Witamina B2 – ważna nie tylko dla zdrowej skóry! Gdzie jej szukać?

O witaminie B2 zrobiło się głośno, gdy w 1933 roku biochemik Richard Kuhn wyizolował związek z drożdży, białka jaja i serwatki mleka. Wówczas zrozumiano, że to właśnie ryboflawina, a właściwie jej niedobory w diecie doprowadzają do bolesnych zajadów czy stanów zapalnych rogówki. Kto jest szczególnie narażony na jej hipowitaminozę? Jak rozpoznać, że organizmowi brakuje witaminy B2?

Czym jest witamina B2? 

Witamina B2, czyli ryboflawina jest związkiem należącym do grupy flawinów, charakteryzujących się żółtym kolorem. Stąd też nazwa flavus, po łacinie oznaczająca „żółty”. Z chemicznego punktu widzenia witamina B2 jest związkiem, który zawiera pierścień dimetyloizoalloksazyny wiążący rybitol (alkohol pięciowęglowy), będący podstawowym elementem budowy tego związku. Ponadto stanowi substrat syntezy FMN (mononukleotydu flawiny) i FAD (dinukleotydu flawoadeninowego), czyli flawoprotein. Dlatego też mówi się o aż trzech postaciach witaminy B2: 

• ryboflawina w wolnej postaci, 
• FMN, 
• FAD. 

Ryboflawina, podobnie jak inne witaminy grupy B (a także witamina C) rozpuszcza się w wodzie. Nie jest więc kumulowana w organizmie, lecz w razie dostarczenie organizmowi zbyt dużej dawek zostaje wydalona wraz z moczem.

Szlak metaboliczny witaminy B2 i jej funkcje 

Witamina B2 pochłania promieniowanie fioletowe o długości fali 450 nm. Po utlenieniu zaczyna intensywnie fluoryzować. Co ciekawe, związek zachowuje stabilność podczas obróbki termicznej, jednak jest wyjątkowo mało odporny na działanie światła. Po ekspozycji na nie ulega degradacji. 

Witamina B2, co zaznaczono wyżej, pełni funkcję substratu dla syntezy FMN i FAD. Dlaczego procesy te są tak istotne? Otóż FMN i FAD są enzymami oksydoredukcyjnymi, a więc uczestniczą w procesie redukcji i utleniania szlaków metabolicznych węglowodanów, tłuszczy, białek. Do tego metabolizują przyjmowane leki, a także witaminę B3, B6 i B9.  

W przeciwieństwie do witaminy B12, która jest wchłaniana w końcowym odcinku, witamina B2 jest przyswajana z górnego odcinka jelita cienkiego. Gdy wraz z krwią zostanie przetransportowana do tkanek, ulega przekształceniu do postaci FMN i FAD. 

W czym jest witamina B2? 

W prawidłowo zbilansowanej diecie podaż witaminy B2 jest utrzymana na właściwym poziomie. Jeśli jednak stosujesz dietę eliminacyjną, aby zredukować masę ciała (bez porozumienia z dietetykiem), uprawiasz intensywne dyscypliny sportu albo nadużywasz alkoholu, wówczas twój organizm może potrzebować większych dawek ryboflawiny. Witaminę B2 znaleźć możesz przede wszystkim w produktach mlecznych oraz warzywach: 

Zapotrzebowanie na witaminę B2 

Zapotrzebowanie na witaminę B2 zmienia się wraz z wiekiem. Jest ponadto zależne od płci. Dzienne zalecane spożycie (RDA) ryboflawiny wynosi w przypadku dorosłych mężczyzn 1,3 mg/dobę. Kobiety powinny natomiast zadbać o podaż 1,1 mg/dobę. Jeśli jednak są w ciąży, wówczas RDA jest nieco wyższe i wynosi 1,4 mg/dobę, natomiast w okresie karmienia piersią 1,6 mg/dobę. 

W przypadku dzieci i młodzieży, począwszy od narodzin, RDA wynosi:  

Normy witaminy B2 

Nie ma jednolitych norm dotyczących stężenia witaminy B2 we krwi. W zależności od przyjętych w laboratorium metod analitycznych wartości referencyjne mogą się nieznacznie różnić. Czasami może być to zakres 136–470 μg/l, a innym razem 180–295 μg/l. Dlatego, jeśli zdecydujesz się wykonać badanie, odnoś uzyskane wyniki wyłącznie do wartości referencyjnych podanych na wydruku laboratoryjnym. Twój lekarz również będzie się nimi posługiwać.

Jak objawia się niedobór witaminy B2 w organizmie? 

Hipowitaminoza witaminy B2 występuje przede wszystkim u osób stosujących restrykcyjne i nieprawidłowo zbilansowane diety, nadużywająccyh alkoholu, a także u seniorów, ze względu na pogarszające się wchłanianie substancji odżywczych z jelit oraz pogorszenie apetytu. Niedobory mogą powstać też na skutek długotrwałego i silnego stresu oraz przez obciążającą fizycznie pracę. 

Niedobór witaminy B2 możesz rozpoznać po: 

• pękających kącikach ust (tzw. zajadach), 
• stanach zapalnych języka, 
• pękaniu i łuszczeniu się naskórka na ustach, 
• zapaleniu języczka, 
• światłowstręcie, 
• stanach zapalnych rogówki, 
• łojotoku i w nosie i uszach, 
• łojotokowym zapaleniu skóry, 
• zmianach w przewodzie pokarmowym i odbycie, 
• zmianach na mosznie u mężczyzn i na wargach sromowych u kobiet, 
• zaburzeniach układu nerwowego i endokrynnego. 

Pamiętaj jednak, że samo stwierdzenie występowania którychś z wymienionych wyżej objawów nie świadczy każdorazowo o niedoborze ryboflawiny. Przykładowo, zajady mogą być też konsekwencją niedoboru innych witamin z grupy B czy witaminy C, a światłowstręt może świadczyć o rozwijającej się infekcji. Aby więc stwierdzić z całą pewnością, że zmagasz się z hipowitaminozą, konieczne jest wykonanie analizy laboratoryjnej próbki krwi i konsultacja z lekarzem. 

Jak rozpoznać nadmiar witaminy B2 w organizmie? 

Dzięki temu, że ryboflawina należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, hiperwitaminoza witaminy B2 zdarza się niezwykle rzadko. Sporadycznie występuje nawet przy stosowaniu suplementów diety. Dzieje się tak dlatego, że organizm nie wchłania z jelit jednorazowo dawek ryboflawiny przekraczających 27 mg. 

Bibliografia 

1. A. Gryszczyńsa, Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy, Postępy Fitoterapii”2009, nr 4, s. 229–238. 
2. E. Bańkowski, Biochemia. Podręcznik dla studentów uczelni medycznych wyd. II, Wydawnictwo Edra Urban & Partner Sp. z.o.o., Wrocław 2009. 
3. M. Jarosz, E. Rychlik i in., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2020. 
4. M. Piróg, M. Joskowska i in., Ocena zawartości witaminy B2 w wybranych produktach mleczarskich, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 2006, nr 1, s. 52–56.