Wargi sromowe – rodzaje i dolegliwości z nimi związane

Wargi sromowe pełnią funkcje ochronne wobec wewnętrznych narządów płciowych. Zdarza się jednak, że to ich budowa lub funkcjonowanie związane są z dyskomfortem, który wynikać może np. z wad anatomicznych lub chorób wywołujących objawy takie jak świąd lub pieczenie. W artykule opisaliśmy prawidłowy wygląd warg sromowych oraz możliwe przyczyny dolegliwości związanych z tymi strukturami anatomicznymi.

Wargi sromowe – jak powinny wyglądać?

W budowie anatomicznej wyróżniamy dwa rodzaje warg sromowych – wargi sromowe większe i mniejsze. Należą one do żeńskich zewnętrznych narządów płciowych.

Wargi sromowe większe są zbudowane z dwóch podłużnych fałdów skórnych pokrytych naskórkiem. U młodych kobiet ściśle do siebie przylegają, z wiekiem mogą tracić napięcie i w związku tym luźno zwisać. Zewnętrzna część warg sromowych większych jest wypukła, pokryta skórą. Pod warstwą skórną znajdują się gruczoły i mieszki włosowe. Powierzchnia wewnętrzna warg sromowych jest równa lub nieznacznie wklęsła, wilgotna. Wyglądem przypomina błonę śluzową.

Cienkie fałdy skóry niepokryte włosami, widoczne po rozchyleniu warg sromowych większych nazywane są wargami sromowymi mniejszymi. Prawidłowo zabarwione mają barwę różowoczerwonawą. Wargi sromowe mniejsze mogą wystawać znad warg sromowych większych – w takiej sytuacji nabłonek, który je pokrywa rogowacieje, a ich barwa staje się ciemna. Struktury te z obu stron ograniczają przedsionek pochwy. Ich tylna część łączy się z wędzidełkami warg sromowych, natomiast z przodu obie wargi dzielą się na dwa ramiona – boczne tworzą napletek łechtaczki, a środkowe – wędzidełko łechtaczki.

Nieprawidłowości w budowie i choroby warg sromowych

Wygląd warg sromowych stanowi cechę osobniczą, ich budowa może być charakterystyczna dla każdej kobiety, ponieważ zależy od wielu czynników, m.in. uwarunkowań genetycznych, przebytych porodów, przejścia przewlekłych infekcji intymnych. O ile budowa warg sromowych nie powoduje dyskomfortu i odczuwania dolegliwości, ich anatomię określa się jako prawidłową.

Zdarza się jednak, że powstające zmiany w wyglądzie warg sromowych lub inne symptomy mogące sugerować występowanie nieprawidłowości w funkcjonowaniu tych narządów budzą niepokój kobiet. Wśród problemów związanych z tymi strukturami anatomicznymi, które bywają zgłaszane na wizytach u ginekologa, wyróżnić można:

• przerost warg sromowych mniejszych,
• swędzenie warg sromowych,
• występowanie opryszczki tych narządów.

W dalszej części artykułu opiszemy możliwe przyczyny występowania wymienionych wyżej objawów lub schorzeń.

Zobacz także: Jakie są objawy raka sromu?

Przerost warg sromowych mniejszych

Wargi sromowe mniejsze określane są jako przerośnięte, jeśli ich długość od postawy wynosi więcej niż 4 cm. Do przyczyn tego problemu zalicza się m.in. wrodzone wady rozwojowe lub czynniki mechaniczne, np. liczne porody. Przerost warg sromowych może powodować powstawanie otarć, odczuwanie bólu oraz sprzyjać występowaniu infekcji intymnych. Jeśli problem ten ma negatywny wpływ na zdrowie, lekarz zalecane jest wykonanie labioplastyki – zabiegu chirurgicznego polegającego na nadaniu prawidłowej budowy wargom sromowym.

Świąd warg sromowych

Odczuwanie swędzenia w okolicy warg sromowych może mieć różne przyczyny. Do występujących najczęściej powodów tego problemu zalicza się:

• upławy pojawiające się w wyniku zakażeń (m.in. grzybicy warg sromowych, rzęsistkowicy, chlamydiozy),
• kontaktowe zapalenie skóry i błon śluzowych, powstające na skutek drażniącego lub alergizującego działania czynników, takich jak np. mydła, środki do higieny, podpaski, lateks (wargi sromowe mogą być w tej sytuacji także opuchnięte),
• choroby dermatologiczne zlokalizowane w tej okolicy,
• czynniki psychogenne.

Najważniejsze w postępowaniu przy pojawieniu się świądu warg sromowych jest ustalenie źródła tego problemu. Podjęcie odpowiedniego leczenia schorzenia podstawowego zwykle wystarcza, by wyeliminować problem.

Opryszczka

Obecność na wargach sromowych pęcherzykowatych wykwitów może świadczyć o występowaniu jednej z najbardziej powszechnych chorób wirusowych przenoszonych drogą płciową – opryszczki warg sromowych. Pojawienie się małych pęcherzyków wypełnionych treścią surowiczą w przebiegu zakażenia poprzedzone jest odczuwaniem objawów, takich jak pieczenie i swędzenie. Powstające po 2-3 dniach pęcherze ulegają przekształceniu w bolesne nadżerki, które mogą pokrywać się strupem. Zmiany następnie goją się, nie pozostawiając blizn. Niestety, po wyleczeniu i okresie bezobjawowym opryszczka warg sromowych ma tendencję do nawracania.

Różnorodność możliwych przyczyn występowania opisanych schorzeń warg sromowych powoduje, że ich leczenie wymaga odpowiedniej diagnostyki. W przypadku niektórych z chorób, takich jak np. opryszczka, wczesne rozpoczęcie leczenia znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia nawrotów. W związku z tym, w przypadku pojawienia się wspomnianych nieprawidłowości, zalecana jest wizyta u lekarza – przedstawione w artykule informacje nie mogą zastępować konsultacji ze specjalistą.

Źródła:

1. Bruska M. (2006) Anatomia czynnościowa i topograficzna narządów płciowych w: Opala T. (red.) Podręcznik dla położnych, pielęgniarek i fizjoterapeutów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
2. Bochenek A., Reicher M. (2014) Anatomia człowieka. Tom 2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
3. Jarząbek-Bielecka G., Kędzia W., Friebe Z. i wsp. (2015) Seksuologiczne i ginekologiczne problemy u pacjentek z przerostem warg sromowych mniejszych – z uwzględnieniem pacjentki z zespołem Freemana-Sheldona, Seksuologia Polska, 13(1): 36-40.
4. Błaszczyk-Kostanecka M., Wolska H. (red.) (2017) Dermatologia w praktyce, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.