24 miesięcy, czyli 2 lat od dnia narodzin dziecka. Ojciec ma do wyboru: albo pełne dwa tygodnie za jednym zamachem, albo dwie części urlopu po 7 dni, wykorzystywane osobno.

Urlop ojcowski jest płatny, pracownik otrzymuje 100 proc. Wynagrodzenie za urlop ojcowski nazywane jest – paradoksalnie – zasiłkiem macierzyńskim.

Natomiast urlop tacierzyński to „męski” odpowiednik urlopu macierzyńskiego. Jest płatny analogicznie do urlopu macierzyńskiego, czyli 100 proc. Przysługuje ojcom na takich samych zasadach jak matkom urlop macierzyński.

WAŻNE: rodzice mogą być jednocześnie na urlopach ojcowskim i macierzyńskim, ale nie mogą być jednocześnie na urlopach tacierzyńskim i macierzyńskim. Tacierzyński to macierzyński przekazany przez matkę ojcu dziecka/dzieci.

– Niestety, wciąż większość obowiązków, jeśli chodzi o opiekę nad dziećmi, spoczywa na barkach kobiet – podkreśla pracownik socjalny Paulina Świderska. – Większość mężczyzn wciąż nie należycie się angażuje. Wynika to nie tylko z ich niechęci, ale czasem również z postaw i zachowań samych kobiet.

– Kobiety powinny pozwolić sobie na odpoczynek i zaufać partnerowi w kwestii opieki nad dzieckiem – zwraca uwagę specjalistka. – Współcześnie kobiety, które zostają mamami, próbują sprostać wymaganiom społeczeństwa. Próbują być perfekcyjne, zorganizowane. Często przekłada się to na partnera, który chciałby pomoc przy dziecku, jednak zdaniem mam, nie posiada niezastąpionego macierzyńskiego instynktu.

– Sugerowałabym, aby kobiety z dużą dozą cierpliwości podchodziły do każdego zadania i doceniały swojego mężczyznę, dzięki temu będzie on chętniej zajmował się dzieckiem – radzi pracownik socjalny Paulina Świderska. – Ten czas można wykorzystać na kawę z przyjaciółką, bieganie czy poczytanie książki. Zaufajmy partnerom, oni naprawdę potrafią sobie świetnie radzić!

Urlop tacierzyński i ojcowski – kryteria przyznawania

Zarówno urlop tacierzyński, jak i ojcowski przysługują osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę.

Na umowie o dzieło lub umowie zleceniu, nie można wziąć urlopu tacierzyńskiego. Wyjątek stanowi sytuacja, w której przez świeżo upieczonego tatę opłacane było dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, przez co najmniej 90 dni wstecz. Dzięki temu może skorzystać z takiego urlopu również tata na własnej działalności gospodarczej.

WAŻNA UWAGA: z urlopu tacierzyńskiego ojciec może skorzystać tylko ojciec dziecka, którego matce przysługuje urlop macierzyński. Jeśli matka nie była aktywna zawodowo lub pracowała na umowie o dzieło bez opłaconych składek, ojciec nie może skorzystać z tacierzyńskiego, nawet jeśli ze swojej strony spełnia kryteria.

Urlop tacierzyński – to przejęcie przez ojca części niewykorzystanego urlopu macierzyńskiego. Przysługuje tylko mężczyźnie, którego żona lub partnerka zrezygnuje ze swojego urlopu macierzyńskiego.

Urlop ojcowski przysługuje każdemu tacie, niezależnie od tego, czy mama korzysta z urlopu macierzyńskiego.

Długość urlopu tacierzyńskiego, inne urlopy dla taty

Na jakie dni wolne może liczyć szczęśliwy świeżo upieczony tata?

• Urlop okolicznościowy po urodzeniu dziecka ma wymiar 2 dni.
• Urlop ojcowski ma wymiar 14 dni. Urlop ojcowski jest udzielany niezależnie od tego, czy matka dziecka jest na urlopie macierzyńskim.
• Urlop tacierzyński to oddany przez matkę urlop macierzyński. Rodzice mogą tylko wymiennie korzystać z tych urlopów. Wymiar tacierzyńskiego to 6 tygodni, o ile tyle tygodni nie wykorzystała matka dziecka.

Urlop macierzyński to obecnie 20 tygodni, z czego 14 tygodni jest obowiązkowe do wykorzystania dla matki.

W przypadku ciąż mnogich wydłuża się okres urlopu macierzyńskiego i tacierzyńskiego.

Dla taty to wydłużenie urlopu w przypadku bliźniaków – do 17 tygodni,

do 19 tyg. w przypadku trojaczków,

21 tyg. – jeśli na świat przyjdą czworaczki,

23 tyg. – pięcioraczki lub więcej.

Analogicznie jest również w przypadku dzieci adoptowanych. Nie muszą być wówczas to dzieci z ciąży mnogiej, ale kilkoro dzieci przyjętych jednocześnie na wychowanie.

• Możliwe jest również skorzystanie z urlopu wychowawczego przez ojca dzieci. W przeciwieństwie do poprzednich rodzajów urlopów wychowawczy nie jest płatny, choć zapewnia, że w tym czasie tata będzie miał opłacone składki.

Osoby, które otrzymują zasiłki rodzinne, mogą starać się o dodatek na czas urlopu wychowawczego w wysokości 400 zł/miesięcznie, niezależnie od liczby dzieci pozostających pod opieką.

Urlop tacierzyński i urlop ojcowski – jak złożyć wniosek

• Wniosek o urlop ojcowski składamy na co najmniej 7 dni przed jego planowanym rozpoczęciem.

W treści podajemy: dane ojca, datę narodzin i dane dziecka, informację o tym, jaki czas urlopu zostanie wykorzystany i ewentualnie jaki czas już był wykorzystany w przeszłości.

Co załączyć? Odpis aktu urodzenia dziecka lub dzieci – oryginał lub kopię

Postanowienie sądu w przypadku przysposobienia dziecka – kopia

Pobierz WZÓR WNIOSKU O URLOP OJCOWSKI

Wniosek o urlop ojcowski

• Wniosek o urlop tacierzyński składa się na co najmniej 14 dni przed jego planowanym rozpoczęciem.

Pracodawca zawsze musi udzielić urlopu tacierzyńskiego. Wniosek nie może zostać odrzucony.

Ojciec do swojego wniosku o tacierzyński powinien dołączyć odpis aktu urodzenia dziecka oraz zaświadczenie od pracodawcy matki, z podaną datą zaprzestania korzystania z urlopu macierzyńskiego, a także odpowiednie druki: ZUS-3, ZUS Z-3a lub ZUS Z-3b.

W tym samym czasie matka dziecka składa na co najmniej 7 dni przed powrotem do pracy powiadomienie o tym fakcie oraz oświadczenie z zaznaczeniem daty, od kiedy rezygnuje z urlopu macierzyńskiego.

Należy załączyć zaświadczenie od pracodawcy ojca dziecka o udzieleniu urlopu tacierzyńskiego. Jeśli ojciec prowadził swoją działalność, załączamy informację o dacie przerwania działalności. Od tego momentu ojciec korzysta z zasiłku tacierzyńskiego.

Ojciec może wziąć urlop tacierzyński również, jeśli matka dziecka będzie hospitalizowana, przez co nie będzie mogła sprawować opieki nad dzieckiem. Wówczas do wniosku powinno dodatkowo być załączone zaświadczenie ze szpitala z datą przyjęcia pacjentki.

Pobierz WZÓR WNIOSKU O URLOP TACIERZYŃSKI

Wniosek o urlop tacierzyński

Zasiłek tacierzyński i zasiłek ojcowski. Zmiany w przepisach

Zasiłek tacierzyński, podobnie jak zasiłek macierzyński, wynosi 100 proc. Pamiętaj, że jeśli pracujesz na podstawie systemu prowizyjnego, jest to 100 proc. podstawy wymiaru, czyli przeciętnego wynagrodzenia wypłacanego przez ostatnie 12 miesięcy przed skorzystaniem z urlopu.

Pieniądze w czasie tacierzyńskiego otrzymujesz z ZUS, a nie od pracodawcy. Pracownika na tacierzyńskim, podobnie jak pracownicy na macierzyńskim, nie można zwolnić.

Zasiłek ojcowski również wynosi 100 proc. podstawy wymiaru.

Obecnie trwają prace nad formalnym stworzeniem nowego typu urlopu dla ojca. Parlament Europejski w kwietniu 2019 uznał, że należy ujednolicić przepisy dotyczące urlopów dla ojców i dla matek. W razie wszystkich aprobaty krajów członkowskich Unii Europejskiej dwumiesięczny urlop rodzicielski będzie przysługiwać młodym ojcom od początku 2022 roku.

Dotychczasowe ustalenia były korzystniejsze dla matek, jeśli chodzi o czas spędzony z dzieckiem, ale w efekcie przyczyniały się do utrudnień dla kobiet na rynku zawodowym. Parlament Europejski dąży do zrównania szans oraz przywilejów związanych z rozwojem zawodowym i sytuacją rodzinną, niezależnie od płci.

Aktualizacja: Zgodnie z nowymi przepisami unijnymi w każdym kraju członkowskim obowiązywać będzie dwumiesięczny urlop rodzicielski dla ojców. Nie będzie możliwe przekazanie tego urlopu matce dziecka. W Polsce przepis powinien obowiązywać nie później niż w 2023 roku.