Wkładki ortopedyczne do butów – rodzaje, skuteczność i zasady doboru

Nieprawidłowa budowa stóp powoduje nierównomierny rozkład ciężaru ciała wzdłuż kręgosłupa, bioder i nóg. To natomiast wywołuje ból przy poruszaniu się. Panaceum na te dolegliwości mogą być wkładki ortopedyczne. Czy każdy może z nich korzystać? Jak dobrać wkładki do butów? W czym mogą pomóc?

Czym są wkładki ortopedyczne?

Nieprawidłowe obciążanie stóp wynikające z ich wadliwej budowy lub deformacji wywołuje szereg zaburzeń układu kostno-stawowego i mięśniowego, w tym bóle kręgosłupa, bioder czy kolan. Stosowanie wkładek ortopedycznych znacząco jednak poprawia komfort poruszania się. Produkt ten stanowi specjalistyczny typ wkładek, które są wykonane zgodnie z profilem stopy pacjenta i wadą budowy lub deformacją. Jest to więc produkt medyczny, niedostępny w sieciowych sklepach – wkładki ortopedyczne do butów projektowane i produkowane są na zamówienie.

Jaką funkcje pełnią wkładki ortopedyczne do butów?

Głównym zadaniem wkładek ortopedycznych do butów jest zwiększenie komfortu poruszania się osób, które borykają się z wadami budowy stóp takimi jak: płaskostopie, stopy wydrążone, nadmierna supinacja i pronacja.

Dzięki odpowiednio dobranym wkładkom ortopedycznym:

• ograniczony zostaje ból kości, stawów i mięśni,
• mniej odczuwalne jest zmęczenie nóg i kręgosłupa,
• stopy utrzymywane są w stabilnej pozycji, co ogranicza ryzyko kontuzji i utraty równowagi,
• powstrzymana zostaje dalsza deformacja,
• przyspiesza się proces regeneracji uszkodzonych tkanek,
• zapobiega się rozwojowi zmian zwyrodnieniowo-zapalnych.

Dla kogo są wkładki ortopedyczne?

Wkładki ortopedyczne zalecane są przede wszystkim osobom, które mają zdiagnozowane wady budowy stóp lub ich deformacje. Dzięki temu możliwe jest zahamowanie pogłębiania się zmian i ograniczenie dolegliwości bólowych z tym związanych.

Wkładki ortopedyczne dla dzieci – czy bezpiecznie jest je stosować?

Nie należy stosować wkładek ortopedycznych dla dzieci w celach wyłącznie profilaktycznych. Dla prawidłowej pracy stóp i rozwoju ich łuków najodpowiedniejsze jest chodzenie boso lub stosowanie obuwia z miękką podeszwą. Tymczasem wkładki ortopedyczne do butów są sztywne, co może zaburzać wzmacnianie mięśni i więzadeł.

Jeśli jednak stopa dziecka ma wady, wówczas warto skonsultować się ze specjalistą, by ustalić, jakiego typu wkładki ortopedyczne kupić.

Rodzaje wkładek ortopedycznych do butów

Nie istnieje wkładka ortopedyczna uniwersalna. Aby wesprzeć proces korygowania wad i usuwania deformacji konieczne jest korzystanie z produktu dopasowanego do profilu stopy.

Wkładki ortopedyczne przy wadach budowy stóp

Najczęściej spotykaną wadą budowy stopy jest płaskostopie. Polega ono na nadmiernym obniżeniu łuku przyśrodkowego (płaskostopie podłużne) lub sklepienia poprzecznego (płaskostopie poprzeczne), co wiąże się deformacją tyłostopia i przodostopia. Najczęstszą przyczyną platfusa jest zaburzona praca ścięgien piszczelowych lub przykurcz ścięgna Achillesa.

Aby zapobiec kontuzjom i bólom kostno-stawowym stosuje się wkładki ortopedyczne na płaskostopie poprzeczne i podłużne, zapewniające stopom odpowiednie oparcie i ograniczające nieprawidłowy ruch w stawach podskokowym i stępu.

W przypadku stóp wydrążonych występuje zbyt duże wygięcie podeszwy stopy lub nieprawidłowe ustawienie tyłostopia (tzw. szpotawość). W efekcie takiej budowy wstrząsy podczas chodu nie są pochłaniane, co doprowadza do przeciążeń kości piszczelowej.

Aby temu zapobiec, stosuje się wkładki ortopedyczne, które rozkładają siłę nacisku na całą stopę. Zmniejsza to przeciążania przodostopia i tyłostopia, a także amortyzuje wstrząsy.

Często spotykaną wadą są również nadmierna supinacja i pronacja. Polegają one na zbyt dużym wygięciu stopy do wewnątrz lub na zewnątrz w stosunku do osi całej kończyny. Można wówczas zauważyć spadanie pięty do wewnątrz i koślawienie nóg lub ustawienie pięty na zewnątrz i szpotawość stawu skokowego.

Aby zapewnić stopom prawidłowe ustawienie, stosuje się wkładki ortopedyczne supinujące, które stabilizują piętę. Dzięki temu podczas chodu ustawia się ona prawidłowo względem osi kończyn dolnych.

Wkładki ortopedyczne przy deformacjach stóp

Na powstawanie deformacji stóp najbardziej narażeni są sportowcy i kobiety preferujące buty na wysokim obcasie, ze względu na częste i intensywne obciążanie kończyn. W zależności od powstałej wady stosuje się inny typ ortopedycznych wkładek do butów:

• wkładki stabilizujące paluch i ułatwiające zgięcie podeszwowe – przy paluchu sztywnym,
• wkładki odciążające śródstopie – przy patologii trzeszczek,
• wkładki amortyzujące piętę – przy zapaleniu rozcięgna podeszwowego,
• wkładki amortyzujące stopę przy kontakcie z butem – przy ostrodze piętowej,
• wkładki ortopedyczne na nerwiak Mortona – odciążające przestrzeń międzykostną,
• wkładki ortopedyczne na ostrogi piętowe – amortyzujące stopę przy kontakcie z powierzchnią.

Popularne są także wkładki do stosowania miejscowego. Są to separatory palucha (wkładki ortopedyczne na haluksy), stosowane jako element leczenia palucha koślawego oraz wkładki podtrzymujące śródstopie i palce przy tzw. palcach młoteczkowatych i szponiastych. Dla diabetyków przeznaczone są natomiast wkładki o miękkiej podeszwie, co zapewnia amortyzację podczas chodzenia, jest to szczególnie istotne przy rozwijającej się dolegliwości zwanej stopą cukrzycową.

Jakie wkładki do butów wybrać?

Wkładki ortopedyczne powinny być dobierane indywidualnie do kształtu stopy i powstałej wady lub deformacji. Ich dopasowaniem zajmuje się ortopeda lub podolog, po uprzednim badaniu palpacyjnym oraz z wykorzystaniem podoskopu i plantografu. Pozwala to ocenić, w jakich miejscach stopie brakuje właściwego podparcia, a gdzie wymaga odciążenia. Niekiedy wykonuje się również tzw. test chodu, by sprawdzić, w jaki sposób stopa pracuje.

Jeśli wkładki ortopedyczne będą niewłaściwie dobrane, można doprowadzić do zwiększonych napięć w kończynach co, zamiast zredukować dolegliwości bólowe – spotęguje je.

Warto również dodać, że w wyniku prowadzonej rehabilitacji wady i deformacje stóp zmieniają się, dlatego ortopedzi zalecają, by dokonywać regularnych pomiarów kształtu stopy. Pozwala to zweryfikować, czy stosowana wkładka ortopedyczna do butów jest nadal odpowiednia.

Wkładki ortopedyczne – cena

Cena zakupu wkładek ortopedyczny do butów jest zależna od ich typu. Za te korygujące płaskostopie, stopę wydrążoną, czy nadmierną supinację i pronację zapłacimy ok. 250-350 zł. W przypadku wkładek przeznaczonych dla sportowców musimy liczyć się z wyższym kosztem. Ceny zaczynają się bowiem od 400 zł. Najtańsze są natomiast stabilizatory palucha stosowane przy korygowaniu haluksów oraz wkładki dla diabetyków – kosztują ok. 100 zł.

Źródła:

1. J. Wytrykowska, Dobór indywidualnych wkładek ze szczególnym wskazaniem na stopy biegaczy, Kosmetologia Estetyczna  1/2014/vol. 3
2. B. Niemiec, Stopy biegacza z punktu widzenia terapeuty manualnego, Magazyn Bieganie, maj 2017 r.
3. J. Grygielska, Wszystko zaczyna się od stopy, Warszawa 2019 r.
4. W. Kuczko, R. Wichniarek, F. Górski, P. Buń, P. Zawadzki, Nowoczesne sposoby projektowania i wytwarzania zindywidualizowanych wkładek ortopedycznych, Innowacje w Zarządzaniu i Inżynierii Produkcji, Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją, Opole 2016 r.