Uroflowmetria – opis badania i przygotowanie

Uroflowmetria to jedno z najpopularniejszych badań urologicznych. Polega na pomiarze przepływu moczu przez cewkę, a także jego objętości.

Jak wygląda przebieg uroflowmetrii?

Aby badanie było miarodajne, należy zapewnić pacjentowi możliwie najbardziej intymne warunki. Stres wyraźnie zaburza wyniki uroflowmetrii, więc w skrajnych wypadkach, u osób odczuwających duże skrępowanie przy oddawaniu moczu, można przeprowadzić ją we własnym domu pacjenta.

Badanie polega na oddaniu moczu do przepływomierza, przypominającego zwykłą toaletę. Pacjent wciska przycisk, opróżnia pęcherz i ponownie wciska przycisk. Urządzenie analizuje strumień moczu – jego objętość i krzywą przepływu. Dane zostają przesłane do urologa, który na ich podstawie wystawia diagnozę.

Jak przygotować się do badania?

Na dwie godziny przed zaplanowaną uroflowmetrią należy wypić co najmniej litr płynu. Badaniu nie trzeba poddawać się na czczo, ale stolec może zaburzyć wyniki uroflowmetrii, jeśli jest to więc możliwe, należy zrobić kupę na trzy godziny przed badaniem.

Uroflowmetrię można przeprowadzić dopiero po dwóch tygodniach po antybiotykoterapii. Oddawać powinno się co najmniej 150ml moczu – przy mniejszej ilości badanie będzie niemiarodajne. Także miesiączka wyklucza wykonanie uroflowmetrii.

Wskazania do uroflowmetrii

Wskazaniami do wykonania uroflowmetrii mogą być:

• Częstomocz;
• Trudność w rozpoczęciu oddawania moczu;
• Problemy z opróżnianiem pęcherza;
• Stwierdzone uchyłki pęcherza moczowego;
• Nietrzymanie moczu;
• Zaleganie moczu w pęcherzu po mikcji;
• Nagłe parcia na mocz.

Na konieczność przeprowadzenia badania powinien zwrócić uwagę lekarz urolog.

Normy przepływu moczu i interpretacja wyników

Poprawne wyniki uroflometrii zależą od wieku i płci.

• 4-7 lat – średnia prędkość przepływu u dziewcząt i chłopców 10 ml/sek;
• 8-13 lat – średnia prędkość przepływu: dziewczęta 15 ml/sek, chłopcy 12 ml/sek;
• 14-45 lat – średnia prędkość przepływu: kobiety 18 ml/sek, mężczyźni 21 ml/sek;
• 46-65 lat – średnia prędkość przepływu: kobiety 18 ml/sek, mężczyźni 12 ml/sek;
• 66-80 lat – średnia prędkość przepływu: kobiety 18/ml/sek, mężczyźni 9 ml/sek.

Przepływ moczu zmienia się w czasie, rysując krzywą przepływu. To od jej wyglądu może zależeć ostateczna diagnoza.

Rodzaje krzywych przepływu moczu

1. Krzywa prawidłowa. Nie ma jednoznacznej reguły definiującej normalną krzywą przepływu. Maksymalna ilość moczu wydalanego na sekundę różni się w zależności od płci, wieku i objętości moczu, który oddaje pacjent. Na prawidłowej krzywej zazwyczaj widać, jak strumień szybko osiąga swoje maksymalne tempo przepływu i później opada.
2. Krzywa spłaszczona. Spłaszczona krzywa przepływu jest charakterystyczna u pacjentów z przeszkodami podpęcherzowymi. Średnia przepływu jest niższa niż poprawny wynik dla danego wieku i płci. Pacjent potrzebuje więcej czasu, aby opróżnić pęcherz. Spłaszczona krzywa przepływu jest sygnałem do wszczęcia dalszej diagnostyki.
3. Krzywa płaska. Płaska i bardzo wydłużona krzywa przepływu. Pacjent oddaje moc bardzo długo, wąskim strumieniem. Płaska krzywa jest charakterystyczna przy zwężeniu zespolenia pęcherzowo-cewkowego.
4. Krzywa nieregularna. Wykres wznosi się i opada. Najczęściej przyczyną jest wspomaganie problemów z wydalaniem moczu poprzez parcie całym brzuchem. Możliwą diagnozą jest osłabiona kurczliwość wypieracza.
5. Krzywa zębata. Wykres wznosi się na bardzo niewielką wysokość, opada do zera i znowu się wznosi. Możliwość wystąpienia różnych patologii skutkujących podwyższonym ciśnieniem pęcherzowym, w tym dyssynergii wypieraczowo-zwieraczowej.
6. Krzywa wysoka. Bardzo szybkie oddawanie moczu, o wysokim tempie przepływu maksymalnym. Możliwa nadaktywność wypieracza.

Nieprawidłowa uroflowmetria

Nieprawidłowa uroflowmetria może być przesłanką do dalszej diagnostyki. W szczególności lekarz może zalecić badanie urodynamiczne – badanie przepływu moczu przez cewnik oraz towarzyszącemu mu ciśnienia w odbycie, cytoskopię, czyli wziernikowanie pęcherza moczowego, a także USG pęcherza.

Większość nieprawidłowości związanych z oddawaniem moczu koryguje się za pomocą prostych zabiegów, takich jak np. podwieszanie cewki moczowej za pomocą taśmy. Zarówno uroflowmetria, jak i większość zabiegów urologicznych są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Uwaga! Powyższy artykuł nie powinien zastąpić diagnozy i interpretacji wyników przez lekarza. W razie problemów związanych z oddawaniem moczu, warto zwrócić się do urologa.

Źródła:

1. Practical uroflowmetry. T.R. Jarvis, L. Chan, V. Tse. BJU International 2012; 110(suppl. 4): 28-29
2. Chrzan R., Apoznański W., Czernik J., Konstytucja ciała a parametry przepływu cewkowego u dzieci, „Advances in Clinical and Experimental Medicine”, 2004, 13(3)
3. Auger J, Webster G: The artificial urinary sphincter for post prostatectomy incontinence: implantation and salvage variables and lessons. AUA Update Series2 005, 24,350-355