Wielowodzie, czyli nadmiar wód płodowych – przyczyny, objawy, zagrożenia, sposoby leczenia

Wielowodzie, czyli nadmiar wód płodowych w ciąży, zdarza się stosunkowo rzadko. Przyczyny wielowodzia nie zostały do tej pory dokładnie poznane, zwłaszcza że dotyczy ono około 2% kobiet. Wielowodzie jest stanem niebezpiecznym dla dziecka, jednak lekarz, po odpowiedniej diagnozie, jest w stanie zapobiec powikłaniom.

Wykrycie wielowodzia jest dosyć proste, jeśli chodzi o diagnostykę, ponieważ wystarczy zwykłe badanie USG. Jeśli ginekolog zauważy nieprawidłowości, to konieczna jest ścisła kontrola matki. W przypadku, w którym lekarz stwierdzi wielowodzie pod koniec ciąży, można zdecydować się na przyspieszenie porodu.

Wielowodzie w ciąży: przyczyny i objawy

Trudno jest wyróżnić główne przyczyny wielowodzia, jednak zwykle wymienia się:

• wady płodu (zespół Edwardsa, bezmózgowie, toksoplazmoza wrodzona),
• wielowodzie a zespół Downa: istnienie u płodu zespołu Downa może także być przyczyną wielowodzia,
• cukrzycę u matki,
• konflikt serologiczny,
• ciążę mnogą.

Warto jednak zaznaczyć, że nawet w 50–60% przypadków wielowodzia przyczyny są nieznane. Jeśli chodzi o objawy wielowodzia, to zwykle mówi się o nadmiernej wielkości brzucha przyszłej mamy, a także powiększonej macicy. Kobiety z wielowodziem skarżą się często na ból brzucha lub nadmierną ruchliwość płodu czy trudności w oddychaniu. Oczywiście takie objawy mogą być naturalne w przypadku niektórych kobiet (na przykład w sytuacji ciąży mnogiej), jednak zawsze konieczne jest badanie u lekarza. Dużo bardziej widoczne są objawy wielowodzia ostrego, które wiąże się z dusznościami, obrzękiem płuc, niewydolnością układu pokarmowego, bolesnością brzucha – na przykład przy dotyku. W każdym przypadku ginekolog powinien wykonać badanie USG, podczas którego oceni ilość płynu owodniowego – o wielowodziu mówi się w sytuacji, w której jego ilość przekroczy dwa litry.

Skutki wielowodzia dla dziecka, wielowodzie a poród

Wielowodzie może, niestety, wywołać różnego rodzaju powikłania u dziecka. Przede wszystkim może być to przedwczesne odklejenie się łożyska, a co za tym idzie – przedwczesny poród. Ponadto dziecko przez nadmiar płynu owodniowego może źle się ułożyć. Inną konsekwencją wielowodzia jest niedotlenienie dziecka lub wypadnięcie pępowiny. Wielowodzie jest wskazaniem do cesarki, chociaż możliwy jest także poród naturalny. Co ważne, sprawa związana z porodem naturalnym lub z cesarskim cięciem zależy w dużej mierze od decyzji lekarza oraz indywidualnych predyspozycji pacjentki. Niestety, wielowodzie w ciąży wiąże się ze zwiększoną umieralnością płodu oraz z problemami w trakcie porodu. Ponadto już po porodzie możliwe jest wystąpienie bardzo silnego krwawienia u kobiety, które jest już bezpośrednim zagrożeniem życia. Krwawienie związane jest z szybkim obkurczaniem się macicy. Właśnie dlatego ogromne znaczenie mają odpowiednia diagnostyka oraz leczenie.

Czy wielowodzie można leczyć?

W przypadku wielowodzia postępowanie zależy od przyczyny. Oznacza to, że na przykład u kobiet z cukrzycą lekarz powinien starać się unormować poziom cukru. Z kolei w przypadku konfliktu serologicznego ginekolog musi skoncentrować się na tym problemie. W niektórych przypadkach wielowodzia leczenie polega tylko na monitorowaniu płynu owodniowego oraz zachęceniu matki do leżenia i odpoczywania przez resztę ciąży. Jeśli poziom płynu owodniowego nie podnosi się, lekarz może zdecydować się tylko na leczenie zachowawcze oraz ciągłe monitorowanie stanu kobiety. Największy problem wiąże się z bardzo szybkim wzrostem objętości płynu owodniowego. W przypadku, w którym wielowodzie wystąpi pod koniec 3. trymestru, możliwe jest wcześniejsze zakończenie ciąży. W niektórych sytuacjach konieczne jest leczenie inwazyjne, czyli odbarczanie płynu owodniowego poprzez amniopunkcję. Metoda ta polega na nakłuciu igłą jamy owodni, aby spuścić płyn owodniowy. Zabieg amniopunkcji prowadzi do zmniejszenia ilości płynu owodniowego, a metodę tę stosuje się w połączeniu z badaniem USG, aby lekarz mógł kontrolować przebieg leczenia. Dzięki amniopunkcji możliwa jest trwała poprawa stanu kobiety oraz dziecka. W niektórych przypadkach wielowodzia możliwe jest wyeliminowanie czynników sprawczych, dzięki czemu ciąża oraz poród przebiegają bez komplikacji.