Węgiel aktywny na biegunkę – skuteczny sposób na zatrucia pokarmowe

Lecznicze właściwości węgla znane są od lat. Chociaż obecnie to nieco zapomniany preparat, wciąż stanowi bezpieczną i tanią alternatywę dla innych leków. W jaki sposób stosować węgiel aktywny na biegunkę, żeby był skuteczny? Jak działa i czy można go podawać dzieciom?

Jak działa węgiel aktywny?

Węgiel aktywny (a właściwie aktywowany) ma silne właściwości adsorpcyjne. To oznacza, że potrafi wiązać na swojej powierzchni różne substancje chemiczne i biologiczne. Jego struktura przypomina gąbkę – ma dużo pustych przestrzeni, które zwiększają cenną powierzchnię zdolną do adsorpcji toksyn. I tak samo, jak gąbka potrafi wchłonąć zaskakująco dużo wody, tak węgiel wiąże ze sobą ogromne ilości substancji. Powodem jest to, że nie wchłania się z przewodu pokarmowego, a działa jedynie w obrębie żołądka i jelit.

Węgiel aktywny na biegunkę i nie tylko

Czy węgiel jest na biegunkę? Tak, ponieważ potrafi związać i zneutralizować toksyny, które ją wywołują. Ale to nie wszystko, bo powleka też błony śluzowe przewodu pokarmowego warstwą ochronną. Zapobiega w ten sposób wchłanianiu się toksyn do krwiobiegu. Węgiel aktywny może zaadsorbować m.in.:

• bakterie i produkowane przez nie toksyny,
• produkty gnilne,
• gazy jelitowe,
• leki,
• inne substancje nasilające perystaltykę jelit.

Możesz go zażyć także wtedy, gdy męczą cię wzdęcia czy niestrawność. Węgiel wiąże wodór, który jest jednym z gazów powstających w trakcie trawienia w jelitach. Wzdęcia wynikają m.in. z jego nadmiernych ilości. Oprócz tego może być pomocny w zatruciu niektórymi lekami i innymi substancjami chemicznymi. Wykazuje największą skuteczność, jeśli przyjmie się go do 2 godzin po zażyciu toksycznej dawki.

Jak stosować węgiel na biegunkę?

Na biegunkę węgiel aktywny zadziała najszybciej, jeśli rozkruszysz tabletki przed połknięciem. Powstały proszek możesz zawiesić w wodzie, żeby był łatwiejszy do przyjęcia. Tabletki można także rozgryźć bezpośrednio w ustach. Uważaj jednak, żeby nie zadławić się przełykanym proszkiem. Jeśli nie chcesz pić zawiesiny z węgla, możesz wymieszać go z wodą do konsystencji papki.

Dawkowanie węgla na biegunkę

W aptece znajdziesz sporo preparatów zawierających węgiel aktywny. Podczas wyboru zwróć uwagę na to, od jakiego wieku i w jakiej ilości można podawać dany środek. Niektóre są przeznaczone wyłącznie dla dorosłych, a inne również dla dzieci. Na dodatek medykamenty z węglem różnią się także jego dawką w 1 tabletce czy kapsułce.

Jak go stosować? Dorośli i dzieci powyżej 12 lat powinni zażyć 4 gramy (zazwyczaj to kilkanaście tabletek) na raz. Dawkę można powtarzać co kilka godzin. Z kolei w przypadku niestrawności i wzdęć jedna porcja węgla to ok. 1 g (zazwyczaj 3-4 tabletki). Możesz przyjmować ją w kilkugodzinnych odstępach czasowych aż do ustąpienia objawów. Dla dzieci poniżej 12 lat, węgiel może być podawany w dawce ok. 2-4 g, w zależności od nasilenia objawów.

W przypadku poważnych zatruć dawkowanie jest znacznie większe, jednak w takiej sytuacji należy zwrócić się po pomoc do specjalisty. Węgiel aktywny nie wyłapuje wszystkich leków i substancji chemicznych, więc nie zawsze będzie skuteczny.

Kiedy trzeba uważać, stosując węgiel aktywny na biegunkę?

Węgiel nie działa wybiórczo wyłącznie na szkodliwe substancje. Może także wiązać leki, które przyjmujesz przewlekle lub doraźnie. Dlatego zachowaj co najmniej dwie godziny odstępu pomiędzy zażyciem węgla, a wszelkich innych preparatów.

Ogranicza on działanie m.in.:

• leków na nadciśnienie,
• antydepresantów,
• leków przeciwbólowych, np. paracetamolu,
• niektórych antybiotyków,
• leków na cukrzycę.

Nie podawaj go osobie, która nie jest w pełni przytomna. Taka sytuacja stwarza ryzyko zachłyśnięcia! Oprócz tego nie zaleca się przyjmować węgiel w przypadku nawracających wymiotów oraz jeśli pojawiło się krwawienie z przewodu pokarmowego.

Czy węgiel aktywny może wywołać działania niepożądane?

Tak, ale to rzadkie przypadki. Węgiel może wywołać wymioty, zwłaszcza u dzieci. Z kolei jego duże dawki mogą przyczynić się do wystąpienia zaparć. Oprócz tego barwi stolec na czarno – to normalne zjawisko i nie stanowi powodu do niepokoju.

Jeśli stosujesz węgiel aktywny na biegunkę przez 2 dni i nie widzisz żadnej poprawy, skonsultuj się z lekarzem. Być może jej przyczyna leży gdzieś indziej. Pamiętaj też o uzupełnianiu płynów – im silniejsza biegunka, tym większe ryzyko odwodnienia organizmu.

Bibliografia: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482294/ [dostęp: 16.08.2023] 
2. Słomka M., Małecka-Panas E., Wzdęcia i odbijania, Pediatria i Medycyna Rodzinna 2011, 7(1): 30-34. 
3. Zellner T., Prasa D., Färber E., Hoffmann-Walbeck P., Genser D., Eyer F., The use of activated charcoal to treat intoxications. Deutsches Aerzteblatt International 2019, 116(18): 311-317.